به گزارش ایمنا، شهرداری‌ها اگرچه تنها نهادی برای امور شهرسازی نیستند اما بدون شک تسهیل در امور مربوط به حوزه شهرسازی این نهاد می‌تواند بخش عمده‌ای از گره‌خوردگی مردم در شهرداری‌ها را رفع کند.
نگاه واقع‌بینانه به حال و روز شهرسازی در تمام کلانشهرها عاری از فساد و کاغذبازی‌هایی که به امری رایج تبدیل شده‌اند نیست؛ شهروندان نیز انگار عادت کرده‌اند که شخصاً یا از طریق واسطه‌های همیشه حاضر در شهرداری‌های مناطق اقدام به چانه‌زنی و تخلف در ساخت‌وسازهایشان کنند.
ترسیم این سیمای نامطلوب از مدیریت‌های شهری کشور وصله ناجور عصر ارتباطات است؛ در شرایطی که می‌توان با گسترش خدمات غیرحضوری و ارتقای شفافیت خدمات و هزینه‌ها، راه دلالی‌پروری و وقت‌کشی در شهرداری‌ها را بست، شایسته است شهرداری‌ها کار امروزِ هوشمندسازی شهرها را به فردا نیندازند.
در اصفهان نیز پیش از این اغلب تغییر رویکردها به ویژه آن دسته که مربوط به استفاده از فناوری‌های نوین می‌شده بدون آنکه نیازسنجی مناسبی برای آن اندیشیده شود و دغدغه شهروندان به عنوان مخاطب خدمات شهری در آن دخیل باشد، در یک اتاق در انجام می‌شد که اولین معترض آن، مردم بودند.
تجاربی از این قبیل سبب شد شهرداری اصفهان برای ارائه خدمات شهرسازی هوشمند خود در قالب "اصفهان‌نما" ابتدا خدماتی محدود را در مناطقی مشخص ارائه داده و پس از امتحان موفق آن، از شهری با چند کلیک رونمایی کند؛ علیرضا نصراصفهانی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان تمام این تجارب را در نظر گرفته و در گفت‌وگو با ایمنا از لزوم آگاه‌سازی و همراهی مردم با اصفهان‌نما می‌گوید و به افزایش شفافیت و مقابله با فساد در شهرداری به‌واسطه این سیستم هوشمند امیدوارانه نگاه می‌کند؛ گفت‌وگویی که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
از چه زمان موضوع هوشمندسازی شهرداری دغدغه شورای شهر بوده است؟
چند سال و چند دوره است که شهرداری الکترونیک در شورای شهر مطرح و البته به فراخور هر دوره‌ای با چالش‌هایی نیز روبه‌رو بوده است.
به طور مثال به خاطر دارم که از شورای سوم نصب سیستم ای وی ال (AVL) بر روی اتوبوس‌ها دغدغه شورای شهر بود؛ اینکه اتوبوس‌های شهر بتوانند با سیستم مانیتورینگ فعالیت کنند و مکان‌یابی آن‌ها و زمان انتظار مسافران هوشمندسازی شود.
این طرح در این چند سال در دست انداز افتاده بود تا اینکه در روزهای اخیر مطلع شدم که زیرساخت موردنیاز برای حدود یک هزار دستگاه اتوبوس ایجاد شده تا شهرداری بتواند به‌صورت پایلوت این سیستم هوشمند را راه‌اندازی کند.
خیلی زمان برد تا این مسیر طی شود، در این مدت برخی تعلل کردند و بخشی از پروژه هم به دلیل مشکلات بودجه‌ای متوقف شده بود اما در نهایت به نقطه‌ای رسیدیم که به زودی می‌توانیم شاهد اجرای یک طرح هوشمند در اتوبوسرانی اصفهان باشیم.
در روزهای اخیر شاهد یک تغییر در معاونت شهرسازی شهرداری اصفهان بودیم، برخی از خدمات این معاونت به‌صورت هوشمند و با کلیک در اختیار شهروندان قرار گرفت، آینده این دست اقدامات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
چند روز پیش بازدیدی از خدمت‌رسانی میز خدمت و سیستم سرای هشت داشتیم و به نظرم ادعاها در مقابل خدماتی که ارائه می‌شود تا حدودی بلندپروازانه است زیرا معتقدم خدمات هوشمند باید در مرحله اجرا همسطح شأن مردم و ظرفیت شهر باشد که برای دستیابی به این امر نیاز به مدیریت بیشتری داریم تا به اهداف مدنظر شهر هوشمند برسیم.
وقت و شأن یک شهروند باید محترم شمرده شود بنابراین با توسعه خدمات هوشمند، رفت و آمدها و هزینه‌های شهر و شهروندان کاهش خواهد یافت که این موضوع از مزیت‌های ناگزیر طرح‌های هوشمندسازی است اما اگر قرار باشد این طرح‌ها بار دیگر حضور مردم در شهرداری را به دنبال داشته و به معطل شدن آن‌ها منجر شود خلاف هدف اولیه هوشمندسازی شهرداری بوده و به نظرم امر پسندیده‌ای نیست. البته همه مجموعه شهرداری عزم خود را جزم کرده‌اند تا موضوع هوشمندسازی را محقق کنند.
دستیابی به این هدف بدون هماهنگی میان اجزای مختلف شهرداری ممکن نیست، در کنار آن اختصاص بودجه‌های لازم و آموزش‌های موردنیاز برای شهروندان که هدف اصلی این خدمات هستند و نیروهای شهرداری نیز باید در دستورکار قرار گیرد.
بیشتر بخوانید:
به نظر شما شهروندان نیز با اصفهان‌نما همراهی مطلوبی خواهند داشت؟
به طور کلی تغییر و تحول بر هر سیستم سازمانی مانند هوشمندسازی یک امر تدریجی بوده و به‌طور دفعی نمی‌توان آن را انجام داد چون ممکن است سازوکار و ظرفیت‌های مناسب و تخصصی برای این هوشمندسازی وجود نداشته و از طرفی ممکن است در مخاطبان این اقدامات که مردم هستند آمادگی کافی برای پذیرش خدمات جدید به‌طور کامل ایجاد نشده باشد.
فکر می‌کنم هرگونه تغییری خصوصاً تغییری که به شکل الکترونیکی و هوشمند انجام می‌شود یک امر تدریجی است که باید با حوصله پیش رود.
لازم است مردم را با یک شیب ملایم با خود همراه کنیم. اگر در حرف‌هایمان زیاده گویی بود و به واقعیت نزدیک نبود ممکن است چوپان دروغگو شویم و مردم ادعاهایمان را باور نکرده و اعتمادشان سلب شود.
بگذارید یک مثال بزنم؛ دو روز پیش جلسه‌ای برای بررسی موضوع احداث تراموا برگزار و در نتیجه مقرر شد شرایط برای کلنگ‌زنی تراموای شهر اصفهان برای اولین بار در میان کلانشهرهای کشور در آینده‌ای نزدیک فراهم شود.
تراموای اصفهان از میدان جمهوری تا میدان آزادی شکل خواهد گرفت؛ قطعاً تراموا حمل‌ونقلی ایمن و پاک و خدمتی مطلوب و سهل‌الوصول است که هم هزینه هنگفتی برای احداث ندارد هم هزینه‌های شهری را کاهش خواهد داد.
با این حال معتقدم که چنین طرح‌هایی همانطور که می‌تواند باعث تقویت مدیریت شهر شود، اگر بدون دقت نظر اجرا شود، تبدیل به پاشنه آشیل شهر خواهد شد بنابراین در همان جلسه این درخواست را مطرح کردم که هر اقدامی باید به دور از ایجاد تنش‌های اجتماعی دنبال شود.
باید کسبه و مردمی که در مسیر احداث تراموا رفت و آمد می‌کنند مورد توجه باشند؛ نیاز است تمامی ابعاد اجتماعی ناشی از احداث پروژه در ایجاد محدودیتی که برای مردم اتفاق می‌افتد در نظر گرفته شود.
تأکیدم این بود که تا فرصت باقی است، پیش از آنکه عملیات اجرایی تراموا در دستورکار قرار گرفته و تخریب خیابان‌ها آغاز شود، اطلاع رسانی لازم به مردم انجام شود؛ باید ارتباط خوبی با مردم برقرار کنیم تا اگر در جریان اجرای پروژه شایعاتی درست شد، مردم آنقدر اعتماد کرده باشند که به این شایعات توجه نکنند.
فکر می‌کنم ما در موضوع هوشمندسازی و مکانیزه کردن شهر یا به عبارتی گام برداشتن به سمت سیستم الکترونیک نیز لازم است کمی به دور از تعارفات مرسوم ورود کرده و مسائل را با مردم در میان بگذاریم. این اقدامات آمادگی شهروندان را برای تغییر در هر سیستمی بالا خواهد برد.
قرار است که خدمات اصفهان‌نما به ۱۰۰ خدمت برسد و برای بهره‌برداری مطلوب از این خدمات به نظر می‌رسد راهی جز اتخاذ آموزش‌های لازم و اختصاص بودجه‌های موردنیاز وجود ندارد. انصافاً مردم نیز نشان داده‌اند هرگاه درباره مزیت اقدامات انجام شده در شهر توجیه شوند، به خوبی همراهی می‌کنند.
ما مدعی هستیم که با چند کلیک، دیگر نیاز نیست شهروندان در شهرداری حضور پیدا کنند؛ این یک ادعا است و اگر بخواهیم این ادعا ظهور و بروز پیدا کند قطعاً به زمان نیاز داریم.
به نظر شما اجرای کامل خدمات شهرسازی به‌صورت هوشمند تا چه اندازه به شفافیت و مقابله با فساد در بدنه شهرداری کمک خواهد کرد؟
ما در شهرداری‌ها با پدیده دلالی مواجه هستیم چون مردم نسبت به قوانین و مقررات حاکم مطلع نیستند و معمولاً دچار رعب و وحشتی می‌شوند که این دلالان در ذهنشان ایجاد می‌کنند؛ این افراد به مردم می‌گویند "فقط من می‌توانم بعضی کارها را در شهرداری انجام دهم… اگر تو بروی نمی‌توانی… من راهی بلدم که هزینه‌هایت را کاهش می‌دهد"
اگر ارائه خدمات به‌صورت هوشمند محقق شود و مردم بدانند از طریق ارتباط مجازی و غیرحضوری می‌توانند نیاز خود را رفع کنند، قطعاً شاهد کمرنگ شدن پدیده "دلالیسم" در شهرداری خواهیم بود.
حتی اگر این رویه استمرار یابد می‌توانیم انبوه نیروی انسانی در شهرداری‌ها را به سمتی سوق دهیم که نیازهای مهم‌تر شهرداری را رفع کنند؛ البته نه اینکه هدف از این کار تعدیل نیرو باشد چون بنا نداریم چنین موضوعی را دنبال کنیم مخصوصاً در شرایط اقتصادی فعلی که تعدیل نیرو یک خطای فاحش است و می‌تواند تبعات زیادی داشته باشد اما هوشمندسازی می‌تواند به چابک‌سازی نیروهای شهرداری نیز کمک کند.
در مجموع خدماتی ارائه شده تا مردم بتوانند اطلاعات اولیه درباره زمین، ارتفاع، عقب نشینی، کد ارتفاعی منطقه و ده‌ها خدمت دیگر را غیرحضوری دریافت کنند بنابراین حتی اگر نیاز به مراجعه به شهرداری داشتند می‌توانند با داشتن اطلاعات لازم و آگاهی مطلوب اقدام به حضور کنند.
امیدوارم همگی در شهرداری و شورای شهر اهتمام جدی برای مقابله با فساد از طریق گسترش هوشمندسازی داشته باشند تا بتوانیم این خدمات را به سرانجام مطلوب برسانیم.
بیشتر بخوانید:
چرا معاونت شهرسازی برای اولین گام جدی شهرداری در هوشمندسازی خدمات انتخاب شد؟
شهرداری‌ها با انبوه شهروندانی مواجه هستند که برای صدور پروانه به این نهاد مراجعه می‌کنند بنابراین بهترین حوزه‌ای که می‌توانست زیرساخت‌های شهرداری هوشمند را ایجاد کند، معاونت شهرسازی بود.
البته در حوزه مالی شهرداری نیز اقداماتی انجام شده و حتی نیاز است در عین حال که هر قسمت توسط معاونت مربوطه اداره می‌شود، همگی باهم در ارتباط باشند.
در حوزه خدمات شهری نیز سیستم "شهرنما" این امکان را فراهم کرده که با یک کلیک تعداد درختان خیابان‌ها، آسیب دیدگی‌شان، ناهمواری‌های معابر، سایش آسفالت، جداول و مواردی از این دست را بدون بازدید حضوری بررسی کنیم.
با تمام این موارد فکر می‌کنم مجموعه اتفاقاتی که در شهر افتاده در حوزه‌های مختلف و در زمینه فضای الکترونیکی شهرداری خیلی امیدوار کننده است.
مورد آخر که در حوزه خدمات شهری اشاره شد، در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
مقداری از اقدامات لازم انجام شده اما نگرانی این است که بروزرسانی‌های سیستم باید جدی گرفته شود مثلاً اطلاعاتی روی هم تلنبار نباشد و بعد در محاسبات و اظهارنظرها مشکل‌ساز شود.
نگاه به هوشمندسازی چه جایگاهی در بودجه شهرداری دارد؟
در این حوزه دو نوع بودجه باید در نظر گرفته شود؛ بخشی از آن به ایجاد زیرساخت‌های جدید شهرداری هوشمند مربوط است و بخش دیگر از بودجه به حفظ، نگهداری و پشتیبانی سیستم‌های موجود مربوط است.
این دو هر کدام ردیف‌های بودجه مشخص و جداگانه‌ای دارند که تاکنون هرگاه حوزه‌های مرتبط با شهرداری درخواست داده‌اند شورای شهر با روی باز آن را قبول کرده است.
وضعیت پشتیبانی سازمان فاوا از سیستم‌های هوشمند را قابل قبول می‌دانید؟
تجربه‌ای که در رابطه با پشتیبانی سیستم سرای هشت داریم این بود که یک شرکت خدمات پشتیبانی را به‌صورت انحصاری انجام می‌دهد؛ تقریباً مثل اینکه این شرکت یک دکمه در اختیار دارد و اگر مقداری حق و حقوقش به تأخیر افتد، سیستم را از کار می‌اندازد.
به نظر می‌رسد سازمان فاوای شهرداری باید آنقدر توانمند باشد که انحصارطلبی یک شرکت شهرداری را دچار مشکل نکند؛ شرایط کنونی فاوا امیدوار کننده نیست و نیاز است مدیریت آن جهش تازه داشته باشد.
سازمان فاوای شهرداری با توجه به ظرفیت‌هایی که دارد باید از یک کارگزار صرف به سازمانی نام‌آور و متخصص تبدیل شده و نگذارد زیاده‌خواهی‌ها و وابستگی‌ها به یک شرکت سبب آسیب شود.
نظر شما