به گزارش خبرگزاری ایمنا، سابقه مدیریت مالی شهری در بسیاری از شهرها نشان میدهد که تخصیص بودجه بدون تحلیل دقیق دادهها، همواره با ناکارآمدی و اتلاف منابع همراه بوده است و پروژهها گاهی بیش از نیاز تأمین بودجه میشوند، یا برخی بخشهای حیاتی شهر به دلیل کمبود اطلاعات و اولویتبندی نامناسب، از دریافت سرمایه محروم میمانند که بودجهریزی هوشمند آمده است تا این مسیر سنتی را با استفاده از سیستمهای اطلاعاتی، دادههای لحظهای و مدلهای پیشبینی بازطراحی کند.
در این روش، تمام اطلاعات شهری از جمله جمعیت، وضعیت زیرساختها، حجم ترافیک، کیفیت هوا، نیازهای فرهنگی و آموزشی و حتی شاخصهای اقتصادی و اجتماعی، در تحلیل بودجه لحاظ میشود و این دادهمحوری موجب میشود که هر تخصیص مالی نه تنها مطابق با نیاز واقعی شهر، بلکه اثرگذاری پروژهها بهصورت ملموس و قابل اندازهگیری باشد که به این ترتیب، بودجهریزی هوشمند زمینهای برای تصمیمگیری مبتنی بر شواهد و شفافیت ایجاد میکند و امکان پاسخگویی مدیریت شهری به شهروندان را نیز افزایش میدهد.
در عمل، بودجهریزی هوشمند میتواند تأثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی شهروندان داشته باشد، به عنوان مثال، تخصیص بهینه منابع برای پروژههای حملونقل عمومی، با تحلیل دادههای ترافیکی و تراکم جمعیتی، میتواند موجب کاهش ترافیک، آلودگی هوا و افزایش بهرهوری شود.
بودجهریزی هوشمند در حوزه محیطزیست منابع مالی را به سمت پروژههای کاهش آلودگی هوا، مدیریت پسماند و حفاظت از منابع طبیعی هدایت میکند و در حوزه فرهنگی و اجتماعی، با تحلیل دادههای جمعیتی و رفتار شهروندان، تخصیص منابع به آموزش، مراکز فرهنگی و فعالیتهای ورزشی، بیشترین اثرگذاری را خواهد داشت.
این روش میتواند به پیشبینی نیازهای آینده شهر کمک کند که با مدلسازی سناریوهای مختلف، مدیریت شهری میتواند هزینههای غیرضروری را کاهش دهد و منابع را به پروژههایی اختصاص دهد که بیشترین بازدهی را دارند و به این ترتیب، بودجهریزی هوشمند نه تنها وضعیت کنونی شهر را بهبود میبخشد، بلکه توسعه آینده را نیز تضمین میکند.
بودجهریزی هوشمند دارای مزایای متعددی است؛ افزایش شفافیت و اعتماد شهروندان، کاهش هدررفت منابع، اولویتبندی منطقی پروژهها، بهبود کیفیت خدمات شهری و ارتقای مشارکت اجتماعی و با این حال، این مسیر بدون چالش نیست و نیاز به زیرساختهای دیجیتال، جمعآوری دقیق دادهها، آموزش نیروی انسانی و فرهنگسازی میان مدیران شهری، از جمله موانع مهم این فرایند است، همچنین تضمین امنیت و حفاظت از دادههای جمعآوریشده، نکتهای کلیدی در موفقیت بودجهریزی هوشمند است.
این رویکرد، نهتنها شفافیت و پاسخگویی را افزایش میدهد، بلکه با تحلیل دقیق دادهها، اولویتبندی واقعی پروژهها و تخصیص منابع به نیازهای ضروری، زمینهای برای توسعه متوازن، کاهش هدررفت سرمایه و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان فراهم میکند و در این نگاه، بودجهریزی دیگر فقط یک فرایند مالی نیست، بلکه ابزاری برای تحقق عدالت، توسعه پایدار و شهر هوشمند است.
شهرهای پیشرفته بهسمت بودجهریزی لحظهای و مالیات دیجیتال حرکت کردند
نادر آخوندی، مدیرکل درآمد شهرداری اصفهان و مشاور شهردار در حوزه اقتصادی و مشارکتهای مردمی با اشاره به روند نوآوریهای مالی در مدیریت شهری به خبرنگار ایمنا اظهار میکند: استفاده از مدلهای بودجهریزی هوشمند، امکان تحلیل آنی درآمدها و هزینههای شهری را فراهم میکند و باعث میشود برنامهریزی منابع با دقت بیشتری انجام شود و هدررفت بودجه به حداقل برسد.
وی ادامه میدهد: گزارش اتحادیه شهرهای هوشمند اروپا نشان میدهد که بیش از ۳۵ شهر در اروپا و آسیا این مدل را بهکار گرفتهاند و تجربههای اولیه حاکی از افزایش شفافیت و کارایی در مدیریت مالی شهری است.
مدیرکل درآمد شهرداری اصفهان و مشاور شهردار در حوزه اقتصادی و مشارکتهای مردمی تاکید میکند: بهرهگیری از دادههای لحظهای و تحلیل تراکنشها، مدیران شهری را قادر میسازد تصمیمات مالی را سریعتر و هوشمندانهتر اتخاذ کنند و با کاهش خطاهای انسانی، بهرهوری منابع افزایش یابد.
آخوندی میگوید: یکی دیگر از تحولات مهم، راهاندازی نظام «مالیات دیجیتال» در کشورهایی مانند دانمارک و کره جنوبی است که بر اساس تراکنشهای هوشمند عمل میکند و باعث شفافیت بیشتر درآمدها و افزایش بازدهی مالیاتی شده است.
وی اضافه میکند: این تحول در نظام مالیاتی، امکان پایش لحظهای درآمدها و انطباق آن با برنامههای بودجهای را فراهم کرده و میتواند الگوی مناسبی برای سایر شهرهای پیشرفته باشد.
مدیرکل درآمد شهرداری اصفهان و مشاور شهردار در حوزه اقتصادی و مشارکتهای مردمی خاطرنشان میکند: کارشناسان معتقدند اقتصاد دیجیتال میتواند درآمدهای پایدار شهری را به شکل قابل توجهی افزایش دهد و منابع مالی برای پروژههای عمرانی و توسعهای را بهبود ببخشد.
آخوندی میگوید: گزارش مذکور توصیه میکند که شهرداریها زیرساختهای دادهمحور خود را توسعه دهند و سیستمهای مالی را یکپارچهسازی کنند تا امکان بودجهریزی لحظهای و مدیریت منابع با دقت بالا فراهم شود.
وی ادامه میدهد: تجربه شهرهای پیشرفته نشان میدهد که پیادهسازی این مدلها علاوه بر بهبود کارایی مالی، اعتماد شهروندان به شفافیت و عدالت مالی را نیز افزایش میدهد و مدیریت شهری را در مسیر هوشمندسازی کامل قرار میدهد.
مدیرکل درآمد شهرداری اصفهان و مشاور شهردار در حوزه اقتصادی و مشارکتهای مردمی تاکید میکند: حرکت به سمت بودجهریزی لحظهای و مالیات دیجیتال نه تنها موجب افزایش شفافیت مالی میشود بلکه امکان برنامهریزی دقیق، کاهش خطا و بهینهسازی هزینههای شهری را نیز به همراه دارد.
آخوندی میگوید: با گسترش این فناوریها در سالهای آینده، انتظار میرود سطح کارایی مالی شهرها به شکل قابل توجهی ارتقا یابد و تصمیمگیریهای اقتصادی در سطح مدیریت شهری سریعتر و دقیقتر انجام شود.
وی ادامه میدهد: بر اساس پیشبینی کارشناسان، شهرهای پیشرفتهای که اکنون از این مدلها بهرهمند شدهاند، میتوانند به الگویی برای سایر شهرها تبدیل شوند و مسیر اقتصاد دیجیتال در مدیریت شهری را هموار کنند.
مدیرکل درآمد شهرداری اصفهان و مشاور شهردار در حوزه اقتصادی و مشارکتهای مردمی خاطرنشان میکند: این رویکرد نوین مالی، پیوند میان داده، شفافیت و تصمیمگیری هوشمند را تقویت کرده و زمینه را برای توسعه پایدار و مدیریت بهینه منابع شهری فراهم میآورد.
آخوندی میگوید: شهرداریها با بهرهگیری از بودجهریزی لحظهای و مالیات دیجیتال، قادر خواهند بود نه تنها عملکرد خود را بهبود دهند بلکه سطح رضایت شهروندان را از شفافیت و دقت مدیریت مالی افزایش دهند و آیندهای هوشمندتر برای شهرها رقم بزنند.
ضرورت استقرار نظام بودجه هوشمند برای افزایش عدالت و کارایی
محمدمهدی شهبازی، دکترای کارآفرینی با بیان اینکه نظام بودجهریزی یکی از ابزارهای اساسی پاسخگویی، کنترل و تحقق اهداف ملی در حکمرانی بخش عمومی است، به خبرنگار ایمنا میگوید: تحولات نوپدید و پیچیدگی روزافزون مسائل عمومی باعث شده است روشهای سنتی بودجهریزی کارایی و اثربخشی خود را از دست بدهند و ضرورت گذار به حکمرانی هوشمند بیش از پیش احساس شود.
وی با اشاره به تغییرات گسترده در مسائل حکمرانی ادامه میدهد: بازنگری در الگوهای سنتی و حرکت به سمت رویکردهای نوین، به ویژه حکمرانی هوشمند، اجتنابناپذیر است و هوش مصنوعی به تدریج جایگاه کلیدی در تصمیمگیریها پیدا میکند، هرچند هنوز درباره میزان اثرگذاری آن بر کیفیت تصمیمات سیاستی ابهاماتی وجود دارد.
دکترای کارآفرینی تاکید میکند: نظام بودجهریزی هوشمند، به عنوان روندی نوظهور در مطالعات حکمرانی، به دلیل نقش آن در افزایش کارایی تخصیص منابع عمومی و تحقق عدالت اجتماعی، شایسته توجه جدی است و پرداختن به آن افقهای جدیدی در عرصه حکمرانی میگشاید، به ویژه اینکه تجربه عملیاتی موجود در این حوزه هنوز محدود است.
شهبازی میگوید: اهداف اصلی نظامهای بودجهریزی هوشمند شامل کارایی در تخصیص منابع و عدالت اجتماعی است و شناخت اینکه کدام بخش از مخارج عمومی باید اولویت داده شود، برای جلب اعتماد و رضایت مردم اهمیت ویژهای دارد.
وی با بیان اینکه نظام بودجهریزی ایران با چالشهای نهادی و ساختاری متعدد روبهرو است اضافه میکند: تأثیر متغیرهای سیاسی و فرهنگی، تمرکزگرایی در تخصیص بودجه، پیشبینیهای غیر واقعی درآمد و مخارج و اتکا به نفت، از جمله مشکلاتی است که نیازمند بهرهگیری از روشهای هوشمندانه در مدیریت منابع است.
دکترای کارآفرینی خاطرنشان میکند: هوش مصنوعی امروزه جایگاه ویژهای در مسائل حکمرانی پیدا کرده و میتواند بر کیفیت خدمات عمومی و خلق ارزش اجتماعی اثرگذار باشد، اما فقدان تکنیکهای یادگیری عمیق میتواند موجب کاهش اعتماد عمومی، نابرابری و افزایش شکاف دیجیتال شود.
شهبازی میگوید: هرچند مطالعاتی درباره اثرات منفی هوش مصنوعی در دولت وجود دارد، این تکنیکها میتوانند مدیران و مسئولان را در شبیهسازی و کشف ایدههای نوآورانه برای تحلیل دادههای پیچیده یاری کنند و زمینه تصمیمگیری هوشمند را فراهم آورند.
وی با بیان اینکه فرصتهای فناورانه و خلاءهای موجود در نظام بودجهریزی باید به یکدیگر متصل شوند، ادامه میدهد: تحقق نظام بودجه هوشمند نیازمند تغییر اساسی رویهها، نوآوری و سرمایهگذاری در حوزههای مدیریتی و فناوری است تا از این طریق فرآیند تصمیمگیری و تخصیص منابع بهینه شود.
دکترای کارآفرینی تاکید میکند: نظام بودجهریزی ایران در طول تاریخ محل آزمون و خطا بوده و برای ادامه حیات در عصر اطلاعات، نیازمند مدلهای هوشمند، کمهزینه و کارآمد است که بتواند فرآیندهای بودجه را تسهیل و بهینه کند و از محدودیتهای مدلهای سنتی عبور کند.
شهبازی میگوید: مدلهای سنتی بودجهریزی که در نیمه اول قرن بیستم رایج بودند، دیگر پاسخگوی نیازهای پیچیده امروز نیستند و جای خود را به رویکردهایی دادهاند که با دادهها و الگوریتمهای هوشمند، فرآیند تخصیص منابع را بهبود میبخشند و امکان تحلیل پیشرفته را فراهم میکنند.
وی اضافه میکند: بودجهریزی هوشمند، با بهرهگیری از دادههای تاریخی و الگوریتمهای پیشبینی، میتواند سناریوهای متنوع برای تصمیمگیری ارائه دهد، گزارشدهی و ثبت دادهها را بهبود ببخشد و امکان پایش مستمر منابع و عملکردها را فراهم آورد.
دکترای کارآفرینی خاطرنشان میکند: توسعه مفهوم دولت هوشمند و دولت الکترونیک، با استفاده از فناوریهایی همچون اینترنت، داده بزرگ و هوش مصنوعی، ظرفیت قابل توجهی برای بهبود برنامهریزی، تصمیمگیری و ارائه خدمات عمومی ایجاد کرده و نظام بودجهریزی نیز بهعنوان یکی از مهمترین اقدامات مالی دولت از این تحول عقب نمانده است.
شهبازی میگوید: بدون وجود نظام بودجه جامع و هوشمند، پایش مخارج، برنامهریزی رشد و تحقق عدالت اجتماعی دشوار است و استفاده از مدلهای نوین، ضامن کارآمدی، شفافیت و ارتقای کیفیت خدمات عمومی خواهد بود.
وی با اشاره به روند تاریخی بودجهریزی ادامه میدهد: از بودجهریزی سنتی و برنامهای گرفته تا بودجهریزی افزایشی، عملیاتی، مبتنی بر صفر و فعالیت، هر مرحله نشاندهنده تلاش برای پاسخگویی به نیازهای متغیر جوامع بوده و امروز با ظهور بودجهریزی هوشمند، تحولی بنیادین در نحوه تخصیص منابع عمومی شکل گرفته است.
دکترای کارآفرینی خاطرنشان میکند: بودجهریزی الکترونیکی و هوشمند، با دیجیتالی کردن فرایندها و انتشار دادههای باز، نه تنها امکان پاسخگویی بهتر ایجاد میکند، بلکه زمینه مشارکت شهروندان و بهبود تعامل میان دولت و جامعه را فراهم میآورد و به ارتقای رفاه عمومی کمک میکند.
شهبازی میگوید: در نهایت، بودجهریزی هوشمند و بهرهگیری از هوش مصنوعی، کلید ایجاد حکمرانی شفاف، کارآمد و عدالتمحور است و میتواند به عنوان ابزار مهمی برای مدیریت منابع عمومی و تقویت اعتماد عمومی در نظام حکمرانی نقشآفرینی کند.
به گزارش ایمنا، بودجهریزی هوشمند نشان میدهد که مدیریت مالی شهری میتواند بیش از یک فرایند حسابداری باشد؛ میتواند ابزاری برای تحقق عدالت، ارتقای کیفیت زندگی و ایجاد شهری پایدار باشد و شهری که هر ریال سرمایه در مسیر توسعه متوازن، رفاه اجتماعی و حفاظت از محیطزیست صرف شود، نه تنها از نظر اقتصادی بهینه است، بلکه از نظر اجتماعی نیز عادلانه و مسئولانه است.
بودجهریزی هوشمند، همان حلقه گمشده مدیریت شهری در دنیای مدرن است؛ پلی میان داده، تصمیم و توسعه پایدار، و الگویی که میتواند شهرها را به محیطی امن، شفاف و قابل زندگی برای نسلهای آینده تبدیل کند.
نظر شما