به گزارش خبرنگار ایمنا، خروجی دانشگاه‌ها باید به سمت تربیت مشاوران توانمندی حرکت کند که به پرورش مشاوران و مربیان تربیتی کارآزموده منتهی شود تا نتیجه آن به تولید محتوای آموزشی غنی برای ارتقای سلامت روان دانش‌آموزان و در نهایت مهارت‌افزایی جامعه هدف منجر شود.
تربیت نسل سالم با تقویت باورهای ارزشمند اخلاقی امکانپذیر بوده و مشاوران مدارس نقش مهمی در تحقق این امر دارند. هر جامعه‌ای که از سرمایه‌های انسانی معتقد به آرمان‌های اخلاقی و اصول مناسب تربیتی برخوردار باشد، از دستیابی به هدف غایی و پیشرفت فاصله چندانی نخواهد داشت.
برای موفقیت در تربیت باید والدین بیش از پیش به رعایت اصول تربیتی توجه کنند و در ادامه معلمان و مشاوران هم با یکی بودن گفتار و کردار خود برای پرورش دانش‌آموزانی توانمند تلاش کنند. در واکاوی بیشتر موضوع مشاوره در مدارس با مریم ژاله، سرپرست اداره امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، گفتگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
مهمترین فعالیت اداره مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی آموزش و پرورش استان چیست؟
مطابق برنامه‌ریزی های شده، در سال تحصیلی جدید غربالگری برای تمام دانش‌آموزان مناطق قرمز، زرد و سفید اجرا می‌شود که زیرساخت‌های اجرای بخش غربالگری هم در سامانه نماد در پورتال همگام و همچنین ربات نماد در شبکه شاد وجود دارد. سه نوع غربالگری شامل غربالگری پایه، نشانگان محور و غربالگری اورژانسی برای دانش‌آموزان انجام می‌شود که نتیجه این غربالگری‌ها ترسیم نیم‌رخ وضعیت روان‌شناختی دانش‌آموز است و این نیم‌رخ روان‌شناختی مبنای برنامه ریزی و ادامه روند مداخلات بعدی است. در گام اول تمهیدات لازم در خصوص توجیه کامل دانش‌آموزان و اولیا از طرف مشاوران از طرق مختلف از جمله رسانه ملی، فضای مجازی و در صورت نیاز ارتباط تلفنی انجام شده و پیش بینی می‌شود که از آبان ماه تا آخر پاییز غربالگری‌ها انجام شود.
برای حل مشکلات دانش‌آموزان پرخطر در مدارس چه اقداماتی می‌شود؟
گام اول شناسایی و تشخیص دانش‌آموزان پرخطر است که در این سطح، مشاور مدرسه با استفاده از ابزارهای تشخیصی از جمله راهنمای استاندارد مصاحبه، همچنین ارتباط و تعامل با دانش‌آموزان و اولیا، نتایج غربالگری و یا گزارش دانش‌آموزان اقدام به تشخیص مشکل یا اختلال می‌کند و سطوح مداخله بر اساس وضعیت دانش‌آموز تعریف و اجرا می‌شود.
میزان مداخله مشاوران در حل مشکلات این دانش‌آموزان تا چه حد است؟
پس از تشخیص و شناسایی وضعیت دانش‌آموز متناسب با وضعیت موجود سطوح مداخله مشخص می‌شود. برای مثال ممکن است در سطح اول توسط معلم مداخله مختصری بشود یا در سطوح بعد به مشاور مدرسه ارجاع داده شود، تمام مداخلات بر اساس راهنمای ارتقای سلامت روان در مدرسه و بسته راهنمای مداخله مختصر سامانه نماد صورت می‌گیرد که در کل به تناسب سطح بندی وضعیت دانش‌آموز، یکی از روش‌های آموزش مهارت‌های اساسی خودمراقبتی، مهارت‌های اختصاصی یا آموزش مهارت‌های تاب آوری برای او اجرا می‌شود و در صورت نیاز دانش‌آموزان به هسته مرکز مشاوره آموزش و پرورش ارجاع داده می‌شوند.
خدمات مددکاری، حمایتی و معیشتی برای دانش‌آموزان چگونه انجام می‌شود؟
پس از ارزیابی و تعیین وضعیت مشکلات و نیازهای دانش‌آموز در حیطه‌های مختلف خدمات مددکاری اجتماعی در مدرسه در دو سطح پایه شامل کمک‌های ضروری و حمایت‌های اولیه برای به حداقل رساندن وضعیت خطرپذیری دانش‌آموز و در سطح تخصصی هم حمایت مالی با معرفی به دستگاه‌های همکار انجام می‌شود. بخشی از حمایت توسط آموزش و پرورش و بخش دیگر با همکاری و کمک دستگاه‌هایی چون کمیته امداد و بهزیستی انجام می‌شود، این خدمات به دانش‌آموزان پرخطر در دو مرحله ارائه می‌شود که مرحله اول پیگیری برای کمک به تأمین هزینه‌هایی همچون درمان دانش‌آموز و ترک مصرف مواد، هزینه ایاب و ذهاب برای مراجعه به مراکز درمانی با اولویت دانش‌آموزان بی‌سرپرست، تأمین مایحتاج فرزندان زنان سرپرست خانوار، خانواده‌های بی بضاعت و مرحله دوم پیگیری روند درمان و ایجاد ارتباط با مؤسسه درمانی ارائه دهنده خدمات یا همکاری با مراجع قضائی و انتظامی برای کاهش وضعیت خطرپذیری دانش‌آموز است.
چه تعداد مشاور در مدارس استان اصفهان فعال هستند و به چه تعداد دانش‌آموز خدمات می‌دهند؟
در حال حاضر تعداد ۷۷۳ مشاور در سطح مدارس استان اصفهان مشغول خدمت هستند. بر اساس شاخص‌های موجود هر مشاور ۳۶۰ دانش‌آموز را تحت پوشش قرار می‌دهد. با احتساب یک ساعت به ازای هر ۱۵ نفر دانش‌آموز می‌توان گفت به نسبت جمعیت دانش‌آموزی استان کمبود نیروی مشاور در استان مشهود است. البته ناگفته نماند که کمبود نیروی انسانی در حوزه مشاوره مربوط به همه مدارس کشور است.
آیا در مدارس شبانه‌روزی، هنرستان‌ها یا مدارس خاص هم مشاوران حاضر هستند؟
با توجه به کمبود شدید نیروی مشاور تنها در مقطع متوسطه اول تقریباً پوشش خوبی در توزیع مشاوران مدارس داریم اما باز هم به مناطق اعلام کردیم که در صورت امکان مدارس شبانه‌روزی و مدارس خاص در اولویت باشند. برای جبران کمبود نیرو اقداماتی نظیر انتخاب و معرفی رابط مشاور در مدارس ابتدایی و رابط پیشگیری در مدارس متوسطه دوم انجام شده که با آموزش و توانمندی این رابطان می‌توانیم تا حدودی فعالیت‌های پیشگیرانه را در سطح مدارس انجام دهیم.
در دوران شیوع کرونا و تعطیلی مدارس ارائه خدمات مشاوره‌ای به دانش‌آموزان چگونه بود؟
در ایام شیوع بیماری کرونا در هفت ماه گذشته مشاوران ما با حضور فعال در مراکز و هسته‌های تماس در چهار هزار و ۹۰۰ مشاوره پاسخگوی تلفنی والدین و دانش‌آموزان بودند. در سطح استان اصفهان بیشترین موضوعات در تماس‌های برقرار شده مربوط به مشکلات تحصیلی، استرس، اضطراب و افسردگی گزارش شده است.
به نظر شما حضور مشاوران در مدارس تا چه حد ضروری است و چه نتایجی دربر دارد؟
با توجه به رشد مشکلات دانش‌آموزان وجود مشاوران برای حل مشکلات، کاهش و کنترل آنها در مدارس ضروری است، مشاوران در مدارس توانایی‌های ذاتی دانش‌آموزان را کشف و شناسایی می‌کنند تا آنها بتوانند به اتکای آن رشد کنند همچنین بررسی مشکلات، مسائل تربیتی و تحصیلی دانش‌آموزان برعهده مشاوران است تا با ارائه راهکارهای مناسب مشکلات را به حداقل برسانند، هدایت تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان، کمک به برنامه‌ریزی درسی و شیوه‌های آموزش و مطالعه، کمک به رفع مشکلات انتخاب رشته تحصیلی از فعالیت‌های دیگر مشاوران مدارس است تا دانش‌آموزان در ادامه تحصیل و انتخاب رشته با مشکلات کمتری روبرو شوند، در سال‌های اخیر هم تا حدودی به علت وجود اختلافات فکری، تنش‌هایی بین دو نسل در خانه و مدرسه وجود دارد که مشاوران تلاش می‌کنند رابطه‌ای منطقی بین دانش‌آموزان، والدین و معلمان ایجاد کند تا از سطح اضطراب، افسردگی و نگرانی‌های دانش‌آموزان بکاهند و بهداشت روانی دانش‌آموزان را تأمین کنند.
نظر شما