به گزارش ایمنا احمد عطا معروف به احمد محمود نویسنده‌ای است که داستان جنوب را ماندگار کرد، بیشتر آثار وی پیرو مکتب واقع گرایی اجتماعی (رئالیسم اجتماعی) هستند و در آن‌ها نفت، اعتصاب، مبارزه، شط، کشتی، لنج، گرما و شرجی، نخل، خانه‌های کارگری به چشم می‌خورد.
بیوگرافی احمد محمود
احمد اعطا با نام ادبی احمد محمود ۴ دی ۱۳۱۰ در شهر اهواز از پدر و مادری دزفولی‌الاصل به دنیا آمد و به همین دلیل به دزفول تعلق خاطر بسیاری داشت به شکلی که در اغلب آثار او می‌توان ردپایی از گویش مردم دزفول را مشاهده کرد. شخصیت نعمت در داستان غریبه‌ها و پسرک بومی از یکی از اهالی دزفول به نام نعمت الله علایی گرفته شده‌که حول‌وحوش سال ۱۳۲۳ در یک درگیری مسلحانه که بین او و قوای بیگانه انگلیس روی داد کشته می‌شود.
وی پس از سپری کردن دوران تحصیلات ابتدایی و متوسطه در زادگاهش، به دانشکده افسری ارتش راه یافت، احمد از جمله تعداد زیادی از دانشجویان دانشکدهٔ افسری بود که پس از کودتای ۲۸ مردادماه سال ۱۳۳۲ بازداشت شدند، بسیاری از این افراد آزاد شدند و تنها سیزده نفر از آنان از جمله احمد عطا که توبه نامه امضا نکرد در زندان باقی ماندند. او مدتی در حوالی خلیج فارس، از جمله در بندر لنگه، در تبعید به سر برد و خودش از این دوران با عنوان: «زمانی که گرفتار بازی سیاست شده بودم!» یاد می‌کند.
پدر احمد محمود در سال ۱۳۵۶ و در ۴۶ سالگی احمد عطا درگذشت و مادرش در سال ۱۳۷۹ از دنیا رفت. احمد محمود نخستین اثرش یعنی داستان کوتاهی به نام صب میشه در ۱۳۳۳ با نام مستعار احمد احمد در مجله امید ایران و در سال ۱۳۳۶ نخستین مجموعه داستانش به نام «مول» را با هزینه شخصی منتشر کرد. اما مهمترین اثر وی رمان معروف همسایه‌ها به شمار می‌رود. درخت انجیر معابد آخرین کتاب منتشر شده از احمد محمود در سال ۱۳۷۹ است.
همسایه‌ها و احمد محمود
رمان همسایه‌ها در واقع روایت تاریخی از وضعیت سیاسی و اجتماعی بعد از شهریور ۱۳۲۰ تا کودتای ۲۸ مرداد است. پشت‌سر می‌گذارد. احمد محمود در همسایه‌ها روایتگر زندگی طبقات فرودست است اما سعی می‌کند تا جانب اعتدال را در روایت خود رعایت کند. او برخی باورهای سنتی و خرافات را در این اثر به نقد می‌کشد. از این کتاب ترجمه‌هایی به زبان‌های عربی، انگلیسی، روسی، آلمانی و کردی وجود دارد.
همسر احمد محمود
احمد محمود در سال ۱۳۲۷ با طاهره ناجی ازدواج کرد. ناجی سوم مهرماه ۱۳۹۴ در سن ۸۱ سالگی درگذشت.
فرزندان احمد محمود
احمد محمود و طاهره ناجی دارای چهار فرزند به نام‌های سیامک، سعیده، بابک و سارک شدند.
درگذشت احمد محمود
احمد محمود در همان سال‌های زندان و تبعید دچار به مشکلات تنفسی دچار شد و این بیماری تا آخر عمر با او باقی ماند. او پس از طی کردن یک دوره بیماری ریوی روز جمعه ۱۲ مهر سال ۱۳۸۱ در بیمارستان مهراد در تهران درگذشت و در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.
جوایز احمد محمود
برخی از صاحب نظران احمد محمود را سردمدار داستان نویسی جنوب کشور با سبکی رئالیسم می‌دانند و اعتقاد دارند او همواره با کم لطفی‌های فراوانی در انتشار کتاب‌هایش و کسب جوایز روبه‌رو شده است؛ به شکلی که در طول زندگی ال‌های پرافتخار خود تنها یک جایزه دریافت کرده است. آخرین اثر او، درخت انجیر معابد برنده‌ی اولین دوره جایزه هوشنگ گلشیری شد. در در جشنواره بیست سال ادبیات داستانی در ایران، کتاب مدار صفر درجه نیز جایزه هیئت داوران را به خود اختصاص داد که به دلایلی این جایزه به احمد محمود داده نشد.
- جایزه پکا برای مجموعه آثار
- جایزهٔ هوشنگ گلشیری برای درخت انجیر معابد به عنوان بهترین رمان
آثار احمد محمود
مجموعه داستان‌ها
- مول (۱۳۳۶)
- دریا هنوز آرام است (۱۳۳۹)
- بیهودگی (۱۳۴۱)
- زائری زیر باران (۱۳۴۶)
- پسرک بومی (۱۳۵۰)
- غریبه‌ها (۱۳۵۰)
- دیدار (۱۳۶۹)
- قصه آشنا (۱۳۷۰)
- از مسافر تا تب خال (۱۳۷۱)
رمان‌ها
- همسایه‌ها (۱۳۵۳)
- داستان یک شهر (۱۳۵۸)
- زمین سوخته (۱۳۶۱)
- مدار صفر درجه (۱۳۷۲)
- درخت انجیر معابد (۱۳۷۹)
ترجمه
- آدم زنده (رمان) - اثر ممدوح‌بن عاطل ابونزال (۱۳۷۶)
دیگر آثار
- دو فیلمنامه
- حکایت حال، گفتگوی احمد محمود با لیلی گلستان، انتشارات معین
آثاری درباره احمد محمود
کتاب
- احمد محمود (ادبیات معاصر ایران در گذر زمان ۱) نوشته حبیب باوی ساجد، انتشارات افراز
- احمد محمود (مجموعه یاد ۶) نوشته حسین جاوید، انتشارات ایده خلاقیت
- دیدار با احمد محمود نوشته سارک محمود و بابک محمود، انتشارات معین
- داستان‌شناخت ایران (نقد و بررسی آثار احمد محمود) نوشته جواد اسحاقیان، انتشارات نگاه
- همسایه با بیگانه‌ها (جستارهایی درباره آثار احمد محمود) نوشته محمد مفتاحی انتشارات روزگار
- بیداردلان در آینه (معرفی و نقد آثار احمد محمود) نوشته احمد آقایی انتشارات به‌نگار
- جستارهایی دربارهٔ آثار احمد محمود - محمد مفتاحی در نشر روزگار، سال ۱۳۹۴
جایزه احمد محمود
جایزه احمد محمود، نخستین بار در سال ۱۳۹۶، توسط محمد کامرانی و محمدحسن شهسواری نویسنده و مهدی یزدانی‌خرم نویسنده و منتقد ادبی، پایه‌گذاری شد و در آن از برخی آثار و داستان‌های منتشر شده در سال، تقدیر می‌شود.
نظر شما