دکتر محمد قریب کیست؟ | پدر طب کودکان ایران | زندگینامه، تحصیلات، دستاوردها، همسر و فرزندان

به گزارش خبرگزاری ایمنا، اگر بخواهیم کسی را که بیشترین تأثیر را در شکل‌دادن به طب اطفال و آموزش پزشکان کودکان در ایران داشته نام ببریم، بی‌تردید «دکتر محمد قریب» در صدر فهرست قرار می‌گیرد. از بازگشت او از فرانسه تا تأسیس بیمارستان تخصصی کودکان و نوشتن نخستین کتاب‌های فارسی اطفال، هر قدمش ترکیبی از دانش، تعهد و عشق به کودکان بوده است؛ همان خصایصی که باعث شد استادان و دانشجویانش او را «پدر طب کودکان ایران» بنامند.

بیوگرافی دکتر قریب

دکتر محمد قریب (۵ ژوئیه ۱۹۰۹ - ۲۰ ژانویه ۱۹۷۵) از پیشگامان طب اطفال در ایران و بنیان‌گذار مرکز طبی کودکان تهران بود. او پس از تحصیل در دانشگاه‌های فرانسه به ایران بازگشت، نخستین کتاب‌های فارسی درباره بیماری‌های کودکان را تألیف کرد و نقش محوری در ایجاد رشته تخصصی کودکان و تأسیس هیئت بورد تخصصی داشت.

تولد و کودکی در تهران

محمد قریب در تهران زاده شد و خانواده‌اش ریشه‌ای از منطقه Tafresh (یا گرکان) داشتند. دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در ایران گذراند و در دهه ۱۳۰۰ شمسی برای ادامه تحصیل راهی اروپا شد. ریشه ایرانی، همراه با تجربه تحصیلی در اروپا، بعدها در کار بالینی و آموزشی او نمود یافت.

سفر به فرانسه و شکل‌گیری علمی

قریب پس از اتمام دبیرستان به فرانسه رفت؛ ابتدا در مدرسه پزشکی شهر ریمز (Reims) تحصیل کرد و سپس وارد دانشکده پزشکی پاریس شد. او در آزمون‌های سخت externship و intern des hôpitaux de Paris موفق شد و سال ۱۹۳۷ مدرک دکترای پزشکی را دریافت کرد. سپس برای تکمیل دوره تخصصی اطفال، تحت آموزش استادان برجسته پاریس (از جمله در بیمارستان سالپِتریر) دوره گذراند. تجربه بالینی و تربیتی در فرانسه، شالوده روش آموزش و طبابت او در ایران را شکل داد.

بازگشت به وطن و آغاز آموزش پزشکی

با وجود پیشنهادهای ادامه فعالیت در اروپا، قریب به ایران بازگشت و به‌عنوان نخستین استاد رسمی طب اطفال در دانشگاه تهران منصوب شد. او در دهه‌های بعدی، با روش‌های دقیق بالینی و استانداردهای آموزشی جدید، هزاران دانشجوی پزشکی و رزیدنت را تربیت کرد که بسیاری از آن‌ها بعدها سرآمدان طب اطفال در دانشگاه‌های ایران شدند. این نقش آموزشی، یکی از پایه‌های ماندگاری نام او است.

کتاب‌ها، مقالات و نوآوری‌های بالینی دکتر قریب

دکتر قریب در سال‌های اولیه بازگشت، نخستین کتاب فارسی در زمینه بیماری‌های کودکان را نوشت که کمک بزرگی به آموزش پزشکی به زبان فارسی بود، به‌علاوه او مقالات متعددی را در مجلات پزشکی فارسی و بین‌المللی منتشر کرد و در به‌روزرسانی روش‌های تشخیص و درمان کودکان نقش داشت. این آثار نه فقط به انتقال دانش، بلکه به ساختن یک گفتمان تخصصی در داخل کشور کمک کردند.

تأسیس مرکز طبی کودکان و نقش مدیریتی

یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای عملی قریب، مشارکت در برنامه‌ریزی و تأسیس یک بیمارستان تخصصی کودکان در تهران (Children’s Medical Center) بود؛ مرکزی که برای نخستین‌بار امکانات تخصصی و تخت‌های اختصاصی اطفال را در مقیاس بزرگ فراهم آورد و فضای آموزش بالینی برای رزیدنت‌ها ایجاد کرد. دکتر قریب به‌عنوان مدیر پزشکی این مرکز از آغاز تا سال‌های پایانی عمرش نقش محوری داشت.

فعالیت‌های اجتماعی و حرفه‌ای: انجمن‌ها و بورد تخصصی

قریب در ایجاد سازماندهی‌های رسمی طب اطفال در ایران نیز فعال بود: از جمله بنیان‌گذاری انجمن اطفال ایران و همراهی در شکل‌گیری بورد تخصصی طب اطفال که به رسمیت‌شناسی این رشته در سطح دانشگاه‌ها کمک کرد. وی در مجامع بین‌المللی پزشکی نیز حضوری مؤثر داشت و نام ایران را در محافل بین‌المللی پزشکی کودکان معتبر کرد.

زندگی خصوصی دکتر محمد قریب: همسر، فرزندان و چهره‌ای پشتِ روپوش پزشکی

دکتر محمد قریب همسری به نام زهرا داشت و چند فرزند از جمله حسین قریب (Hossein Gharib) و دیگر فرزندان مانند مریم، ناهید و محسن در خانواده او بزرگ شدند. خانواده‌اش، همواره پشتوانه او در مسیر طولانی خدمت به جامعه پزشکی بودند. مطالعه زندگی خصوصی قریب نشان می‌دهد که او به‌غیر از پزشک، پدری خانوادگی و معلمی اثرگذار نیز بود.

میراث و تأثیر بلندمدت در پزشکی ایران

نام دکتر قریب فراتر از یک پزشک یا مدیر بیمارستان ماندگار شد: او «پدر طب کودکان ایران» خوانده می‌شود، نه فقط به دلیل تأسیس مراکز و نوشتن کتاب، بلکه به‌دلیل تأثیر آموزشی عمیق بر نسل‌ها و تنظیم ساختاری رشته اطفال در نظام پزشکی ایران. حتی امروز بسیاری از خدمات و پروتکل‌های ابتدایی تشخیصی و درمانی اطفال ریشه در آموزه‌ها و نوشته‌های او دارند.

پرسش‌های رایج (FAQ)

دکتر محمد قریب کی متولد شد و چه زمانی درگذشت؟

او ۵ ژوئیه ۱۹۰۹ (۱۴ تیر ۱۲۸۸ خورشیدی) به‌دنیا آمد و ۲۰ ژانویه ۱۹۷۵ (۱ بهمن ۱۳۵۳ خورشیدی) درگذشت.

کتاب‌های دکتر محمد قریب چه بود؟

او از نویسندگان نخستین کتاب‌های تخصصی فارسی در زمینهٔ بیماری‌های کودکان بود که نقش مهمی در آموزش دانشجویان ایرانی داشت.

کدام مرکز به دستور یا با مشارکت دکتر قریب تأسیس شد؟

مرکز طبی کودکان در تهران (Children’s Medical Center) که بعدها به‌عنوان یک بیمارستان تخصصی اطفال شناخته شد، از جمله پروژه‌هایی است که قریب در آن نقش کلیدی داشت.