به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، هوای آلوده در سالهای اخیر به مرگ سالانه ۷.۹ میلیون نفر (حدود یک مرگ از هر هشت مورد) در سراسر جهان منجر شده است. این آمار به رهبری دانشمندان بهداشت در مؤسسه ارزیابی و سنجش سلامت (IHME) و دانشگاه بریتیش کلمبیا (UBC)، از گزارش وضعیت هوای جهانی ۲۰۲۵ (State of Global Air 2025) استخراج شده که اثرات تنفس هوای ناسالم را در همه مناطق جهان ردیابی میکند. تحقیقات حاضر بر چگونگی تأثیر قرارگیری روزمره در معرض هوای آلوده بر الگوهای بیماری و مرگ زودرس تمرکز دارد و از مطالعه بار جهانی بیماری (Global Burden of Disease) استفاده میکند؛ تحقیقی جهانی که بیماریها را به عوامل خطر مشترک مرتبط میکند. ارزیابی ۲۰۲۳ این گزارش، جامعترین نسخه از زمان آغاز پروژه در سال ۱۹۹۳ توصیف شده است.
در گزارش ۲۰۲۵، آلودگی هوا موجب از دست رفتن ۲۳۲ میلیون سال زندگی سالم در طول هر سال شده است. حدود ۸۶ درصد مرگهای مرتبط با آلودگی در این سال به بیماریهای غیرواگیر همچون بیماریهای قلبی و سکته مغزی مربوط میشود. «سالهای سالم از دست رفته» ترکیبی از زمان مرگ زودرس و سالهایی است که افراد با بیماری یا ناتوانی زندگی میکنند. برای ادارات بهداشت شهری، این معیار به بازدیدهای بیمارستانی، مصرف دارو، غیبت از مدرسه و از دست رفتن روزهای کاری ترجمه میشود.
دانشمندان بر PM2.5 تمرکز دارند؛ ذرات ریز معلق در هوا با قطر کمتر از ۲.۵ میکرومتر که میتوانند در عمق ریهها و جریان خون نفوذ کنند. این نوع آلودگی تنها در یک سال به ۴.۹ میلیون مرگ منجر شده است. قرارگیری طولانیمدت در معرض PM2.5 خطر بیماری ایسکمیک قلبی (کاهش جریان خون به عضله قلب) و سکته را افزایش میدهد و این شرایط میتوانند به درد قفسه سینه، حمله قلبی و مرگ ناگهانی منجر شوند، زیرا هوای آلوده سالها عروق خونی را تحریک میکند.
راهنمای کیفیت هوای سازمان جهانی بهداشت (WHO) سطح ایمن بلندمدت PM2.5 را ۵ میکروگرم بر متر مکعب تعیین کرده است، اما گزارش SGA تخمین میزند که حدود ۹۹ درصد مردم جهان در سطوحی بالاتر از این حد تنفس میکنند. هنگامی که هوای آلوده استنشاق میشود، ذرات از ریهها به جریان خون وارد میشوند و به قلب، مغز و سایر اندامها میرسند؛ این ارتباط با حدود ۶۲۶ هزار مرگ ناشی از زوال عقل و ۱۱.۶ میلیون سال از دست رفته عملکرد مغزی در بزرگسالان مسن مرتبط است.
پشت میانگینهای جهانی، نقشههای تفصیلی قرار دارند که سطوح آلودگی را برای هر کشور و بسیاری از شهرها تخمین میزنند. با وارد کردن نام شهر در ابزار آنلاین گزارش، سطوح آلودگی سالانه و مرگهای تخمینی مرتبط با هوای ناسالم مشخص میشود. کشورهای با درآمد پایین و متوسط حدود ۹۰ درصد مرگهای منتسب به آلودگی هوا را به خود اختصاص میدهند؛ این نابرابری ناشی از سطوح بالاتر آلودگی و دسترسی ضعیفتر به مراقبتهای بهداشتی بهویژه برای سالمندان و کودکان خردسال است.
حدود یکسوم جمعیت جهان در مناطقی زندگی میکنند که سطوح PM2.5 از هدف موقت ۳۵ میکروگرم بر مترمکعب فراتر میرود و حدود ۱۱ درصد جمعیت جهانی در کشورهایی بدون استاندارد ملی کیفیت هوا زندگی میکنند. بسیاری از شهرهای پردرآمد دود را کاهش دادهاند، اما گزارش همچنان آنها را بالاتر از راهنمای WHO قرار میدهد؛ شهری که زیر حد قانونی ذرات معلق باشد، ممکن است آلودگی بیش از دو برابر سطح سلامتمحور کارشناسان جهانی داشته باشد.
آلودگی هوا با بیماریهای مزمن همچون ایسکمیک قلبی، سکته، سرطان ریه، دیابت و زوال عقل مرتبط است و به بروز یا تشدید بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) منجر میشود؛ وضعیتی که تنفس را دشوار میکند و حتی در حالت استراحت موجب تنگی نفس میشود. دههها شواهد نشان میدهد که مقررات قوی مؤثر است؛ شهرهایی که به سوختهای پاکتر روی میآورند و تولید برق مبتنیبر زغالسنگ را کاهش دادهاند، کاهش قابلتوجهی در آلودگی مشاهده کردهاند.
ابزارهای تحلیلی مشابه میتوانند اثربخشی شبکههای اتوبوس، مناطق کمانتشار یا برنامههای پختوپز پاک را ردیابی کنند. برای افراد، آگاهی از شاخص کیفیت هوای محلی (AQI، مقیاسی رنگی برای سطوح روزانه آلودگی) نقطه شروع است و در روزهای پرآلودگی، انتخاب مسیرهای خلوتتر یا استفاده از ماسک مناسب میتواند قرارگیری را کاهش دهد. تخمینهای اخیر نشان میدهد حتی شهرهایی که تمیز به نظر میرسند نیز هوایی ناسالم با ریسکهای پنهان دارند و این یافتهها به ساکنان و رهبران محلی کمک میکند تا جایگاه جوامع خود را درک و سرعت لازم برای بهبود سطوح آلودگی را ارزیابی کنند.
نظر شما