به گزارش ایمنا، «اطلس شهرپژوهی کلانشهر اصفهان» برگرفته از پژوهش‌های خرد و شاخص شهر اصفهان است و با رونمایی از این اطلس، یکپارچه‌سازی مباحث پژوهش شهری در شهرداری اصفهان انجام شده است. به گفته مدیر مطالعات و پژوهش شهرداری اصفهان، نتایج به دست آمده در این اطلس می‌تواند سند خوبی برای برنامه‌ریزی‌های آینده برای شهر اصفهان باشد؛ مصورسازی اطلاعات، رویکرد نوینی در تدوین اطلس شهرپژوهی کلانشهر اصفهان است و می‌تواند منبع جامعی برای تصمیم‌گیری‌های آینده باشد.
برای آگاهی بیشتر درباره اطلس شهرپژوهی کلانشهر اصفهان همچنین مواردی مانند سامانه‌های معاونت پژوهش شهرداری اصفهان، نحوه حمایت از پایان‌نامه‌های دانشجویی و پروژه‌های مسئله محور با «سعید ابراهیمی» مدیر مطالعات و پژوهش شهرداری اصفهان گفت و گو کرده‌ایم که در ادامه مطلب مشروح آن را می‌خوانید:
درباره «اطلس شهرپژوهی» شهرداری اصفهان که به تازگی در شورای شهر رونمایی شده است، بیشتر توضیح دهید.
طی سه هفته اخیر کتابی با عنوان «اطلس شهرپژوهی شهرداری اصفهان» با رویکرد مصورسازی و نمایش تصویری خروجی پژوهش‌ها رونمایی شد. به هر حال یکی از مشکلات در حوزه پژوهش این است که مدیران اجرایی شاید فرصت مطالعه نداشته باشند، از این رو در این اطلس سعی کردیم خروجی پژوهش‌ها در قالب تصویر، اینفوگرافی، نمودارهای فرایندی و تحلیلی ارائه شود تا سرعت انتقال مطالب افزایش پیدا کند و امکان تصمیم‌گیری‌ها را تسریع کنیم.
مصورسازی اطلاعات، رویکرد نوینی در تدوین اطلس شهرپژوهی کلانشهر اصفهان است و می‌تواند منبع جامعی برای تصمیم‌گیری‌های آینده باشد. تدوین این اطلس برگرفته از پژوهش‌های خرد و شاخص شهر اصفهان است و نتایج به دست آمده در این اطلس می‌تواند سند خوبی برای برنامه‌ریزی‌های آینده برای شهر اصفهان باشد. در این اطلس ۵۵ صفحه‌ای۴۰ پروژه منتخب ارائه شده است، مخاطب این اطلس مدیران شهری و استانی هستند که نسخه الکترونیکی آن در اختیار مدیران دستگاه‌های اجرایی شهری و استانی و دانشگاهیان قرار می‌گیرد.
چه سامانه‌های دیگری در معاونت پژوهش فعال است؟
امسال سامانه‌ای به عنوان «مدیریت دانش» راه‌اندازی کردیم که در آن تلاش شده است دانش آشکار حوزه مدیریت شهری شامل طرح‌های پژوهشی، کتاب‌ها، مقالات، پایان‌نامه‌ها و تجربیات کارکنان مدیریت شهری را در قالب نظامنامه در این سامانه بارگذاری کنیم. سامانه «مدیریت دانش» که سه هفته قبل رونمایی شد، فعلا اینترانت (درون شبکه‌ای) است و باید پروتکل‌های امنیتی خود را تامین کند؛ اگر این پروتکل‌ها تایید شود، برای دستگاه‌های اجرایی و دانشگاه‌ها نیز نام کاربری و رمز عبور اختصاص می‌دهیم تا از این پایگاه اطلاعاتی استفاده کنند. سعی داریم تا قبل از پایان سال پروتکل‌های امنیتی را انجام دهیم تا امکان دسترسی فراهم شود.
یعنی برای دریافت داده‌ها نیاز به مراجعه حضوری نیست؟
یکی از درخواست‌های پژوهشگران این است که به بانک‌های اطلاعاتی مورد اطمینان دسترسی داشته باشند، این سامانه با طبقه‌بندی اطلاعات، دسترسی را آسان کرده است. در حال حاضر ۷۲۰۰ کاربر در شهرداری اصفهان با نام کاربری و رمز عبور می‌توانند وارد سامانه مدیریت دانش شده، از خدمات آن استفاده کنند.
از دیگر فعالیت‌های این مجموعه بگویید.
مدیریت مطالعات و پژوهش یکی از مدیریت‌های حوزه معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی است که در سال ۱۳۸۷ همزمان با آغاز به کار معاونت برنامه‌ریزی از اداره به مدیریت ارتقا یافته است. رشد کیفی پروژه‌ها و فعالیت‌های شهری، اهمیت و ضرورت انجام هماهنگ و همسوی مطالعات و پژوهش کاربردی را در مجموعه شهرداری دوچندان کرده است.
این مدیریت با بهره‌گیری از گروه‌های مطالعاتی بررسی‌های اقتصادی و پژوهش‌های اجتماعی و شهری و نیز واحد پژوهش (گروه مدیریت دانش و آینده پژوهی) درصدد رفع نیازهای مطالعاتی- پژوهشی بخش‌های مختلف شهرداری و ارتقای دانش و دانایی سازمانی است.
حوزه مطالعات و پژوهش در مجموعه شهرداری اصفهان بیشتر در زمینه مطالعات و پژوهش‌های کاربردی که خانواده بزرگ شهرداری نیاز دارد، کار می‌کند؛ به طور مثال در خصوص آسفالت معابر، بتن‌ریزی‌ها، ترافیک شهری، خدمات شهری، فضای سبز، پسماند و سایر موضوعات اجرایی سعی می‌کند نسخه‌های علمی را بررسی و ارائه کند تا بتواند میزان بهره‌وری شهرداری را ارتقا دهد.
اهم پروژه‌های مطرح در حوزه ترافیک شهری چیست؟
از جمله آنها، طرح‌های پژوهشی کلان و راهبردی، طرح های پژوهشی مسئله محور، اتاق‌های فکر تخصصی و بخشی ظرفیت پایان نامه‌های دانشجویی است که از این ابزارها در تمام معاونت‌ها از جمله معاونت حمل و نقل و ترافیک استفاده می‌کنیم. به عنوان مثال اتاق فکر حمل و نقل و ترافیک را در دور اول به سرانجام رساندیم و مقدمات برگزاری دور دوم اتاق فکر را در این معاونت دنبال می‌کنیم، در این اتاق‌های فکر مباحث راهبردی و کلان سیاست‌ها مطرح می‌شود.
علاوه بر آن پروژه‌های کلان در معاونت برنامه‌ریزی و پژوهش دنبال می‌شود، مثل طرح جامع حمل و نقل بار یا مطالعات جامع حمل و نقل عمومی کلانشهر اصفهان که مقدمات آن شروع شده است یا پروژه‌ای که اخیرا پیرامون بحث کاربری زمین و اثرات آن بر روی حمل و نقل و اینکه به لحاظ شهرسازی کاربری‌هایی که تخصیص می‌یابد، بار ترافیکی جاذب سفر دارد، به عنوان مثال یک مرکز بهداشتی یا یک بیمارستان جذب سفر کرده و عوارض ترافیکی ایجاد می‌کند، تحویل داده شد.
اینها بخشی از پروژه‌های پژوهشی در حوزه حمل و نقل شهری است، البته بیشترین فراوانی پروژه‌های مسئله محور در حوزه حمل و نقل است به طوری که طی دو سال گذشته ۱۸ پروژه مسئله محور در این راستا تعریف شده است.
منظور از پروژه‌های مسئله محور چیست؟
پروژه‌های مسئله محور نقطه مقابل پروژه‌های کلان است؛ در پروژه‌های کلان حجم داده‌برداری، مجموعه مورد مطالعه و موضوع مورد بررسی بزرگ است و به طور معمول مسائل کوچک دیده نمی‌شود، به همین دلیل پروژه‌های مسئله محور در محدوده کوچکتر تعریف شده است، پروژه‌هایی که دامنه مشخصی به لحاظ زمانی و مکانی دارد و پژوهشگر قرار نیست کارهای عمیق و طولانی انجام دهد و در بازه زمانی هشت ماه می‌تواند خروجی مشخصی به مدیران اجرایی اعلام کند؛ به عنوان مثال راهکار رفع مشکلات ترافیکی تقاطع پیروزی یک طرح مسئله محور است.
فرایندهای انتخاب مشاور برای پروژه‌های مسئله محور ساده‌تر از پروژه‌های بزرگ است، زیرا در پروژه‌های بزرگ باید تشریفات قانونی سنگین‌تری رعایت شود.
انجام پژوهش چه مراحل اجرایی دارد؟
در مجموعه شهرداری نیازسنجی سالیانه انجام می‌شود و سعی داریم مسائلی که از طریق پژوهش قابل انجام است را شناسایی کنیم و بر اساس مسائل شناسایی شده، سند نیازمندی کارفرماییRFP تهیه و مسایل اولویت‌بندی می‌شود.
فرایندهای استفاده از خدمات مشاوره به این ترتیب است که مجموعه دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش بنیان و پژوهشگران حرفه‌ای، مجریان پروژه‌های معاونت پژوهش می‌شوند و پروژه‌ها در یک مکانیزم قراردادی مشخص بین شهرداری و تیم پژوهشی فعال و نظارت‌های مستمر انجام می‌شود.
در ادامه الزامات و داده‌های پروژه انجام و در مقطع زمانی مشخص تمام شده و تحویل مجموعه شهرداری می‌شود؛ حتی چنانچه پروژه نیاز به تخصیص بودجه داشته باشد، بودجه لازم در نظر گرفته می شود.
امسال پژوهش بیشتر بر روی چه مسائلی مد نظر بوده است؟
امسال مطالعات اتوبوس برقی که تا چه میزان در کاهش آلاینده‌ها مؤثر است، همچنین آسیب‌شناسی موضوع آلودگی هوا با توجه به اینکه شهر اصفهان توسط صنایع احاطه شده در حال انجام است.
در حال حاضر دو پروژه کلان در موضوع آلودگی هوا یکی با دانشگاه صنعتی اصفهان درباره ریزگردها و گرد و غبار که به شدت در سلامتی شهروندان موثر هستند، در حال انجام است که بر روی منشأیابی ریزگردها تمرکز دارد و پروژه دیگر با دانشگاه اصفهان در خصوص آلاینده‌های گازی و منابع مختلف تولیدکننده آلاینده‌های گازی از جمله خودروها، منازل مسکونی و کارخانجات انجام می شود و تلاش می‌کنیم مشخص شود سهم هر کدام در تولید آلاینده‌های گازی چقدر است تا مبنای تصمیم‌گیری‌ها و تجویزهای صحیح برای آینده باشد.
آیا برای منشأ ریزگردها چاره‌اندیشی شده است؟
بله، عنوان پروژه «ریزگردها و منشأیابی آلاینده‌های گرد و غبار» بوده و قرار است در این پروژه که متولی آن دانشگاه صنعتی است، در ۵۰ نقطه شهر نمونه‌برداری، آنالیز و منشأیابی انجام شود.
در خصوص آلاینده‌های گازی نیز برخی مباحث برداشت میدانی و سنجشی انجام می‌شود و در حال حاضر مطالعات درباره منابع متحرک مثل خودروهای سبک و سنگین درون شهری و برون شهری انجام و خروجی آن را دریافت کرده‌ایم تا شروعی برای برنامه کنترل کیفیت هوای شهر داشته باشیم.
فعالیت‌های پژوهشی و طرح‌های مطالعاتی شهرداری به صورت مشارکتی انجام می‌شود؟
بله، بخش عمده‌ای از پژوهش‌ها از طریق جامعه دانشگاهی، علمی و مهندسان مشاور دارای صلاحیت انجام می‌شود. قرار است از بودجه و منابع این شهر استفاده کنیم، از این رو هیچ شهروندی راضی نخواهد بود که تصمیمات، بدون مبنای علمی گرفته شود.
از پایان‌نامه‌های دانشجویی حمایت می‌شود؟
بله، شهرداری اصفهان از پایان نامه‌های دانشجویی کارشناسی ارشد و دکترا حمایت می‌کند. معاونت برنامه‌ریزی و پژوهش شهرداری اصفهان همه ساله یک نیازسنجی مختص دانشجویان انجام می‌دهد و لیستی از عناوین پژوهش‌های مورد نیاز را به صورت سالیانه بارگذاری می‌کند.
تا یک هفته آینده لیست پژوهش‌های مورد نیاز سال ۹۸ تکمیل و در سایت معاونت ارائه می‌شود و دانشجویانی که باید سال آینده از پایان نامه‌های خود دفاع کنند، می‌توانند از عناوین پژوهشی اعلام شده، استفاده کنند.
عناوین پژوهش‌ها در تمام زمینه‌ها از جمله خدمات شهر، فضای سبز، پسماند، شهرسازی و معماری، مالی و اقتصادی، منابع انسانی و عمران شهری است. سالیانه حداقل ۴۰۰ مراجعه دانشجویی داریم که از این تعداد بسیاری به داده، دیتا، نقشه و راهنما نیاز دارند و بخشی که حدود ۶۰ مورد است به قرارداد همکاری و حمایت منتج می‌شود.
دانشجویان در خصوص موضوع مورد نظر شهرداری کار عملی انجام داده و نتیجه را اعلام می‌کنند که این فرایند هم برای دانشجو تجربه خوبی خواهد بود، زیرا با کارهای عملی آشنا می‌شود و هم برای شهرداری که زمینه‌های جدید و شروع کارهای بزرگتری را رقم می‌زند.
در سال ۹۷ چه تعداد از پروژه‌ها به مرحله اجرا رسیده است؟
دقیق نمی‌توان گفت، زیرا پایان نامه‌های دانشجویی خود یک تجربه و تمرین است، اما به طور معمول بیش از ۴۵ درصد آنها عملیاتی و استفاده می‌شود، ضمن اینکه کاربرد برخی برای ما به منزله مقدمه مطالعات ویژه‌تر می‌شود.
دانشجویان چنانچه تمایل به همکاری داشته باشند، باید به کجا مراجعه کنند؟
آدرس معاونت برنامه‌ریزی و پژوهش شهرداری اصفهان در خیابان طیب جنب بنیاد شهید است و روزهای زوج پاسخگوی دانشجویان هستیم. از مراجعه افرادی که بتوانند در زمینه مسائل شهری با موضوعات مختلف پژوهش انجام دهند، استقبال می‌کنیم، البته دانشجویان می‌توانند ضمن استفاده از موضوعات معاونت، چنانچه پیشنهادی دارند، آنها را ارائه کنند.
نظر شما