۲۹ مرداد ۱۳۹۹ - ۱۲:۴۹
 تندبادهای عجیب مشتری

مشتری، بزرگترین و پنجمین سیاره منظومه شمسی برای مدت‌های طولانی هم‌چون یک راز عظیم در حال گردش در مدار خود بوده است، اما دانشمندان ناسا سعی دارند اسرار این غول گازی را کشف کنند.

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، در طول سالیان گذشته، دوربین‌های مادون قرمز تلسکوپ جونو موفق به ثبت نمای خیره‌کننده‌ای از گردبادهای قطب شمال مشتری شدند که شامل هشت گردباد کوچک‌تر در اطراف گردباد بزرگی به قطر چهارهزار کیلومتر می‌شود. اندازه‌گیری میزان انتشار گرما از ابرهای بالای این سیاره به کمک ابزارهای مادون قرمز تنها به نیمکره‌ای که در اثر نور خورشید روشن شده است، محدود نمی‌شود و نیمکره تاریک را نیز در بر می‌گیرد؛ بنابراین هرچند گردبادهای مذکور تنها در طول قطب جغرافیایی شمال این سیاره غول‌پیکر گازی گسترده شده‌اند، داده‌های مشابه حاکی از وجود یک گردباد در قطب جنوب این سیاره است که توسط پنج تندباد قطب‌گرد (گردنده‌هایی که در اطراف یا نزدیکی هر یک از قطب‌های کیهانی در حال گردش هستند) احاطه شده است. این گردبادهای جنوبی کمی بزرگ‌تر از همتایان شمالی خود هستند.

داده‌های جونو نشان می‌دهد که بادهای جوی این سیاره در اعماق اتمسفر آن جریان دارد و مدت زمان وقوع آن‌ها نسبت به موارد مشابه زمینی بسیار طولانی‌تر است. این داده‌ها همچنین حاکی است که گردبادهای موجود در قطب‌های شمال و جنوب مشتری از ویژگی‌های جوی پایداری برخوردار بوده و هیچ شباهتی به تمامی موارد مشاهده‌ شده در سراسر منظومه شمسی ندارند. اگرچه جونو تنها یک سوم از مسیر اصلی مأموریت خود را پیموده و هنوز راه زیادی در پیش دارد، یافته‌های جدید درک بشر را از ساختار داخلی مشتری، جرم هسته و در نهایت منشأ آن ارتقا می‌بخشد و بیانگر ارزش کشف ناشناخته‌ها از منظری جدید و با استفاده از نسل جدیدی از ابزارهای کشف کیهان است.

تاکنون سیاره مشتری از زمان پرتاپ فضاپیمای جونو در سال ۲۰۱۱ به منظور کاووش پیرامون آن و کشف منشأ، ساختار، لایه‌های آب‌وهوایی و مغناطیسی و همچنین قرار گرفتن این فضاپیما در مدار این سیاره در سال ۲۰۱۶ ویژگی‌های گوناگونی از خود نشان داده است، با وجود این هنوز هم پایه و اساس و نیز اعماق مناطق معروف و مدارات آن پر رمز و راز و مبهم مانده است. اندازه‌گیری میدان گرانش این سیاره به کمک پروازهای جونو در نزدیکی سطح آن در چند ماه اخیر با موفقیت‌هایی همراه بوده که حاکی از نبود تقارن شمالی-جنوبی در آن است که نمونه آن در مدارات و مناطق مختلف مشتری نیز دیده شده است. دلیل نبود تقارن در سیاره‌های گازی تنها می‌تواند ناشی از وجود جریان‌های عمیق در سطح سیاره باشد و در مشتری جریان‌های جت قابل‌ مشاهده از قسمت‌های شرق و غرب منجر به نامتقارن بودن شمالی جنوبی شده است که میزان آن به عمق جریان جت‌ها بستگی دارد؛ هرچه جت‌ها عمیق‌تر باشد، جرم بیشتری در آن‌ها وجود دارد و به سیگنال قوی‌تری در میدان گرانش منتهی می‌شود.

گالیله در حدود ۴۰۰ سال پیش نوارهای روی مشتری را مشاهد کرد و تاکنون تنها دیدی سطحی از آن‌ها در دست بود که باعث می‌شد وجود آن‌ها با ویژگی‌های ابرهای موجود در امتداد جریان جت‌های سیاره، مرتبط دانسته شود. با این حال اندازه‌گیری‌های جونو با نشان دادن عمق گسترش جت‌ها، موفق به تعیین ساختار آن‌ها در زیر ابرهای مرئی شد و نشان داد که لایه‌های آب‌وهوایی مشتری بسیار عظیم‌تر و عمیق‌تر از پیش‌بینی‌های گذشته است و از بالا تا عمق سه‌هزار کیلومتری را در بر می‌گیرد. برای مقایسه باید گفت که جو زمین کمتر از یک‌میلیونم از کل جرم آن است. این یافته برای درک ماهیت و مکانیسم‌های احتمالی جریان این جت‌های پرقدرت بسیار اهمیت دارد و نشان می‌دهد که جت‌ها در سیگنال جاذبه هسته مشتری درگیر هستند. علاو ه بر این مشاهدات جونو نشان می‌دهد که در زیر این لایه عمیق آب‌وهوایی، بدنه جامد سیاره مشتری در حال چرخش در مدار خود است؛ اندازه‌گیری‌های آینده می‌تواند به کشف چگونگی نقل و انتقالات میان این لایه و بدنه جامد سیاره منجر شود.

در حال حاضر نیز داده‌های تلکسوپ فضایی جیمز وب در حال بررسی فضای نواحی قطبی مشتری و مطالعه بخش‌هایی است که جونو در گذشته به آن‌ها دست یافته است. داده‌های این تلکسوپ قادر است جزئیات بیشتری نسبت به مشاهدات گذشته اعم از اندازه‌گیری قدرت و سرعت بادها، ذرات ابری، ترکیب گاز و دما ارائه دهد. این تلسکوپ که از اوایل آغاز مأموریت خود، مشاهدات مادون قرمز بیشتر در مورد سیاره مشتری، همچنین سیستم حلقه و دو مورد از بزرگترین قمرهای آن (گانید و آیو) را دنبال می‌کند، در حال بررسی آخرین داده‌های ارسالی جونو از کوچک‌ترین و جدیدترین گردباد جنوبی مشتری در طول بیست و سومین گردش مداری خود در نوامبر ۲۰۱۹ است. این سیاره غول‌پیکر گازی مأموریت جیمز وب را با چالش‌های بزرگ فنی و پرسش‌های علمی بسیاری مواجه خواهد کرد که پیامدهای گسترده‌ای برای آینده آن خواهد داشت.

کد خبر 438236

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.