به یاد کوچ بیضایی؛ پخش «باشو، غریبه کوچک» از شبکه نمایش 

به گزارش خبرگزاری ایمنا، فیلم «باشو، غریبه کوچک» که توسط بهرام بیضایی کارگردانی شده، _یکشنبه هفتم دی_ ساعت ۱۹ روانه آنتن می‌شود.

این فیلم یکی از شاخص‌ترین و ماندگارترین آثار سینمای ایران است که به کارگردانی و نویسندگی مرحوم بهرام بیضایی ساخته شد. این فیلم در سال ۱۳۶۴ تولید شد، اما به‌دلیل شرایط خاص اجتماعی و فرهنگی آن دوره، اکران عمومی آن تا سال ۱۳۶۸ به تعویق افتاد. با این حال، پس از نمایش، خیلی زود مورد توجه منتقدان و مخاطبان قرار گرفت و امروز به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران شناخته می‌شود. «باشو، غریبه کوچک» فراتر از یک روایت ساده، اثری انسانی، ضدجنگ و هویت‌محور است که به مفاهیم عمیقی چون تفاوت‌های فرهنگی، هم‌زیستی، مادری و تعلق می‌پردازد.

داستان فیلم درباره پسربچه‌ای جنوبی به نام باشو است که در جریان جنگ، خانواده و خانه خود را از دست می‌دهد. او که دچار شوک و آسیب روحی شده، سرگردان راهی شمال ایران می‌شود؛ جایی که به‌طور کامل متفاوت از زادگاهش. باشو در روستایی سرسبز با زنی شمالی به نام نایی روبه‌رو می‌شود. نایی، با وجود فقر و فشار اجتماعی، تصمیم می‌گیرد از این کودک غریبه مراقبت کند. رابطه میان این زن و کودک، به‌تدریج به پیوندی عمیق و مادرانه تبدیل می‌شود و محور اصلی روایت فیلم را شکل می‌دهد.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فیلم، پرداختن به تفاوت‌های زبانی و قومی در ایران است. باشو به زبان عربی صحبت می‌کند و نایی به گویش شمالی و در ابتدا هیچ درک زبانی مستقیمی میان آن‌ها وجود ندارد، با این حال، فیلم نشان می‌دهد که محبت، همدلی و رفتار انسانی می‌تواند جایگزین زبان شود. بیضایی از این تضاد زبانی برای تأکید بر وحدت انسانی و ملی استفاده می‌کند و به شکلی هنرمندانه، مفهوم «ایرانِ متنوع» را به تصویر می‌کشد.

جنگ در «باشو، غریبه کوچک» حضوری غیرمستقیم اما عمیق دارد. تصاویر ذهنی باشو از بمباران و از دست دادن خانواده، نشان‌دهنده تأثیر مخرب جنگ بر روان کودکان است. فیلم با پرهیز از شعار و اغراق، نگاهی انسانی و ضدجنگ ارائه می‌دهد و رنج قربانیان بی‌دفاع را برجسته می‌سازد. در مقابل، طبیعت شمال با رنگ‌های زنده و فضای آرام، نمادی از زندگی، امید و امکان ترمیم زخم‌هاست.

شخصیت نایی با بازی درخشان سوسن تسلیمی، یکی از ماندگارترین شخصیت‌های زن در سینمای ایران است. او زنی مستقل، قوی و مسئولیت‌پذیر است که در غیاب همسرش، بار زندگی را به‌تنهایی به دوش می‌کشد. نایی در برابر قضاوت‌ها و مخالفت‌های اطرافیان می‌ایستد و از تصمیم انسانی خود برای نگهداری از باشو دفاع می‌کند. این شخصیت‌پردازی، تصویری متفاوت و پیشرو از زن ایرانی در سینمای دهه شصت ارائه می‌دهد. نقش باشو را نیز عدنان عفراویان، بازیگر کودک، با صداقتی تأثیرگذار ایفا کرده است؛ بازی‌ای که به باورپذیری عاطفی فیلم کمک زیادی می‌کند.

از دیگر بازیگران فیلم می‌توان به پرویز پورحسینی در نقش پدر نایی و چند بازیگر بومی اشاره کرد که به واقع‌گرایی فضای روستایی فیلم افزوده‌اند. استفاده از نابازیگران و لهجه‌های محلی، انتخابی آگاهانه از سوی بیضایی برای حفظ اصالت فرهنگی اثر بوده است.

در بخش عوامل، علاوه‌بر کارگردانی و فیلمنامه‌ی بهرام بیضایی، فیروز ملک‌زاده به‌عنوان فیلم‌بردار، نقش مهمی در خلق تصاویر ماندگار و شاعرانه فیلم داشته است. موسیقی متن اثر نیز ساخته‌ محمدرضا درویشی است که با حال‌وهوایی احساسی و بومی، تأثیر عاطفی روایت را تقویت می‌کند. تدوین فیلم را روح‌الله امامی بر عهده داشته که با ریتمی آرام و سنجیده، به عمق احساسی داستان وفادار مانده است.

به گزارش ایمنا، «باشو، غریبه کوچک» فیلمی درباره هویت، پذیرش دیگری و معنای واقعی خانواده است. این اثر با گذشت دهه‌ها همچنان تازه، قابل تأمل و تأثیرگذار باقی مانده و به‌درستی یکی از شاهکارهای سینمای ایران و نمونه‌ای برجسته از سینمای اندیشه‌محور بهرام بیضایی محسوب می‌شود.