به گزارش خبرنگار ایمنا، دلار و یورو به عنوان دو ارز مهم و پرکاربرد بیشتر از دیگر انواع ارز به ویژه در کشور ما مورد توجه بوده و در دو ماه گذشته نیز نرخ این ارزهای مهم نوسانات ارزشی زیادی را تجربه کرده است.
بررسی نموداری (رنگ بنفش مربوط به یورو و آبی مربوط به دلار است) عملکرد این دو ارز نشان می‌دهد که پس از پایان آبان ماه سال جاری و با شروع آذرماه، هر دو ارز دلار و یورو روند صعودی در پیش گرفته و تا اواخر آذرماه نیز ادامه داشته است. همراهی بازارساز در این مقطع زمانی با روند بازار باعث شد این دو ارز نوسانی حدود ۲۰ درصد را تجربه کند. البته رشد این دو ارز با توجه به نزدیک شدن به پایان سال میلادی ۲۰۱۹ و تلاش برای تسویه حساب قراردادهای بین المللی قابل توجیه است.
در همین خصوص سید کمیل طیبی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: «افزایش قیمت ارز و به ویژه دلار در این فصل از سال، به دلیل افزایش تقاضا بر اثر نزدیک شدن به پایان سال مالی میلادی و تسویه حساب‌های مختلف جنبه بنیادی دارد. علاوه بر این کمبود منابع ارزی و وجود محدودیت در این منابع به علت نزدیک شدن درآمدهای ارزی دولت به صفر، از جمله دیگر عوامل بنیادی موجود محسوب می‌شود.
وی می‌افزاید: تقاضا به منظور نگهداری دلار برای سفرهای پایان سال میلادی، کریسمس و سپس پایان سال شمسی و جوابگو نبودن منابع موجود نیز بر افزایش قیمت ارز مؤثر بوده است. البته بالا رفتن قیمت نه از ناحیه افزایش قیمت ارز بلکه از ناحیه کاهش ارزش پول نیز بر این رشد قیمت اثرگذار است.»
البته می‌توان اینطور هم تعبیر کرد که شدیدتر شدن تحریم‌ها، ابهام در آینده برجام و وجود سوداگران ارزی نیز از جمله عواملی است که با ایجاد بار روانی باعث فشار بر نرخ ارز به سمت بالا می‌شود.
طیبی همچنین معتقد است: «تا زمانی که تحریم‌ها شدیدتر می‌شود، احتمال از هم گسیختگی برجام که باعث ایجاد التهاب می‌شود و عملیات سوداگران ارزی وجود دارد، این گروه (سوداگران) می‌تواند با فعالیت خود از فرصت‌های حبابی استفاده کرده و قیمت‌ها را افزایش دهد البته بانک مرکزی با مدیریت صحیح می‌تواند از این فعالیت سوداگرانه جلوگیری کند.»
نرخ واقعی دلار چقدر است؟
در شرایط کنونی و با توجه به متغیرهای اقتصادی به نظر می‌رسد دامنه ۱۱ هزار تومانی که پیشتر توسط برخی کارشناسان برای دلار تعیین شده بود نیاز به بازبینی داشته باشد. رشد اقتصادی پایین‌تر ایران در مقایسه با کشورهای توسعه یافته مانند اتحادیه اروپا یا ایالات متحده آمریکا دامنه جدیدی را برای دو ارز تأثیرگذار دلار و یورو طلب می‌کند.
و طیبی با تائید این نیاز می‌گوید: «باتوجه به افزایش قیمت‌های به وجود آمده که نشان از افزایش هزینه در بخش واقعی اقتصاد دارد، می‌توان دامنه جدید ۱۲ هزار تومانی را برای دلار در نظر گرفت؛ بدیهی است قیمت‌های بالاتر از این دامنه را حباب تشکیل می‌دهد.»
از آن‌جایی که معمولاً نرخ یورو در مقایسه با دلار تقریباً ۲,۰۰۰ تومان بالاتر است، برای این ارز نیز می‌توان دامنه جدید ۱۴ هزار تومان را در نظر گرفت. با این حال برخی از اخبار غیررسمی و شایعات پیرامون نرخ این دو ارز، دامنه‌های دیگری را برای آنها نشان می‌دهد، اگرچه این اخبار به اندازه سخن کارشناسان خبره از اعتبار برخوردار نیست اما همواره باید ضمن توجه به روند رشد ارز در پی شوک ارزی سال ۹۷ و تلاش ناکام دلار برای رسیدن به نرخ ۲۰ هزار تومان به این نکته نیز توجه کرد که با غفلت بازارساز، سوداگران ارزی از فرصت استفاده کرده و می‌توانند قیمت را به نرخ‌های بسیار بالاتری نیز سوق دهند.
پیشتر بسیاری کارشناسان اقتصادی و سعید صمدی، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا گفته بودند که "نرخ دلار می‌تواند به ۳۰ هزار تومان یا بیشتر نیز برسد." همچنین در شرایطی متشنج فعلی که نرخ دلار را تا مرز ۱۴ هزار تومان افزایش داد، اتخاذ سیاستی درست توسط بازارساز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگرچه این نرخ برای دلار توسط اخبار غیررسمی و کانال‌های تلگرامی و غیره ثبت شد اما تجربه ثابت کرده است که غفلت بانک مرکزی در مدیریت بازار می‌تواند به سرعت سبب بروز تشنج ملموس در بازار و ایجاد موج روانی تازه‌تری شود که مدیریت بازار را دشوارتر از قبل کند.
طلا در ۲۰۲۰
روند حرکت طلا نیز از ابتدای آبان ماه تاکنون در کل صعودی بوده و از آن‌جا که قیمت طلا در ایران تحت تأثیر دو متغیر اصلی نرخ دلار و نرخ انس جهانی است با تغییر این دو می‌توان دامنه جدیدی برای این فلز گرانبها متصور بود.
سید کمیل طیبی در این خصوص می‌گوید: «طلا علاوه بر اینکه خود یک بازار دارایی محسوب می‌شود، با دیگر بازارهای دارایی مانند دلار نیز در ارتباط است، بنابراین باید نقش بازارهای جهانی را در این قیمت مؤثر دانست. در واقع می‌توان گفت که بازارهای داخلی در دامنه ۳۰ تا ۴۰ درصد از بازارهای جهانی تاثیرپذیر می‌پذیرند.
در شرایط حاضر نظریه‌ای وجود دارد که بر اساس آن رفتار زیگزاکی و نامطمئن ترامپ و دستگاه دیپلماسی او، باعث نگرانی سایر کشورها شده است. البته این موضوع که اقتصاد آمریکا بهبود یافته صحیح است اما به دلیل همین رفتارهای نامطمئن آینده خوبی برای اقتصاد آمریکا دیده نمی‌شود بنابراین از آن جایی که طلا ابزار مطمئنی برای حفظ ارزش دارایی‌ها محسوب می‌شود تقاضای جهانی برای این فلز گرانبها افزایش می‌یابد.»
از جمله این رفتارهای رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا بامداد جمعه _۱۳ دی ماه سال جاری_ با ترور سردار سپهبد قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران، رقم خورد که این اقدام در جهان طنین انداز شد و تأثیرات شوک خبر آن در دو روز جمعه و شنبه بسیاری از شاخص‌های اقتصادی را تحت تأثیر قرار داد. به طوری که قیمت طلای جهانی به ازای هر انس به ۱۵۵۲ دلار تا لحظه تنظیم این گزارش افزایش یافت.
از برآیند نظریات و تحلیل‌ها پیرامون نرخ دلار و همچنین شرایط سیاسی جهانی اینگونه به نظر می‌رسد که طلا در سال آینده می‌تواند نرخ بیشتری اختیار کند، با این وجود پیش‌بینی قیمت دقیق و یا حتی دامنه نوسان صحیح از چنین دارایی ممکن نبوده و صحیح به نظر نمی‌رسد زیرا تحلیلگران یکی از ویژگی‌های سال ۲۰۲۰ را به نوعی بی ثباتی جهانی می‌دانند در نتیجه قیمت طلا به عنوان یک دارایی امن که از کوچک‌ترین تا بزرگترین تنش‌های جهانی تأثیر می‌پذیرد تقریباً غیرممکن است و به نظر می‌رسد این فلز گران بها، سال پر تلاطمی را در پیش داشته باشد.
گزارش از: محمد رضایی فرد- خبرنگار سرویس اقتصادی ایمنا
نظر شما