به گزارش ایمنا، این بیماری از قدیم در کشور ما شناخته شده بود، البته در گذشته به اشتباه تصور می کردند که نفرین کسی و یا شدت غم و غصه علت اصلی ابتلا به بیماری سل است.
بیماری سل یکی از مهمترین بیماریهای عفونی قرن حاضر می باشد که توانائی درگیر نمودن کلیه ارگان های بدن را دارد ولی ریه ها بیشتر به سل مبتلا می شوند.
از سال 1982 همه پزشکان دنیا معتقد بودند که این بیماری تا سال 2000 کنترل و بحث آن فقط محدود به کتب پزشکی خواهد بود، ولی این امید ده سال بیشتر به طول نمی انجامد، به طوری که در سال 1993 این بیماری از طرف سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک فوریت جهانی اعلام می گردد.
بروز 10 میلیون مورد جدید سل و درمان تنها دو سوم از آنها که متأسفانه در بیش از 50 درصد موارد درمان ناقص بوده ، عمق فاجعه را در این سالها نشان می دهد.
جالب تر اینکه بدانیم تاکنون یک سوم مردم جهان بدون آنکه احساس بیماری کنند به میکروب این بیمـاری آلوده شده اند.
به دلیل اهمیت بیماری سل و برای آشنایی هر چه بهتر و بیشتر شما خوانندگان گرامی، گفتگویی را با دکتر "فریبا فرید – کارشناس مبارزه با بیماری سل دانشگاه علوم پزشکی اصفهان" انجام داده ایم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
عامل بیماری سل چیست ؟
میکروبی میله ای شکل (شبیه مداد) و بسیار کوچک است که وارد بدن شده و تنها توسط میکروسکوپ دیده می شود؛ به این میکروب میله ای شکل "باسیل سل" می گویند.
باسیل سل چون بسیار کوچک می باشد ، به راحتی در هوا شناور می ماند. چون عامل این بیماری میکروب می باشد ، لذا این بیماری به افراد سالم منتقل می شود.
علایم بیماری سل چیست؟
بیماری سل معمولاً ایجاد علائم بیماری می نماید ، ولی بسیاری از بیماران حتی آنهایی که بیماری پیشرفته دارند، علائم خفیف و آهسته ای داشته که ممکن است به طور معمول در نظر گرفته نشود. تعدادی از بیماران مبتلا به سل خارج ریوی نیز در حقیقت ممکن است بدون علامت باشند. معمولاً بایددر بیماران یا افراد بدون علامت که علائم خفیف یا غیرواضح دارند، از طریق بررسی سابقه تماس، رادیوگرافی غیرطبیعی ریه ، واکنش مثبت تست سل و یا کشت مثبت میکروب سل پی به بیماری برد.
تعدادی از بیماران ممکن است در ابتدا برای مدت چند هفته تا چند ماه احساس خستگی ، بی اشتهایی ، کاهش وزن ، ضعف عمومی ، تعریق شبانه بخصوص در نیمه فوقانی بدن ، قاعدگی نامنظم یا تب های خفیف نمایند. این علائم و نشانه ها اغلب در زمان فعالیت کاری شدید یا استرس های هیجانی تشدید می گردند.
سل در بیماران دیگر ممکن است به صورت یک بیماری تب دار حاد، به همراه لرز و علائم عمومی شبیه آنفولانزا بروز نماید. در این حالت بیماران تا زمانی که احساس می کنند ، این علائم مربوط به یک عفونت ساده نظیر سرماخوردگی بوده و خودبخود برطرف می شود ، به پزشک مراجعه نمی نمایند. علائم حاد ممکن است طولانی و مزمن شوند.
گاهی اوقات علائم عمومی غیراختصاصی به صورت تب بدون علت مشخص، تنها تظاهرات بیماری سل می باشد. برای تشخیص معمولاً یک سری بررسی های تخصصی نظیر رادیوگرافی و تصویرنگاری های متعدد از قفسه سینه، نمونه برداری از ضایعات، کشت از نمونه های ریه، پرده ریه و قلب، کبد و صفاق انجام می شود که ممکن است بیانگر نتایج غیرطبیعی باشد.
در بعضی از مواقع نمونه برداری و کشت مغز استخوان و حتی جراحی شکم برای تشخیص لازم می گردد.
اما سل ریوی به طور مشخص همواره با یک سرفه مختصر آغاز می شود. این علامت به طور آهسته در بیش از سه هفته شدت یافته منجربه تولید خلط چسبنده یا چرکی می گردد. در برخی از موارد رگه های خونی در خلط وجود دارد. گاهی اوقات یک درد مبهم و یا شدید در قفسه سینه احساس می شود.
تنگی نفس شایع نیست اما معمولاً وجود آن بیانگر درگیری شدید ریه ها ، تجمع مایع فراوان در فضای پرده های ریه و یا همراهی با بیماریهای قلبی ریوی دیگر می باشد . تعدادی از بیماران علائم خود را شبیه علائم و نشانه های آنفولانزا و سرماخوردگی شدید نظیر سرفه های خلط دار، تب ، لرز ، درد عضلانی و تعریق ، برونشیت حاد یا ذات الریه تجربه می نمایند.
جمع شدن آب در ریه معمولاً یک طرفه است و ممکن است همراه درد قفسه سینه با کیفیت خرد کننده باشد. بسیاری از بیماران مبتلا به این نوع سل که به آن سل پرده ریه می گویند ، علائم عمومی مختصر دارند.
سل چگونه از بیمار به فرد سالم منتقل می شود ؟
از قدیم گفته شده سل بیماری فقر است، فقر تغذیه، فقر فرهنگی و هر آنچه که باعث پیشرفت آن می شود.
میکروب سل به صورت ذرات ریز وارد هوا شده و نظیر سرماخوردگی منتقل می شود . این ذرات در صورتی که مبتلا به سل ریوی باشید توسط سرفه ،عطسه ، صحبت ، خنده و یا فریاد ، ایجاد و در هوا پخش می شوند .
یک سرفه می تواند 3000 ذره میکروبی وارد هوا نماید و 5 دقیقه صحبت کردن نیز همین تعداد ذره تولید می کند و عطسه نیز تعداد بیشتر ایجاد می نماید.
این ذرات میکروبی چون بسیار کوچک هستند، در هوای موجود در هر فضای بسته برای مدت طولانی می توانند به طور معلق باقی بمانند.
میکروب سل در خلط کاملاً خشک شده و یا در گرد و غبار معلق پس از 8 تا 10 روز از بین می رود.
این میکروب در خاک سرد و سایه دار حداقل 6 ماه زنده مانده و در خلط در حال پوسیدن و تجزیه ، هفته ها و ماهها مقاومت دارد، لذا هوای اطاق آلوده شده به میکروب سل ، می تواند حتی در زمان غیاب بیمار نیز موجب انتقال بیماری شود.
زمانی که فرد سالم در هوای آلوده به این ذرات میکروبی تنفس کند، میکروب سل را وارد ریه خود کرده و این میکروب خود را در عرض 48 ساعت به نقاط مختلف بدن می رساند، ولی بعد از آن بدن دفاع کرده و اجازه گسترش و فعالیت را به میکروب سل نمی دهد.
شروع درمان دارویی در کاهش انتقال بیماری بسیار موثر می باشد به طوری که خطر واگیر دار بودن بیماری سل بعد از دوهفته از شروع درمان حتی در صورت مثبت بودن آزمایش خلط ،کاهش می یابد .
افرادی که به مدت طولانی در تماس نزدیک با بیماران مسلول واگیر می باشند بیشترین میزان خطر ابتلاء به سل را دارا هستند.
تماس نزدیک بیمار معمولاً با اعضای خانواده، هم اطاقی، دوستان و همکاران رخ می دهد. این افراد به دلیل تماس با میکروسکوپ سل، در معرض خطر ابتلاء به عفونت سل می باشند.
مکان های پرازدحام، کوچک، سربسته، کم نور، بدون تهویه مناسب و مرطوب بهترین شرایط را برای تسهیل انتقال عفونت ایجاد می کنند.
آیا همه افرادی که میکروب سل وارد بدن آنها می شود، مبتلا به این بیماری می شوند؟
ممکن است این بیماری وارد بدن هر کسی بشود و سپس بدن با توجه به وضعیت ایمنی خود، میکروب را محدود می کند . ممکن است در بدن یک فرد این بیماری تا پایان عمر بروز نکند و این میکروب در جایی از بدن خود را پنهان کند اما اگر شرایطی پیش آید که بدن دچار نقص ایمنی شود، مثل همزمانی با ابتلا به بیماری های شدیدی مثل دیابت و سرطان، فشار خون یا اعمال جراحی سنگین، این بیماری خود را نشان می دهد.
در افراد مسن، کوکان زیر 5 سال و همچنین زنان باردار احتمال خطر زیاد وجود دارد.
کسی که دچار بیماری سل شده ممکن است تعدادی را آلوده کند، اما آیا کسی که این میکروب را در بدن خود نهفته دارد باز هم ناقل است؟
نه ، آن فرد نمی تواند بیماری سل را منتقل کند.
فراوانی این بیماری در استان اصفهان چگونه است؟
متأسفانه آمار نشان می دهد که در جهان فقط طی سال گذشته 9 میلیون و 600 هزار نفر دچار بیماری سل شده اند.
در کشور ما 10 هزار نفربیمار جدید مبتلا به سل کشف شده و در استان اصفهان که جزو استان های کم بروز کشور به شمار می رود نیزسالانه 300 بیمار مبتلا به سل شناسایی می شوند.
اگر فردی مبتلا به بیماری سل شد باید چه نکاتی را رعایت کند و سایر افراد خانواده او چگونه باید اقدام کنند؟
کسی که مبتلا به بیماری سل تشخیص داده می شود، در درجه اول خانواده او باید مورد معاینه قرار بگیرند تا مشخص شود دارای سل نهفته شده اند یا خیر.
افراد باردار، کهنسال و کودکان زیر 5 سال باید معاینه شوند و افراد مبتلا تحت درمان قرار بگیرند .
بیمار مبتلا به سل باید در اتاقی که دارای نور بوده و هوا در آن جریان داشته باشد، قرار گیرد ،البته بیمار پس از 2 هفته دریافت دارو، امکان انتقال بیماری به سایر افراد را نخواهد داشت.
بیماری سل از طریق لیوان و یا مواد غذایی منتقل نمی شود بلکه بیشتر از طریق تنفس منتقل می شود بنابراین استفاده از ماسک در محل های عمومی ضروری است.
افراد بیمار نباید ترشحات دهان خود را در گوشه و کنار گذرها و معابربریزند زیرا قابل انتقال است، بلکه ترشحات خود را فقط در دستشویی تخلیه نمایند.
هزینه داروی بیمار مبتلا به سل500 هزار تومان است که تأمین این هزینه ها بر عهده وزارت بهداشت است.
دوره درمان بیماری سل 6 ماه است که در پایان درمان نمونه گیری می شود تا اثری از بیماری در آنها نباشد.
نشانه های ابتلا به بیماری سل ریوی و خارج از ریوی یکسان است؟
خیر، متفاوت است. در بیماری سل ریوی معمولاً سرفه بیش از 2 هفته، تب کم درجه، بی اشتهایی، کاهش وزن و رنگ پریدگی دیده می شود ولی در سل های خارج ریوی بنا به درگیری اعضا با هم، متفاوت است.
بیماران باید در صورت داشتن علایم به پزشک مراجعه کنندزیرا ما در کشوری هستیم که بیماری سل در آن وجود دارد، ضمن اینکه روند تشخیص و درمان بیماری رایگان است بنابراین نگرانی ها درباره هزینه های درمان بی مورد است.
011134/130
بیماری سل یکی از مهمترین بیماریهای عفونی قرن حاضر می باشد که توانائی درگیر نمودن کلیه ارگان های بدن را دارد ولی ریه ها بیشتر به سل مبتلا می شوند.
از سال 1982 همه پزشکان دنیا معتقد بودند که این بیماری تا سال 2000 کنترل و بحث آن فقط محدود به کتب پزشکی خواهد بود، ولی این امید ده سال بیشتر به طول نمی انجامد، به طوری که در سال 1993 این بیماری از طرف سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک فوریت جهانی اعلام می گردد.
بروز 10 میلیون مورد جدید سل و درمان تنها دو سوم از آنها که متأسفانه در بیش از 50 درصد موارد درمان ناقص بوده ، عمق فاجعه را در این سالها نشان می دهد.
جالب تر اینکه بدانیم تاکنون یک سوم مردم جهان بدون آنکه احساس بیماری کنند به میکروب این بیمـاری آلوده شده اند.
به دلیل اهمیت بیماری سل و برای آشنایی هر چه بهتر و بیشتر شما خوانندگان گرامی، گفتگویی را با دکتر "فریبا فرید – کارشناس مبارزه با بیماری سل دانشگاه علوم پزشکی اصفهان" انجام داده ایم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
عامل بیماری سل چیست ؟
میکروبی میله ای شکل (شبیه مداد) و بسیار کوچک است که وارد بدن شده و تنها توسط میکروسکوپ دیده می شود؛ به این میکروب میله ای شکل "باسیل سل" می گویند.
باسیل سل چون بسیار کوچک می باشد ، به راحتی در هوا شناور می ماند. چون عامل این بیماری میکروب می باشد ، لذا این بیماری به افراد سالم منتقل می شود.
علایم بیماری سل چیست؟
بیماری سل معمولاً ایجاد علائم بیماری می نماید ، ولی بسیاری از بیماران حتی آنهایی که بیماری پیشرفته دارند، علائم خفیف و آهسته ای داشته که ممکن است به طور معمول در نظر گرفته نشود. تعدادی از بیماران مبتلا به سل خارج ریوی نیز در حقیقت ممکن است بدون علامت باشند. معمولاً بایددر بیماران یا افراد بدون علامت که علائم خفیف یا غیرواضح دارند، از طریق بررسی سابقه تماس، رادیوگرافی غیرطبیعی ریه ، واکنش مثبت تست سل و یا کشت مثبت میکروب سل پی به بیماری برد.
تعدادی از بیماران ممکن است در ابتدا برای مدت چند هفته تا چند ماه احساس خستگی ، بی اشتهایی ، کاهش وزن ، ضعف عمومی ، تعریق شبانه بخصوص در نیمه فوقانی بدن ، قاعدگی نامنظم یا تب های خفیف نمایند. این علائم و نشانه ها اغلب در زمان فعالیت کاری شدید یا استرس های هیجانی تشدید می گردند.
سل در بیماران دیگر ممکن است به صورت یک بیماری تب دار حاد، به همراه لرز و علائم عمومی شبیه آنفولانزا بروز نماید. در این حالت بیماران تا زمانی که احساس می کنند ، این علائم مربوط به یک عفونت ساده نظیر سرماخوردگی بوده و خودبخود برطرف می شود ، به پزشک مراجعه نمی نمایند. علائم حاد ممکن است طولانی و مزمن شوند.
گاهی اوقات علائم عمومی غیراختصاصی به صورت تب بدون علت مشخص، تنها تظاهرات بیماری سل می باشد. برای تشخیص معمولاً یک سری بررسی های تخصصی نظیر رادیوگرافی و تصویرنگاری های متعدد از قفسه سینه، نمونه برداری از ضایعات، کشت از نمونه های ریه، پرده ریه و قلب، کبد و صفاق انجام می شود که ممکن است بیانگر نتایج غیرطبیعی باشد.
در بعضی از مواقع نمونه برداری و کشت مغز استخوان و حتی جراحی شکم برای تشخیص لازم می گردد.
اما سل ریوی به طور مشخص همواره با یک سرفه مختصر آغاز می شود. این علامت به طور آهسته در بیش از سه هفته شدت یافته منجربه تولید خلط چسبنده یا چرکی می گردد. در برخی از موارد رگه های خونی در خلط وجود دارد. گاهی اوقات یک درد مبهم و یا شدید در قفسه سینه احساس می شود.
تنگی نفس شایع نیست اما معمولاً وجود آن بیانگر درگیری شدید ریه ها ، تجمع مایع فراوان در فضای پرده های ریه و یا همراهی با بیماریهای قلبی ریوی دیگر می باشد . تعدادی از بیماران علائم خود را شبیه علائم و نشانه های آنفولانزا و سرماخوردگی شدید نظیر سرفه های خلط دار، تب ، لرز ، درد عضلانی و تعریق ، برونشیت حاد یا ذات الریه تجربه می نمایند.
جمع شدن آب در ریه معمولاً یک طرفه است و ممکن است همراه درد قفسه سینه با کیفیت خرد کننده باشد. بسیاری از بیماران مبتلا به این نوع سل که به آن سل پرده ریه می گویند ، علائم عمومی مختصر دارند.
سل چگونه از بیمار به فرد سالم منتقل می شود ؟
از قدیم گفته شده سل بیماری فقر است، فقر تغذیه، فقر فرهنگی و هر آنچه که باعث پیشرفت آن می شود.
میکروب سل به صورت ذرات ریز وارد هوا شده و نظیر سرماخوردگی منتقل می شود . این ذرات در صورتی که مبتلا به سل ریوی باشید توسط سرفه ،عطسه ، صحبت ، خنده و یا فریاد ، ایجاد و در هوا پخش می شوند .
یک سرفه می تواند 3000 ذره میکروبی وارد هوا نماید و 5 دقیقه صحبت کردن نیز همین تعداد ذره تولید می کند و عطسه نیز تعداد بیشتر ایجاد می نماید.
این ذرات میکروبی چون بسیار کوچک هستند، در هوای موجود در هر فضای بسته برای مدت طولانی می توانند به طور معلق باقی بمانند.
میکروب سل در خلط کاملاً خشک شده و یا در گرد و غبار معلق پس از 8 تا 10 روز از بین می رود.
این میکروب در خاک سرد و سایه دار حداقل 6 ماه زنده مانده و در خلط در حال پوسیدن و تجزیه ، هفته ها و ماهها مقاومت دارد، لذا هوای اطاق آلوده شده به میکروب سل ، می تواند حتی در زمان غیاب بیمار نیز موجب انتقال بیماری شود.
زمانی که فرد سالم در هوای آلوده به این ذرات میکروبی تنفس کند، میکروب سل را وارد ریه خود کرده و این میکروب خود را در عرض 48 ساعت به نقاط مختلف بدن می رساند، ولی بعد از آن بدن دفاع کرده و اجازه گسترش و فعالیت را به میکروب سل نمی دهد.
شروع درمان دارویی در کاهش انتقال بیماری بسیار موثر می باشد به طوری که خطر واگیر دار بودن بیماری سل بعد از دوهفته از شروع درمان حتی در صورت مثبت بودن آزمایش خلط ،کاهش می یابد .
افرادی که به مدت طولانی در تماس نزدیک با بیماران مسلول واگیر می باشند بیشترین میزان خطر ابتلاء به سل را دارا هستند.
تماس نزدیک بیمار معمولاً با اعضای خانواده، هم اطاقی، دوستان و همکاران رخ می دهد. این افراد به دلیل تماس با میکروسکوپ سل، در معرض خطر ابتلاء به عفونت سل می باشند.
مکان های پرازدحام، کوچک، سربسته، کم نور، بدون تهویه مناسب و مرطوب بهترین شرایط را برای تسهیل انتقال عفونت ایجاد می کنند.
آیا همه افرادی که میکروب سل وارد بدن آنها می شود، مبتلا به این بیماری می شوند؟
ممکن است این بیماری وارد بدن هر کسی بشود و سپس بدن با توجه به وضعیت ایمنی خود، میکروب را محدود می کند . ممکن است در بدن یک فرد این بیماری تا پایان عمر بروز نکند و این میکروب در جایی از بدن خود را پنهان کند اما اگر شرایطی پیش آید که بدن دچار نقص ایمنی شود، مثل همزمانی با ابتلا به بیماری های شدیدی مثل دیابت و سرطان، فشار خون یا اعمال جراحی سنگین، این بیماری خود را نشان می دهد.
در افراد مسن، کوکان زیر 5 سال و همچنین زنان باردار احتمال خطر زیاد وجود دارد.
کسی که دچار بیماری سل شده ممکن است تعدادی را آلوده کند، اما آیا کسی که این میکروب را در بدن خود نهفته دارد باز هم ناقل است؟
نه ، آن فرد نمی تواند بیماری سل را منتقل کند.
فراوانی این بیماری در استان اصفهان چگونه است؟
متأسفانه آمار نشان می دهد که در جهان فقط طی سال گذشته 9 میلیون و 600 هزار نفر دچار بیماری سل شده اند.
در کشور ما 10 هزار نفربیمار جدید مبتلا به سل کشف شده و در استان اصفهان که جزو استان های کم بروز کشور به شمار می رود نیزسالانه 300 بیمار مبتلا به سل شناسایی می شوند.
اگر فردی مبتلا به بیماری سل شد باید چه نکاتی را رعایت کند و سایر افراد خانواده او چگونه باید اقدام کنند؟
کسی که مبتلا به بیماری سل تشخیص داده می شود، در درجه اول خانواده او باید مورد معاینه قرار بگیرند تا مشخص شود دارای سل نهفته شده اند یا خیر.
افراد باردار، کهنسال و کودکان زیر 5 سال باید معاینه شوند و افراد مبتلا تحت درمان قرار بگیرند .
بیمار مبتلا به سل باید در اتاقی که دارای نور بوده و هوا در آن جریان داشته باشد، قرار گیرد ،البته بیمار پس از 2 هفته دریافت دارو، امکان انتقال بیماری به سایر افراد را نخواهد داشت.
بیماری سل از طریق لیوان و یا مواد غذایی منتقل نمی شود بلکه بیشتر از طریق تنفس منتقل می شود بنابراین استفاده از ماسک در محل های عمومی ضروری است.
افراد بیمار نباید ترشحات دهان خود را در گوشه و کنار گذرها و معابربریزند زیرا قابل انتقال است، بلکه ترشحات خود را فقط در دستشویی تخلیه نمایند.
هزینه داروی بیمار مبتلا به سل500 هزار تومان است که تأمین این هزینه ها بر عهده وزارت بهداشت است.
دوره درمان بیماری سل 6 ماه است که در پایان درمان نمونه گیری می شود تا اثری از بیماری در آنها نباشد.
نشانه های ابتلا به بیماری سل ریوی و خارج از ریوی یکسان است؟
خیر، متفاوت است. در بیماری سل ریوی معمولاً سرفه بیش از 2 هفته، تب کم درجه، بی اشتهایی، کاهش وزن و رنگ پریدگی دیده می شود ولی در سل های خارج ریوی بنا به درگیری اعضا با هم، متفاوت است.
بیماران باید در صورت داشتن علایم به پزشک مراجعه کنندزیرا ما در کشوری هستیم که بیماری سل در آن وجود دارد، ضمن اینکه روند تشخیص و درمان بیماری رایگان است بنابراین نگرانی ها درباره هزینه های درمان بی مورد است.
011134/130
نظر شما