به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، جدیدترین مطالعه دانشگاه کورنل نشان میدهد که حذف سدهای کوچک نقش مهمی در بهبود زیستبومهای آبی و احیای رودخانهها دارد. نتایج این بررسی در نشریه علمی اکوسفر منتشر شده است. در بخشی از این تحقیق مشخص شد رودخانهای در شمال نیویورک پس از تخریب یک سد قدیمی بهسرعت احیا شده است. این سد ۳.۷ متری که از دهه ۱۹۶۰ وجود داشت، برداشته شد و پس از سه سال شاهد بهبود کیفیت آب، سنگلاخی شدن بستر رودخانه، ایجاد محیطی مناسبتر و بازگشت گونههای حساس آبزی به این منطقه بوده است.
تحقیقات نشان میدهد که وقتی سد تخریب شد، آب راکد و گلآلود بالا دست رودخانه به جریان ثابت تبدیل و بستر رودخانه سنگلاخی شد. این تغییر موجب شد که زیستگاه به حالت طبیعیتر نزدیک و تعادل زیستمحیطی بین بالا و پایین دست رودخانه برقرار شود. با استفاده از شاخصی موسوم به نمایه ارزیابی بیولوژیکی (BAP)، کیفیت آب اندازهگیری که مشخص شد پس از تخریب سد بهطور چشمگیری بهتر شده و تنوع گونههای زنده در رودخانه افزایش پیدا کرده است. از سوی دیگر جریان دوباره زندگی در این رودخانه موجب شد گونههای حساسی همچون سنجاقکها و شبپرههای آبی به محیط بازگردند. با برداشتن سد همچنین مسیر حرکت ماهیهایی ازجمله مارماهی آمریکایی باز شد که نیاز به عبور بین آب شور و شیرین دارند و این ماهیها توانستند به زیستگاههای بالادست بهتر دسترسی پیدا کنند.
برداشتن سدهای کوچک و قدیمی در سراسر آمریکا نیز با روندی مشابه همراه بوده است؛ در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۰۸ سد کوچک در ۲۷ ایالت حذف شد. این اقدام علاوهبر بهبود کیفیت آب و افزایش تنوع زیستی، خطرات ناشی از سدهای فرسوده را کاهش و امنیت جوامع محلی را افزایش داده است، بهویژه که هزینه نگهداری این سدهای قدیمی بسیار بالاست و در بسیاری موارد حذف آنها راهحلی مقرونبهصرفهتر و مؤثرتر محسوب میشود.
دو عامل کلیدی وجود زیستگاه سالم در پاییندست رودخانه و شکلگیری سریع بستر سنگلاخی در پروژه حذف سد قدیمی نیویورک موجب موفقیت آن شد که به افزایش اکسیژن و رشد جلبکها و میکروبهای پایه کمک کرده است. قابلتوجه اینکه سرعت بازسازی هر رودخانه متفاوت است و به شیب، نوع زمین و وضعیت طبیعی منطقه بستگی دارد، با این حال مشخص است که این گونه پروژهها با حذف سدهای کوچک میتوانند مسیرهای طولانی مهاجرت ماهیها را بازسازی و جریان طبیعی مواد مغذی را در رودخانهها برقرار کنند که نتیجه آن افزایش تابآوری رودخانهها در برابر سیل، گرما و تغییرات اقلیمی خواهد بود.
نظر شما