به گزارش خبرگزاری ایمنا از اصفهان، طعم خوش غذاها همیشه تداعی کننده لحظات ناب دوران کودکی است و دستپخت مادر و مادربزرگهایی که با ابتداییترین مواد اولیه، لذت غذا خوردن در کنار سفره پدر را در ذهن ما ماندگار کردند.
غذاهای سنتی علاوه بر رفع گرسنگی جسم، روح ما را نیز اغناء میکند، این غذاها لذت دورهمیهای خانوادگی را برایمان جاودانه کرده است، دورهمیهایی سرشار از بوی صمیمیت و عطر همدلی؛ هیچیک از ما عطر نان داغ و تاسکباب مادربزرگ را فراموش نکردهایم و نمیکنیم، عطری که وقتی در خانه میپیچید لحظات ناب با هم بودن و در کنار هم نشستن را یادآور میشود.
در کنار کوههای سر به فلک کشیده کرکس مردمانی سختکوش زندگی میکنند، بخش برزک کاشان با قدمت و غنای تاریخی یکی از نخستین خاستگاههای آریاییها بوده است، انسانهایی که به دست خود تهیه غذا میکردند و به مرور زمان این غذا با طعم و طرحی متفاوت جای خود را در میان سفرههای آنها تغییر داده است.
غنای فرهنگی و تنوع غذایی بخش برزک در نوع خود بسیار ویژه و منحصر به فرد است، بیش از ۵۰ مدل غذای محلی سبب شده است تا این منطقه یکی از متنوعترین سفرهها را برای میهمانان ویژه خود گسترده و انواع ذائقهها را از لذت خوردن غذای خوشمزه سیراب کند.
نان پیاز و گردوی برزک
نان این عنصر اصلی سفره میتواند طعمی به یادماندنی را در ذهنها از زمان کودکی تداعی کند، نانی که گندُمش با دستان همین مردمان و کشاورزان جان گرفته و درو شده است و در آغوش تنورهای سنتی به نانی تبدیل میشود که عطرش خاطره خانه را زنده میکند؛ نان سنتی پیاز و گردو، روایت پیوند زمین و زندگی و سفری از مزرعه تا سفره است که طعم اصالت را در هر لقمه جاری میکند.
نان بهعنوان عنصر اصلی سفره ایرانی نمادی از هویت فرهنگی است و هر منطقه با انواع نان محلیاش شناخته میشود؛ در استان اصفهان نیز نانها و شیرینیهای متفاوت و متعددی وجود دارد که همگی شاخصها و مواد اولیه خاص خود را دارد؛ یکی از این نانهای خاص در شهرستان کاشان و برزک پخت میشود.
در بخش برزک نوع محلی از نان منطقه وجود دارد که به «نان محلی پیاز و گردو» شناخته میشود و از نظر طعم و از روش پختِ سنتی، شاخصِ منطقه است.
پخت این نوع نان که در منطقه سردسیری برزُک رایج است، ریشه در افسانههای تاریخی و محلی دارد و با پیشینه دیرینه منطقه پیوند خورده است؛ این نوع نان بسیار گرم است و قوت بازوان این مردم سختکوش را فراهم میکند.
با توجه به اسناد محلی، منطقه برزُک دارای پیشینه کشاورزی و آداب و رسوم روستایی است، پخت نانهای سنتی بخشی از آن بوده و نان محلی در این منطقه تا دهههای گذشته بیشتر توسط زنان روستایی و محلی پخت میشده است.
مشخصات، مواد و روش کلی تهیه روشهای محلی و پخت این نوع نان میان خانوادهها و نانواها متفاوت است؛ مواد اصلی آرد گندم (آرد محلی تهیهشده از گندم منطقه و آسیاب شهر) آب، نمک و کمی خمیرمایه بر حسب سلیقه پیاز گردو و سیب زمینی است؛ روش پخت سنتی به این صورت است که خمیر را با دست و ورزِ بهنسبت زیاد آماده میکنند و پس از استراحت کوتاه، بهصورت دستی پهن و در تنور گلی پخته میشود.
بافت نان با پوسته بهنسبت ترد، نرم و خوشبو، با عطر آرد محلی و دود مختصر تنور، طعم خاصی به نان میدهد؛ در گذشته زنان منطقه برزُک خمیر را شب آماده میکردند و صبح زود در تنور میپختند. طی سالهای اخیر علاقهمندی به نان محلی در منطقه توانسته است ورود گردشگران را افزایش دهد و توجه به تولید خانگی و عرضه محلی را بیشتر کند.
محصولات محلی و تنوع غذاهای سنتی این بخش به نحوی بوده که مورد توجه بسیاری از هموطنان و مسافران قرار گرفته است، از اینرو شهرداری برزک را برآن داشته است تا با برنامهریزی برگزاری جشنواره غذاهای اصیل ایرانی را در دستور کار قرار دهد تا ظرفیتهای بومی را معرفی کند.
غذاهای سنتی برزُک بخشی از هویت فرهنگی منطقه است
صنعتیشدن نانپزی و ورود نانهای تجاری و فوری موجب کاهش مصرف و دانشِ پختِ سنتی در نسلهای جوان شده است؛ تغییر الگوی کشاورزی و دسترسی به آرد صنعتی ممکن است موجب تغییر در طعم و مشخصات نان محلی شود.
ثبت نشدن رسمی یا حفاظت از میراث ناملموس از جمله ثبت ملی یا محلی روش پخت سبب میشود دانش آن در معرض فراموشی قرار گیرد.
حمیدرضا دهقانی شهردار شهر برزک در گفتوگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به لزوم توجه به غذا و سفره خانوادهها اظهارمیکند: همزمان با روز جهانی غذا برزک، میزبان چهارمین جشنواره سفره اصیل ایرانی است.
وی میافزاید: این امر مهم مییابد تا با سوق دادن ذائقه خانوادهها و ترویج غذاهای سنتی فرهنگ با ارزش خود را حفظ کرده و دستخوش فرهنگ بیگانه نشویم.
شهردار شهر برزک برگزاری چهارمین جشنواره سفره اصیل ایرانی، را گامی در راستای ترویج فرهنگ اصیل ایرانی می نماد و میگوید: همزمان با روز جهانی غذا در شهر برزک برگزار خواهد شد تا نسل امروز ما با فرهنگ غنی کشور بیشتر آشنا شده و با آشنایی بیشتر این غنای فرهنگی در راه توسعه و پیشرفت کشور بیشتر تلاش کنند.
دهقانی تصریح میکند: با هدف معرفی غذاهای اصیل و بومی منطقه بزرگ فرهنگی کاشان، چهارمین جشنواره سفره اصیل ایرانی همزمان با گرامیداشت روز جهانی غذا در مهرماه سال جاری در فرهنگسرای شهدای شهرداری برزک، برگزار میشود و این جشنواره در سه بخش مسابقهای و یک بخش جانبی برگزار میشود.
وی با اشاره به «شعار نه به فستفود» گفت: در بخش مسابقات اصلی، شرکت کنندگان در سه گروه پیش غذا، دسر، آش، ترشیجات و انواع مربا؛ گروه غذاهای اصیل و سنتی برزک و کاشان و در گروه نانهای محلی، کیک و شیرینی رقابت خواهند کرد.
دهقانی بخش جنبی دستپختهای نوجوانان و جوانان را بخش جدید این دوره از جشنواره معرفی کرد و میافزاید: این بخش در راستای افزایش مشارکت نوجوانان و جوانان، تحکیم ارتباطات خانوادگی و خانواده محوری به مسابقات اضافه شده است.
وی تصریح میکند: آخرین مهلت ثبت نام در این دوره از جشنواره، ۲۰ مهر ۱۴۰۴ میباشد و فرآیند داوری و اهدا جوایز ۲۴ مهر ۱۴۰۴ خواهد بود که از نفرات برگزیده هر بخش تجلیل
شهردار برزک میگوید: با آموزش و بازاریابی در این حوزه میتوان این سنت را حفظ و توسعه داد که جشنواره «اسیره اصیل ایرانی» میتواند معرف خوبی برای غذاهای سنتی باشد.
وی خاطرنشان میکند: این جشنواره، تلفیقی متعالی از فرهنگ ایثار و مقاومت با عزمی راسخ برای توسعه اقتصادی و معرفی ظرفیتهای گردشگری منحصربه فرد منطقه خواهد بود و پیوندی نمادین است که ریشه در اصالت این مرز و بوم دارد.
دهقانی با تقدیر از تمام حامیان و دستاندرکاران برپایی این جشنواره، اهداف غایی این رویداد را فراتر از یک گردهمایی، معرفی ظرفیتهای جامع منطقه برزک حمایت از تولید بومی، تقویت اقتصاد محلی، معرفی نان محلی به عنوان یک میراث فرهنگیِ شایسته ثبت ملی در فهرست میراث ناملموس کشور و در نهایت، ایجاد چرخه اقتصادی پایدار برای مردم سختکوش و غیور این دیار عنوان میکند.
غذاهای محلی بیانکننده هویت ملی و منطقهای
مجید نادعلی بخشدار برزک در گفتوگو با خبرنگار ایمنا اظهار میکند: جشنواره غذاهای محلی موجب میشود غذاهای فرنگی جایگزین غذاهای اصیل نشود غذاهای محلی به دلیل اینکه با مواد اولیه محصولات کشاورزی طبخ میشود موجب رونق محصولات منطقه نیز خواهد شد؛ هدف دیگر از جشنواره غذاهای محلی شناخت مردم با غذاهای سنتی و محلی بخش برزک و توسعه فرهنگ خوردن غذاهای سالم است.
وی میافزاید: غذاهای محلی جایگاه مهمی در گردشگری غذایی دارد و بیانکننده هویت ملی، منطقهای و یکی از مهمترین عوامل برای مقصد گردشگران است.
بخشدار برزک با اشاره به ظرفیتهای ویژه این بخش میگوید: غذاهای محلی که منحصر به یک منطقه یا کشور است بر ترجیحات سفر گردشگران تأثیر میگذارد، مفهومی است که رضایت گردشگران از سفرهای خود را توضیح میدهد و بخش برزک با غنای فرهنگی همواره توانسته است خاطره خوشی را برای میهمانان و گردشگران رقم بزند.
نادعلی تصریح میکند: غذاهای خاص شهر یا منطقه از نظر گردشگری از اهمیت بالایی برخوردارند، غذاهای محلی و منطقهای ظرفیت زیادی برای کمک به رقابت پایدار در گردشگری چندملیتی دارند و بازتابی از فرهنگ مردم یک منطقه یا یک کشور هستند.
وی اضافه میکند: غذا محصولی ایدهآل برای ارائه به گردشگران بهعنوان عنصری جذاب در مقاصد است، گزینههای زیادی برای استفاده بهعنوان یک ابزار بازاریابی دارد و همین جنبه آن را به پدیدهای تبدیل کرده است که نیاز به بررسی از زوایای مختلف دارد.
به گزارش ایمنا، نان محلی در مراسم و آئینهای محلی سهم دارد و در بساط مهمانیها، عزا و عروسیهای سنتی و آئینهای مرتبط با کشاورزی و فصلها، نان محلی نشاندهنده هویتِ غذایی و پیوند با زمین است؛ سنتِ پخت نان در خانه نیز محفلِ زنان و انتقالِ دانشِ خوراکی از نسلی به نسل دیگر بوده است.
نظر شما