به گزارش خبرگزاری ایمنا، کامران فانی یکی از چهرههای مطرح عرصه فرهنگی، پژوهشگر، مترجم، نویسنده و کتابدار برجسته ایرانی است که نقش مهمی در گسترش ادبیات جهان به زبان فارسی و توسعه خدمات کتابداری در ایران داشتهاست.
در این مطلب جامع، با نگاهی دقیق به زندگی، تحصیلات، آثار تألیفی و ترجمه، نقش او در فرهنگ و ادبیات معاصر و تأثیراتش در فضای فرهنگی ایران آشنا میشویم.
زندگینامه و تحصیلات کامران فانی
آغاز زندگی و آموزش
کامران فانی ۲۵ فروردین سال ۱۳۲۳ شمسی در قزوین به دنیا آمد. او پس از طی دوران ابتدایی و متوسطه، او وارد دانشگاه شد و ابتدا در رشته پزشکی تحصیل کرد، اما پس از مدتی مسیر تحصیلیاش را تغییر داد. او علاقهای عمیق به ادبیات، زبان فارسی و فرهنگ داشت و در نهایت سال ۱۳۴۷ از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در رشته ادبیات و زبان فارسی فارغالتحصیل شد.
او سپس تحصیلات عالیاش را ادامه داد و فوقلیسانس علوم کتابداری و اطلاعرسانی را نیز سال ۱۳۵۲ از دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران دریافت کرد؛ رشتهای که بعدها نقش اساسی در مسیر حرفهای او داشت.
فانی در طی مدت زمان تحصیل خود از کلاسهای درس استادان بادانشی مانند استاد عبدالحسین زرینکوب، ذبیحالله صفا، دکتر حسن مینوچهر، پرویز ناتل خانلری، بدیعالزمان فروزانفر، جلالالدین همایی و بهرام فرهوشی بهره برد، همچنین از چهرههای شاخصی که مرحوم فانی با آنها فارغالتحصیل شد میتوان به قدمعلی سرامی، بهاالدین خرمشاهی، سعید حمیدیان، حسن انوشه و جواد برومند اشاره کرد.
فعالیت حرفهای و نقش در کتابداری
خدمات در کتابخانه ملی
کامران فانی از اواسط دهه ۱۳۵۰ شمسی وارد مرکز خدمات کتابداری شد و سپس از سال ۱۳۵۹ در کتابخانه ملی ایران مشغول به کار شد. کار او در این نهاد مهم فرهنگی، توسعه دانش اطلاعات و خدمترسانی بهتر در حوزه کتاب و پژوهش بود.
او همچنین در چند سال فعالیت دانشگاهی، بهویژه در رشته کتابداری تدریس کرد، بهویژه در حوزه «منابع و خدمات مرجع»، جایی که دانشجویان بسیاری از تجربیات او بهره بردند.
آثار و ترجمههای برجسته
ترجمههای کلاسیک کامران فانی
کامران فانی نهتنها در زمینه مدیریت اطلاعات و کتابداری فعالیت داشت، بلکه بهعنوان مترجم هنرمند ادبیات جهانی نیز شناخته میشود. او ترجمههای مهمی از آثار کلاسیک ادبیات جهان انجام داده است، از جمله:
- «مرغ دریایی» از آنتوان چخوف
- «سه خواهر» (Three Sisters) از چخوف
و دیگر آثار برجسته ادبی دنیا
این ترجمهها به دلیل سادگیِ بیان و وفاداری به متن اصلی، از محبوبترین نسخههای فارسی این آثار هستند.
تألیفات و پروژههای دانشنامهای
یکی از مهمترین خدمات فرهنگی کامران فانی سرپرستی دایرةالمعارفهای موضوعی و دانشنامهها بوده است:
- سرپرست دایرةالمعارف تشیع
- سرپرست دایرةالمعارف دموکراسی
- سرپرست دانشنامه کودکان و نوجوانان
او همچنین آثاری تألیفی در حوزه فرهنگ موضوعی قرآن، منابع فارسی موضوعی و توسعه طبقهبندیهای علمی در ایران تألیف کرده است.
تقدیر و جایگاه فرهنگی
کامران فانی بهعنوان یکی از چهرههای فرهنگی در ایران محبوبیت خاصی دارد.
در سال ۱۳۹۴ خورشیدی، او در مراسمی در «کتابخانه و مرکز اسناد ملی ایران» به پاس سالها تلاش علمی، پژوهشی و خدمت فرهنگی مورد تقدیر قرار گرفت. در این مراسم، مقامات فرهنگی کشور از جمله مدیران کتابخانه ملی و مشاوران فرهنگی رئیسجمهور وقت حضور داشتند و ارزش خدمات او در گسترش فرهنگ کتاب و دانش را گرامی داشتند.
نقش در فرهنگ و هنر ایران
کامران فانی اگرچه بهشکل مستقیم در هنرهای تجسمی یا موسیقی فعالیت نداشت، اما از طریق ترجمه ادبیات جهانی و تألیف منابع مرجع کمک بسیاری به رشد فرهنگی در ایران کرد. آثار او بهعنوان پلی میان فرهنگ ایرانی و ادبیات جهان عمل کردهاند و نسلهای متعددی را با شاهکارهای ادبی خارجی آشنا ساختهاند.
این نقش فراتر از یک مترجم است؛ او خود یک فرهنگساز و استاد فرهنگی بود که درک ما از ادبیات جهانی را بهطرز پرباری ارتقا داد.
کامران فانی در خانه سالمندان
موضوع سالهای اخیر درباره کامران فانی، حضور ایشان در خانه سالمندان بود. مدتها پیش و پس از رسانهای شدن وضعیت مرحوم فانی، بیماری و نگهداری او در سرای سالمندانی در کرج، بسیاری از علاقهمندان و مخاطبان آثار وی با سوال کامران فانی کجاست روبهرو و پیگیر حال ایشان بودند. فانی در نهایت با پیگیریها، برای رسیدگی بیشتر به وضعیت سلامتیاش به بیمارستان انتقال یافت و در ادامه با همراهی چند نهاد فرهنگی به خانه سالمندانی در تهران رفت.
درگذشت کامران فانی و علت فوتش
کامران فانی ۲۲ آذر ۱۴۰۴ در حالی که ۸۱ سال داشت، چشم از جهان فروبست. بسیاری از منابع علت فوت کامران فانی را بیماری دانستهاند، اما نوع دقیق بیماری خاصی که مرحوم فانی از آن رنج میبرد، هنوز ذکر نشده است.
کامران فانی نمونهای از یک پژوهشگر فرهنگی برجسته ایرانی است که یافتههای ادبی و علمی جهان را با دقت و ظرافت به زبان فارسی عرضه کردهاست. فعالیتهای او در حوزه کتابداری، ادب و ترجمه، به همراه صدها ساعت خدمت فرهنگی، او را به یکی از چهرههای ماندگار در حوزه فرهنگ و هنر ایران تبدیل کرده است.
نظر شما