به گزارش خبرگزاری ایمنا از کرمان، گردشگری محلی، احیای بافت تاریخی و بازآفرینی شهری ارکان اصلی زیست شهری به شمار میآیند که در سالهای اخیر توجه مدیریت شهری را به خود جلب کرده و شهرها را به مقصدی برای گردشگران خارجی و شهری برای تجربه دوباره شهروندان تبدیل کرده است.
در روزگاری که روند شهرنشینی در بسیاری از نقاط کشور با شتابی روزافزون روبهرو است، شهرها باید با بهرهگیری از ظرفیتهای فرهنگی و بومی برای دیده شدن گام بردارند و از دل تاریخ و خاطرات ریز و درشت نهفته در گذشته، هویت پنهان در کوچه پس کوچههای شهر را نمایان کنند.
وقت آن رسیده اهالی شهرها به اصل خود بازگردند و در کنار گردشگرانی که از دور و نزدیک آمدهاند، حضور پیدا کنند و شهر را به تماشا بنشینند و هر خیابانش را که روایتی دلنشین در خود دارد، ورق بزنند و روح و روان شهر را صیقل بخشند و گردشگری محلی را احیا کنند.
بافت تاریخی، مقصدی جذاب برای گردشگران
محسن تویسرکانی، شهردار کرمان با بیان اینکه شهر کرمان با ظرفیتهای بینظیر در گردشگری، نهتنها میتواند میزبان گردشگران داخلی و خارجی باشد، بلکه شهروندان خود شهر کرمان نیز میتوانند از ظرفیتهای تاریخی، طبیعی و فرهنگی این شهر بهرهمند شوند، در گفتوگو با خبرنگار ایمنا در کرمان میگوید: در سالهای اخیر، مدیریت شهری کرمان با رویکردی مبتنی بر بازآفرینی شهری، تقویت زیرساختهای گردشگری و توسعه گردشگری محلی، مجموعهای از پروژههای اثرگذار را برنامهریزی و اجرا کرده است.
وی میافزاید: بهسازی و مرمت بخشهایی از بازار بزرگ و تاریخی کرمان، قدمگاه، بازار قلعهمحمود و بهسازی و احیای میدان تاریخی ارگ از پروژههای مهم شهرداری در حوزه احیای بافت تاریخی و ارتقای کیفیت فضاهای گردشگری شهری هستند.
شهردار کرمان ادامه میدهد: ساماندهی محورهای منتهی به بافت تاریخی که در آن اماکن مذهبی همچون تکیه گلبازخان، خانه سادات خوشرو، صفه عزاخانه قرار دارد نیز از دیگر اقدامات شهری است که گردشگری محلی مذهبی را ترویج میکند.
احیای معنای زندگی در بافت کهن شهر را شاید بتوان بهترین عبارت برای توصیف حال و هوای شهر کرمان در روزهای خوش مدیریت شهری دانست، راهبردی که بر محور گردشگری محلی انسانمحور طراحی شده و هدف آن، بازآفرینی فضاهای شهری با نگاه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است.
این نگاه تازه میکوشد تا شهر از پوسته صرفاً کالبدی خارج شود و با احیای خاطرات، هویت و حس مکان، ارتباطی زنده میان گذشته، حال و آینده برقرار کند و با بهرهگیری از توان تاریخی خود به رونق فضاهای شهری از میدان ارگ تا بازار قلعهمحمود و تکیه گلبازخان امیدوار باشد.
جاذبههایی که شهروندان و بازدیدکنندگان را فرا میخوانند
تویسرکانی با بیان اینکه ایجاد مسیرهای پیادهمحور و مناسبسازی دسترسی به اماکن ارزشمند فرهنگی در دستور کار قرار گرفته و بخشهایی از آن اجرا شده است، میگوید: در بخش توسعه گردشگری تفریحی و منظر شهری، بهرهبرداری از پروژه تلهکابین کرمان یکی از برنامههای راهبردی مدیریت شهری است.
وی میافزاید: این پروژه با هدف ایجاد یک مقصد تفریحی شاخص، ارتقای تجربه شهری و افزایش فرصتهای گردشگری و اقتصادی برای شهروندان و بازدیدکنندگان دنبال میشود.
شهردار کرمان تصریح میکند: طرحهایی همچون راهاندازی خط گردشگری شهری با بهرهگیری از اتوبوس دوطبقه و روباز گردشگری، تدوین اطلس هوشمند گردشگری کرمان و معرفی ظرفیتهای گردشگری محلات اجرا یا در حال توسعه است تا شهروندان و گردشگران بتوانند با سهولت بیشتر از جاذبههای شهر بهرهمند شوند.
وی با اشاره به تلاشهای صورت گرفته در راستای تقویت گردشگری محلی ادامه میدهد: برنامههای فرهنگی و برگزاری جشنهای شهری در مکانهای تاریخی، معرفی صنایعدستی محلی، فعالسازی فضاهای عمومی برای رویدادهای اجتماعی و حمایت از کسبوکارهای گردشگری نیز در دستور کار قرار گرفته است.
بازآفرینی و مرمت بافت تاریخی با هدف بازگرداندن حیات اقتصادی و فرهنگی به راستههای قدیمی شهر، همزمان با حفظ اصالت معماری بومی انجام میشود و با توجه به اینکه از کرمان به عنوان پایتخت مقاومت جهان اسلام یاد میشود، اقداماتی برای رونق گردشگری مذهبی نیز مشاهده میشود که طرح گردشگری زیارتی از جمله آن است.
عناصر فرهنگی و هویتساز نیز بارها موردتوجه مدیران شهری در کرمان قرار گرفته است که در همین راستا میتوان به برگزاری جشنواره ملی نان و جشنواره کلمپه در پهناورترین استان ایران اشاره کرد که نیاز مرکز استان به فضاهای فرهنگی را نیز پاسخ خواهد داد.
تویسرکانی در بخش دیگری از صحبتهای خود بیان میکند: کرمان شهری تاریخی و با اصالت است و مدیریت شهری با همکاری و همراهی شهروندان خود، هنرمندان، فعالان گردشگری و دستگاههای اجرایی، مسیر توسعه گردشگری پایدار و انسانمحور را با قدرت ادامه خواهد داد.
هویت، تعلق و افتخار شهری از دل بازآفرینی زاده میشود
عباس فتحیپور، کارشناس حوزه میراث فرهنگی نیز با بیان اینکه پیوند میان بازآفرینی شهری و گردشگری محلی میتواند مسیر توسعه پایدار شهرهای تاریخی ایران را دگرگون کند، به خبرنگار ایمنا میگوید: بازآفرینی، مجموعهای از اقدامات هماهنگ برای احیای فضاهای شهری فرسوده از منظر اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی است، بازآفرینی شهری، تنها به ترمیم کالبد محدود نیست، بلکه فرایندی اجتماعی و فرهنگی است که از دل آن، احساس هویت، تعلق و افتخار شهری زاده میشود.
این استاد دانشگاه معتقد است نتایج مثبت این روند زمانی آشکار میشود که برنامهها با شاخصهای علمی پایش شوند، شاخصهایی همچون تعداد کسبوکارهای جدید، افزایش میزان بازدیدکنندگان از فضاهای احیاشده و سطح رضایت ساکنان محلی از جمله این شاخصهاست.
وی با اشاره به نمونههای موفق بازآفرینی در ایران بیان میکند: در یزد، بافت تاریخی در پیوند با اقامتگاههای بومی و فضاهای تفریحی کوچک، گردشگری پایدار را شکل داده است و در کاشان، ایجاد مسیرهای پیادهمحور و بازارهای محلهای، پیوند بین اقتصاد خرد و فرهنگ بومی را تقویت کرده است.
فتحیپور اظهار میکند: در شیراز نیز ترکیب مراکز فرهنگی و تاریخی با بازارچههای محلی و کاربریهای روزمره، تجربه گردشگری غنیتری را برای همگان فراهم آورده است.
وی با بیان اینکه کرمان با تکیه بر توان اجتماعی مردم، میتواند از دل بازآفرینی، اقتصادی پویا و فرهنگی زنده پدید آورد، بر لزوم مشارکت جامعه محلی در طرحهای نوسازی و گردشگری تأکید میکند و توضیح میدهد: اگر قرار است فضاهای تاریخی زنده شوند، باید مردم همان محله نخستین بهرهبرداران از آن باشند.
در نگاه جدید مدیریت شهری، بازآفرینی تنها احیای چهره شهر نیست، بلکه احیای چرخه حیات اقتصادی نیز هست و تجربه نشان داده است که با مرمت فضاهای تاریخی، تنها محیط زیبا نمیشود؛ بلکه بازارچههای صنایعدستی، کافههای کوچک محلی، خانههای بومگردی و مراکز فرهنگی در اطراف آن جان تازه میگیرند.
مشارکت مردم در بازآفرینی نیز از دیگر برنامههایی است که باید مورد توجه مدیران شهری قرار گیرد، وقتی مردم در طراحی فضا حضور داشته باشند، نسبت به آن احساس تعلق پیدا میکنند و همان مردمی که روزی از بافت قدیم مهاجرت کرده بودند، به حامیان حفاظت از میراث تبدیل میشوند.
توسعه شهری به مدد خلق فضاهای تجربهمحور، تعاملزا و انسانی
کارشناس حوزه میراث فرهنگی همچنین نسبت به تعادل بین حفظ هویت و نوسازی هشدار میدهد و میگوید: حفظ اصالت بافت تاریخی در کنار ارائه خدمات مدرن، نیازمند زبان معماری واحد و همافزایی بین نهادهای متولی است.
وی با تأکید بر اینکه بازآفرینی زمانی موفق است که شهر، خودش را به شهروندانش بازگرداند، ادامه میدهد: آنچه در مجموع عملکرد شهرداریها در حوزه گردشگری و بازآفرینی شهری را نشان میدهد، نوعی تغییر نگرش در مدیریت شهری است که توسعه را تنها در ساختوساز نمیبیند و در خلق فضاهای تجربهمحور، تعاملزا و انسانی معنا میکند.
فتحیپور با بیان اینکه کرمان در مسیر تبدیل شدن به نمونه موفق گردشگری محلی و فرهنگی است، بیان میکند: پروژههای احیای بافت تاریخی، برگزاری جشنوارههای ملی و توسعه زیرساختهای تفریحی از یکسو و ایجاد مراکز نوآوری و فرهنگی از سوی دیگر، نشان میدهد که کرمان در حال ساخت الگویی از شهر آینده است.
وی خاطرنشان میکند: امروزه مفهوم «گردشگری محلی» تنها یک طرح سازمانی نیست و به سیاستی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده است که میخواهد شهر را از درون زنده کند، شهری که شهروندانش هر روز در کوچههایش گردش میکنند، به گذشته مینگرند و در آینده نفس میکشند.
به گزارش ایمنا، لبخند مردم به هویت تاریخی دیار کریمان را میتوان نشانهای از نو شدن روح شهری دانست که از خشت و ایمان و خلاقیت ساخته شده است تا اهالی آن در شهر گردش کنند، در فضاهای شهری به گفتوگو بنشینند و روایتگر جریان زندگی در شهر باشند.
گزارش از بهناز شریفی، خبرنگار ایمنا در کرمان
نظر شما