به گزارش ایمنا سواد آموزی در ایران از سال‌ها پیش از انقلاب با اجرای طرح‌های مختلف در دستور کار حکومت‌ها بود و هم اکنون طبق آمارها رشد سواد آموزی در ایران ۴ برابر میانگین جهانی است.
تاریخچه روز جهانی سوادآموزی
یونسکو در ۲۶ اکتبر ۱۹۶۶ میلادی در چهاردهمین نشست کنفرانس عمومی یونسکو، ۸ سپتامبر را روز جهانی سواد آموزی (مبارزه با بی سوادی) نام گذاری کرد و دلیل این نامگذاری نشان دادن اهمیت سواد برای افراد و جوامع بود.
شعار روز جهانی سواد آموزی
شعار روز جهانی سوادآموزی در سال ۲۰۱۳، "سواد برای قرن ٢١"، "سواد و توسعه پایدار" در سال ٢٠١٤، "سواد و جوامع پایدار" در سال ٢٠١٥، "خواندن در گذشته؛ نگارش آینده" در سال ٢٠١٦، "سواد در دنیای دیجیتال" در سال ٢٠١٧، "سواد و توسعه مهارت‌ها" در سال ۲۰۱۸ و "سواد و چند زبانه بودن" در سال ۲۰۱۹ بوده است. شعار روز جهانی سواد آموزی در سال ۲۰۲۰، "آموزش و یادگیری سواد در بحران کرونا و فراتر از آن" انتخاب شده است.
کرونا و سواد آموزی
همزمان با شیوع ویروس کرونا، در بسیاری از کشورها، برنامه‌های سواد آموزی بزرگسالان در برنامه‌های پاسخ اولیه آموزش وجود نداشت، بنابراین بیشتر برنامه‌های سواد آموزی بزرگسالان که وجود داشتند به حالت تعلیق درآمدند و یا فقط با چند دوره به صورت مجازی، از طریق تلویزیون و رادیو یا در فضای باز ادامه یافتند.
تاریخچه سوادآموزی در ایران
سازمان‌های زیر تاکنون با هدف سواد آموزی به بزرگسالان در ایران فعالیت نموده‌اند:
سازمان تعلیمات اکابر: سازمان تعلیمات اکابر اولین سازمانی است که به طور رسمی برای با سواد کردن بزرگسالان در ایران در سال ۱۳۱۵ تأسیس شد. در این دوره با استفاده از فضای مدرسه‌های موجود کلاس‌های شبانه برای بزرگسالان تشکیل شد. فعالیت‌های این سازمان تا زمان اشغال ایران در جنگ جهانی دوم در شهریور سال ۱۳۲۰ ادامه داشت.
سازمان آموزش سالمندان: پس از جنگ جهانی، در سال ۱۳۲۲ کلاس‌های سواد آموزی بزرگسال تحت عنوان آموزش سالمندان کار خود را زیر نظر آموزش و پرورش آغاز کرد.
سازمان آموزش بزرگسالان: آموزش بزرگسالان سومین سازمان رسمی وابسته به دولت که فعالیت آن در سال ۱۳۳۵ شروع شد. وزارتخانه‌های فرهنگ، کشاورزی، کار، جنگ و سازمان‌هایی مانند بنیاد خاور نزدیک، اداره کل امور اجتماعی و عمران روستایی، ارتش، بانک عمران و سازمان پیشاهنگی در امر سواد آموزی بزرگسالان مشارکت داشتند.
سپاه دانش: در سال ۱۳۴۱ طرح سپاه دانش به اجرا در آمد. در آن زمان حدود ۶۸ در صد جمعیت ایران روستا نشین بودند و نسبت بیسوادی در میان بزرگسالان، بخصوص در مناطق دور افتاده، گاه از ۹۵ درصد نیز تجاوز می‌کرد. به این ترتیب مقرر شد بخشی از جوانان دیپلمه در دوره سربازی خود به با سواد کردن بی‌سوادان در روستاها بپردازند. برای تکمیل این طرح در سال ۱۳۴۷ طرح مشابهی به نام قانون خدمات اجتماعی زنان به تصویب رسید. بر طبق این قانون زنان تحصیل کرده موظف بودند در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی کشور رسماً مشارکت کنند و بخشی از برنامه‌های سواد آموزی به عهده آنان واگذار شد.
کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی: دو سال پس از تشکیل سپاه دانش یعنی در سال ۱۳۴۳، کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی تشکیل شد تا به امر سواد آموزی بزرگسالان بپردازد.
سازمان جهاد ملی سوادآموزی: در سال ۱۳۵۴ با توجه به کمبودها و نارسایی‌ها و عدم توفیق برنامه‌های سواد آموزی و اهمیت مساله بار دیگر موضوع سواد آموزی در جامعه مطرح شد. هدف این طرح که از سال ۱۳۵۵ به اجرا در آمد ریشه کن ساختن بیسوادی طی ۱۱ سال یعنی تا سال ۱۳۶۶ در ایران بود.
نهضت سوادآموزی
تاریخچه نهضت سوادآموزی در ایران
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با وجود تلاش‌هایی که برای سواد آموزی بزرگسالان انجام شده بود، هنوز ۷۰ درصد از افرادی که می‌توانستند باسواد باشند از توانایی خواندن و نوشتن محروم بودند. امام خمینی (ره) با توجه به مشکلاتی که ممکن بود در اثر بی سوادی مردم در جامعه بروز یابد، فرمان تشکیل بسیج سوادآموزی را صادر کرد.
سازمان نهضت سوادآموزی در ۷ دی ۱۳۵۸، با هدف با سواد کردن درصد زیاد بی سوادان تاسیس شد. محسن قرائتی به‌عنوان نماینده امام خمینی در نهضت سواد آموزی منصوب شد و پس از آن نیز تا سال ۱۳۸۹ ریاست سازمان نهضت سوادآموزی را برعهده داشت.
وظیفه اصلی نهضت سواد آموزی در ابتدا، آموزش بزرگسالان در حد خواندن و نوشتن و آموختن حساب بود.
اهداف نهضت سواد آموزی
هدف کلی نهضت سواد آموزی "باسواد نمودن جهت دار کلیه بزرگسالان بی سواد و اتخاذ روش‌های پیشرفته جهت ریشه کن ساختن بی سوادی" است.
نرخ باسوادی در ایران
با فعالیت نهضت سوادآموزی، تا سال ۱۳۶۵ نزدیک به ۱۱ میلیون نفر به باسوادان کشور افزوده شد و نرخ باسوادی کشور از ۴۷.۵ درصد به حدود ۶۱.۸ درصد رسید؛ ۱۰ سال بعد یعنی در سال ۱۳۷۵، نرخ باسوادی در ایران با افزایش ۱۸ درصدی به ۷۹.۵ درصد رسید؛ این افزایش در سرشماری‌های ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ به ترتیب به ۸۴.۶ درصد، ۸۴.۸ درصد و ۸۷.۶ درصد رسید.
قبل از انقلاب حدود ۴۷ درصد مردم ایران باسواد بودند که در حال حاضر میانگین کشوری باسوادی ۹۶ درصد است و استان‌هایی مانند تهران، مازندران، سمنان و اصفهان بالای ۹۸ درصد است.
آموزش سواد آموزی
سواد آموزی متشکل از ۳ دوره است:
دوره سواد آموزی: دوره‌ای برای افراد بی‌سواد ۱۰ تا ۴۹ ساله که به حداقل سواد که معادل سوم ابتدایی است، دست یابند. طراحی و اجرا می‌شود. سواد آموزان در صورت قبولی در امتحانات به دوره انتقال و تحکیم ورود پیدا می‌کنند.
دوره تحکیم: این دوره فرصتی برای استمرار و پایداری آموخته‌ها برای کسانی که دوره سوادآموزی، سوم ابتدایی، چهارم ابتدایی، تکمیلی و پایانی نهضت را گذرانده‌اند و فقط برای جلوگیری از بازگشت به بیسوادی است.
دوره انتقال: دوره‌ای است که فرصت ادامه تحصیل برای کسانی که دوره سوادآموزی، سوم ابتدایی، چهارم ابتدایی، تکمیلی و پایانی نهضت را گذرانده‌اند و مدرک آن معادل ششم ابتدایی است.
منابع آزمون استخدامی آموزشیاران نهضت سوادآموزی
مواد کلی آزمون استخدامی مواردی هستند که برای تمامی رشته‌ها و استخدام‌های دولتی و غیر دولتی عموماً مشترک اند:
۱. فناوری اطلاعات (مهارتهای هفتگانه ICDL)
۲. ریاضی و آمار مقدماتی
۳. زبان و ادبیات فارسی
۴. معارف اسلامی
۵. زبان انگلیسی عمومی
۶. اطلاعات عمومی، دانش اجتماعی و حقوق اساسی
۷. هوش و توانمندی‌های عمومی
دروس تخصصی آزمون استخدامی آموزشیاران نهضت سوادآموزی شامل روانشناسی رشد، روش‌ها و فنون تدریس، سنجش و اندازه‌گیری، اصول و فلسفه تعلیم و تربیت و روانشناسی تربیتی است
نظر شما