به گزارش خبرگزاری ایمنا، مدرسه در شرایط عادی نه تنها محل آموزش علمی، بلکه محیطی برای تربیت اجتماعی، اخلاقی و حتی جسمانی دانشآموزان است و حضور در کلاس، رعایت قوانین مدرسه، تعامل با همسالان و مشارکت در فعالیتهای گروهی، بخشی از فرایند تربیت محسوب میشوند، اما هنگامی که شرایطی مانند آلودگی شدید هوا یا شیوع بیماریهای واگیردار مدارس را تعطیل میکند، این نقش به طور ناگهانی به فضای مجازی منتقل میشود و چنین انتقالی، پرسشهای تازهای درباره چگونگی حفظ کیفیت تربیت و یادگیری مطرح میسازد و نشان میدهد که مدرسه تنها یک ساختمان نیست، بلکه یک نظام تربیتی است که باید در هر شرایطی ادامه یابد.
تعطیلی مدارس فرصتی است تا نظام آموزشی بازاندیشی کند که آیا تربیت فقط در کلاس حضوری معنا دارد یا میتوان آن را در محیط دیجیتال نیز تقویت کرد که پاسخ این سوال به شرطی مثبت است که معلمان و خانوادهها اصول تربیتی را در طراحی فعالیتهای آنلاین لحاظ کنند، به عنوان مثال، میتوان از کلاسهای مجازی به عنوان بستری برای آموزش ارزشهایی چون احترام به نوبت، رعایت قوانین جمعی در فضای دیجیتال و مسئولیتپذیری در انجام تکالیف استفاده کرد و این بازاندیشی میتواند به اصلاح نگاه سنتی به تربیت کمک کند و نشان دهد که تربیت در عصر دیجیتال باید چندلایه و منعطف باشد.
آموزش غیرحضوری میتواند بستری برای پرورش مهارتهای زندگی باشد و دانشآموزان در مدیریت زمان، مسئولیتپذیری در انجام تکالیف و استفاده صحیح از فناوری تجربههای تازهای کسب میکنند، به عنوان مثال، دانشآموزی که باید خود زمان ورود به کلاس آنلاین را تنظیم کند، در حال تمرین استقلال و خودمدیریتی است، همچنین یادگیری نحوه استفاده از منابع آنلاین و تشخیص اطلاعات معتبر از غیرمعتبر، بخشی از تربیت رسانهای و مهارتهای زندگی مدرن است که در آینده اجتماعی و شغلی آنان اهمیت فراوان دارد.
با وجود این فرصتها، نبود تعامل چهره به چهره تهدیدی جدی برای تربیت اجتماعی است و دانشآموزان ممکن است در مهارتهای ارتباطی، همدلی و کار گروهی ضعف پیدا کنند و نبود فضای واقعی برای تجربه اختلافنظر، حل تعارض یا همکاری عملی، میتواند تربیت اجتماعی آنان را ناقص کند که این خلأ باید با فعالیتهای گروهی آنلاین، پروژههای مشترک و حتی بازیهای آموزشی جبران شود تا دانشآموزان همچنان فرصت تمرین مهارتهای اجتماعی داشته باشند و در غیر این صورت، آموزش مجازی به فرایندی فردگرایانه تبدیل میشود که تربیت جمعی را تضعیف میکند.
تربیت اجتماعی و اخلاقی دانشآموزان تحت تأثیر تعطیلی مدارس / یکی از جنبههای مثبت آموزش غیرحضوری، تقویت خودکنترلی و استقلال دانشآموزان است
مائده سلیمی، روانشناس بالینی کودک و نوجوان با بیان اینکه در شرایطی که مدارس به دلیل آلودگی هوا یا شیوع بیماری تعطیل میشوند، مسئله توقف آموزش علمی نیست، بلکه تربیت اجتماعی و اخلاقی دانشآموزان نیز تحت تأثیر قرار میگیرد، به خبرنگار ایمنا میگوید: مدرسه محیطی است که کودکان در آن نظم، مسئولیتپذیری و تعامل اجتماعی را تجربه میکنند و تعطیلیهای طولانی این فرصتها را محدود میکند و باید با برنامههای جایگزین تربیتی در فضای مجازی جبران شود.
وی با بیان اینکه آموزش آنلاین اگر تنها به انتقال محتوا محدود شود، بخش مهمی از تربیت دانشآموزان مغفول میماند، میافزاید: معلمان باید در کلاسهای مجازی نیز اصول تربیتی مانند احترام به نوبت، رعایت قوانین و مسئولیتپذیری در انجام تکالیف را تقویت کنند که این کار میتواند با طراحی فعالیتهای گروهی، بحثهای اخلاقی و پروژههای مشترک در فضای دیجیتال انجام شود.
روانشناس بالینی کودک و نوجوان با اشاره به اینکه یکی از جنبههای مثبت آموزش غیرحضوری، تقویت خودکنترلی و استقلال دانشآموزان است، تصریح میکند: وقتی کودک یا نوجوان باید زمانبندی مطالعه، انجام تکالیف و حضور در کلاس آنلاین را مدیریت کند، مهارتهای مهمی مانند برنامهریزی شخصی و مسئولیتپذیری در او شکل میگیرد و این مهارتها بخشی از تربیت مدرن محسوب میشوند که در مدرسه سنتی کمتر فرصت بروز دارند.
خانوادهها و معلمان اصول تربیتی را در فضای مجازی جدی بگیرند / تعطیلی مدارس و جایگزینی آموزش مجازی، آزمونی برای نظام تربیتی است
سلیمی ادامه میدهد: با این حال، آموزش مجازی خطراتی نیز برای تربیت دارد و کاهش تعامل چهره به چهره میتواند منجر به ضعف در مهارتهای اجتماعی شود، همچنین نبود نظارت مستقیم معلم ممکن است باعث بینظمی یا کمکاری برخی دانشآموزان شود و اگر خانوادهها و معلمان اصول تربیتی را در فضای مجازی جدی نگیرند، این تهدیدها میتواند به افت کیفیت تربیت منجر شود.
وی با اشاره به اینکه در شرایط تعطیلی مدارس، خانوادهها نقش پررنگتری در تربیت فرزندان پیدا میکنند، میگوید: والدین باید نه تنها بر یادگیری علمی نظارت داشته باشند، بلکه ارزشهایی مانند نظم، احترام و مسئولیتپذیری را در خانه تقویت کنند و مشارکت والدین در فعالیتهای آموزشی آنلاین و گفتوگو درباره اخلاق و رفتار اجتماعی میتواند جای خالی مدرسه را تا حدی پر کند.
روانشناس بالینی کودک و نوجوان با بیان اینکه تعطیلی مدارس و جایگزینی آموزش مجازی، آزمونی برای نظام تربیتی است، اضافه میکند: اگر این شرایط با نگاه تنها آموزشی مدیریت شود، بخش مهمی از تربیت دانشآموزان از دست خواهد رفت، اما اگر معلمان و خانوادهها اصول تربیتی را در فضای مجازی و خانه جدی بگیرند، این شرایط میتواند به فرصتی برای پرورش نسلی خودمدیر، مسئولیتپذیر و سازگار با شرایط نوین تبدیل شود.
آموزشهای غیرحضوری نشان دهنده اهمیت انعطافپذیری نظام آموزشی است / آموزش مجازی میتواند فرصتهای تازهای برای دانشآموزان فراهم کند
سمیه طاهری، روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه در روزهایی که آلودگی هوا یا شیوع بیماریهایی مانند آنفلوانزا شدت میگیرد، تعطیلی مدارس به عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای حفظ سلامت دانشآموزان اجتنابناپذیر میشود، به خبرنگار ایمنا میگوید: در چنین شرایطی، آموزشهای مجازی و غیرحضوری به عنوان جایگزینی موقت مطرح میشود تا روند یادگیری متوقف نشود و این تغییر، هرچند ناگهانی، نشان دهنده اهمیت انعطافپذیری نظام آموزشی است.
وی با بیان اینکه آموزش مجازی میتواند فرصتهای تازهای برای دانشآموزان فراهم کند، میافزاید: دسترسی به منابع متنوع آنلاین، امکان مرور چندباره مطالب و استفاده از ابزارهای چندرسانهای، یادگیری را عمیقتر و جذابتر میسازد، همچنین دانشآموزان مهارتهای دیجیتال و خودمدیریتی بیشتری کسب میکنند که در آینده تحصیلی و شغلی آنان ارزشمند خواهد بود.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه تعطیلی مدارس و حضور دانشآموزان در خانه، فرصتی برای تقویت ارتباطات خانوادگی ایجاد میکند، تصریح میکند: والدین میتوانند بیشتر در فرایند یادگیری فرزندان مشارکت و از نزدیک پیشرفت آنان را مشاهده کنند، همچنین برخی دانشآموزان در فضای مجازی امکان تعامل با همکلاسیها و معلمان را پیدا میکنند که تجربهای متفاوت از ارتباطات سنتی مدرسهای است.
تهدیدهایی از آموزش مجازی با وجود مزایای آن / کاهش تمرکز، نبود فضای رقابتی حضوری و دشواری در ارزیابی واقعی عملکرد دانشآموزان
طاهری با اشاره به اینکه با وجود مزایا، آموزش مجازی تهدیدهایی نیز به همراه دارد، ادامه میدهد: کاهش تمرکز، نبود فضای رقابتی حضوری و دشواری در ارزیابی واقعی عملکرد دانشآموزان از جمله چالشها است و بسیاری از دانشآموزان در محیط خانه با حواسپرتیهای متعدد مواجه میشوند و کیفیت یادگیری آنان افت میکند.
وی با بیان اینکه تعطیلی مدارس میتواند منجر به کاهش تعاملات اجتماعی و احساس انزوا در دانشآموزان شود، میگوید: نبود ارتباط چهره به چهره با دوستان و معلمان، احتمال بروز مشکلات روانی مانند اضطراب یا بیانگیزگی را افزایش میدهد، همچنین وابستگی بیش از حد به فضای مجازی ممکن است سلامت جسمی و روانی دانشآموزان را تحت تأثیر قرار دهد.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه در مجموع تعطیلی مدارس و جایگزینی آموزش مجازی هم فرصتهایی برای توسعه مهارتهای نوین و هم تهدیدهایی برای کیفیت یادگیری و سلامت اجتماعی دانشآموزان به همراه دارد، اضافه میکند: راهکار اصلی، ایجاد تعادل میان آموزش حضوری و مجازی، تقویت زیرساختهای دیجیتال و حمایت روانی و آموزشی از دانشآموزان است تا این تغییرات به جای بحران، به فرصتی برای تحول در نظام آموزشی تبدیل شوند.
در فضای مجازی، نقش معلم بیش از پیش به عنوان الگو اهمیت پیدا میکند و نحوه مدیریت کلاس آنلاین، رعایت عدالت در توجه به دانشآموزان و تأکید بر ارزشهای اخلاقی میتواند تربیت را در شرایط غیرحضوری زنده نگه دارد، معلم باید نشان دهد که تربیت فراتر از حضور فیزیکی است و حتی در محیط دیجیتال میتوان ارزشهایی چون احترام، انصاف و همکاری را تقویت کرد و به عنوان مثال، معلمی که در کلاس آنلاین به همه دانشآموزان فرصت برابر برای صحبت میدهد، در حال آموزش عدالت و احترام متقابل است.
خانوادهها در روزهای تعطیلی مدارس مسئولیت سنگینتری دارند، آنان باید نه تنها بر یادگیری علمی نظارت کنند، بلکه ارزشهایی مانند نظم، احترام و مسئولیتپذیری را در خانه تقویت کنند و مشارکت والدین در فعالیتهای آموزشی آنلاین، گفتوگو درباره اخلاق و رفتار اجتماعی و ایجاد محیطی منظم برای مطالعه میتواند جای خالی مدرسه را تا حدی پر کند، در واقع تعطیلی مدارس فرصتی است تا خانوادهها نقش تربیتی خود را پررنگتر ببینند و با مدرسه در تربیت فرزندان همکاری نزدیکتری داشته باشند.
یکی از فرصتهای مهم آموزش مجازی، تربیت دیجیتال است؛ دانشآموزان یاد میگیرند چگونه از منابع آنلاین به صورت مسئولانه استفاده کنند، خطرات فضای مجازی را بشناسند و سواد رسانهای خود را ارتقا دهند که این بخش از تربیت در دنیای امروز حیاتی است و تعطیلی مدارس میتواند آن را برجستهتر کند و آموزش درباره امنیت اطلاعات شخصی، احترام به دیگران در فضای مجازی و تشخیص اخبار جعلی، بخشی از تربیت دیجیتال است که باید در برنامههای آموزشی غیرحضوری گنجانده شود.
تعطیلی مدارس و جایگزینی آموزش مجازی را میتوان نه تنها یک بحران، بلکه یک فرصت برای تحول تربیتی دانست و اگر اصول تربیتی در فضای دیجیتال جدی گرفته شود، نسل آینده میتواند هم از نظر علمی و هم از نظر اخلاقی و اجتماعی رشد کند که این تجربه نشان میدهد تربیت در عصر جدید باید ترکیبی از حضوری و مجازی باشد و شرایطی مانند آلودگی هوا یا بیماریهای واگیردار میتوانند به نقطه آغاز تحول در نظام آموزشی و تربیتی تبدیل شوند، به شرط اینکه نگاه به آموزش، فراتر از انتقال دانش باشد.
نظر شما