به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، همزمان با فرارسیدن روز جهانی جوانان که هر سال در دوازدهم اوت گرامی داشته میشود، توجه ویژهای به نقش فعال و تعیینکننده جوانان در تحولات اجتماعی و توسعه پایدار شهرها جلب شده است. سازمان ملل متحد از سال ۱۹۹۹ این روز را بهمنظور تأکید بر پتانسیلهای نسل جوان بهعنوان شریک اجتماعی و تشویق آنها به مشارکت فعال در تصمیمگیریهای محلی و ملی نامگذاری کرده است.
نقش جوانان در تقویت انسجام اجتماعی یک جامعه بسیار مهم و حائز اهمیت است. انسجام اجتماعی به میزان توافق و احساس تعلق اعضای یک جامعه نسبت به یکدیگر اشاره دارد. وجود یا نبود این احساس بهطور مستقیم بر سلامت کلی جامعه، تنوع و فراگیری آن و توانایی پاسخگویی به بحرانهای مختلف، از واکنشهای جمعی به پاندمی گرفته تا آثار رکود اقتصادی، تأثیرگذار است.
عوامل متعددی از جمله شباهت میان اعضای گروه، سهولت یا سختی ورود به محیط اجتماعی و اندازه گروه بر انسجام اجتماعی تأثیر میگذارند. برای ایجاد انسجام اجتماعی قوی، باید حس غرور و تعلق به آن گروه تقویت شود، ارتباطاتی شکل بگیرد که همه را به فعالیت برای خیر عمومی تشویق کند و اطمینان حاصل شود که همه اعضا در جامعه مورد توجه قرار میگیرند.
جوانان یکی از نقاط بحرانی در این زمینه هستند. از یک سو، بحرانها و کمبود فرصتها که نماد نبود عدالت اجتماعی است، بهطور ویژه آنها را تحت تأثیر قرار میدهد و از سوی دیگر، آنها از جمله گروههایی هستند که بیشترین کاهش مشارکت سیاسی و دموکراتیک را نشان میدهند و به عبارتی، احساس تعلق و مشارکت آنها نسبت به دیگر گروهها کمتر است. به همین دلیل، طراحی اقداماتی که بهطور ویژه به چالشها و علایق جوانان توجه کند و همزمان نقش حیاتی آنها در جامعه را به رسمیت بشناسد، ضروری است.
روز جهانی جوانان
در پایان سال ۱۹۹۹، مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصمیم گرفت هر سال در دوازدهم اوت، روز جهانی جوانان را بهمنظور «به رسمیت شناختن و قدردانی از پتانسیل جوانان بهعنوان شرکای فعال در جامعه جهانی» برگزار شود. در این روز، جوانان تشویق میشوند که «بیاندیشند چه کاری میتوانند برای جامعه خود انجام دهند و چگونه میتوانند پیام خود را از طریق کانالها و رسانههای اجتماعی مختلف بهطور مؤثر منتقل کنند».
تأکید بر نقش جوانان موضوع جدیدی نیست؛ سازمان ملل از دهه ۱۹۶۰ در تلاش بوده است تا مشارکت این گروه سنی را ارتقا دهد و ارزشهای بنیادین همچون صلح، احترام متقابل و تفاهم میان مردم را در جوامع مستقر کند. روز جهانی جوانان فرصتی برای یادآوری مسئولیتهای جمعی جامعه بینالمللی در حمایت و پشتیبانی از این گروه برای ایفای نقش محوری در شکلدهی به آیندهای پایدار و متعالی است. در عصر حاضر که جهان با چالشهای پیچیده و تغییرات سریع روبهرو است، مشارکت فعال و مؤثر جوانان در فرایندهای تصمیمگیری اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، از اهمیت راهبردی برخوردار است و میتواند ضامن تحقق اهداف توسعه پایدار، عدالت اجتماعی و صلح پایدار باشد.
نقش جوانان در عرصه عمومی
تلاشهای سازمان ملل به مثابه بذر جهانی است که راهحلهای محلی را بر اساس ویژگیهای خاص هر جامعه پیش میبرد. در این چهارچوب، انجمنهای جوانان و برنامههای آنها به ابزاری کلیدی در تحکیم ارزشهای مدنی، پیشگیری از جرم و کاهش نابرابری تبدیل شدهاند. ادغام جوانان ساکن در یک محله یا جامعه محلی در فرایند تصمیمگیری، نتایج ارزشمندی به همراه دارد. انجمنهای گوناگون تلاش میکنند اهداف جدیدی به جوامع ارائه دهند، در حالی که اغلب جوامع در برابر تغییر مقاومت میکنند.
این پدیده بهویژه در محلههایی بیشتر دیده میشود که با مشکل جرم و جنایت روبهرو هستند. جرایم نوجوانان الگوهای متفاوتی دارند که در مطالعات مختلف به آن پرداخته شده است. برای مثال، یک تحقیق درباره شهر تورنتو نشان میدهد که برخلاف جرایم بزرگسالان، ۶۵ درصد از جرایم نوجوانان ۱۲ تا ۱۷ سال در مکانهای عمومی اتفاق میافتد. این تحقیق اشاره میکند که مناطق کمدرآمد بیشتر در معرض افزایش جرم و جنایت هستند.
جوامع میتوانند هم نیروی محرک و هم راهحل این مشکلات باشند. به عبارت دیگر، انسجام اجتماعی را میتوان از پایین ساخت، از طریق ایجاد زیرساختهای شهری و خدمات عمومی که فرصتهایی ایجاد میکنند یا جایگزینهای معناداری ارائه میدهند. شهرهایی همچون سنگاپور در حال بازطراحی فضاهای خود هستند تا نیازهای تفریحی و ورزشی ساکنان را در نظر بگیرند و فضاهای اختصاصی برای جوانان ایجاد کنند.
بعضی شهرها مناطق فرسوده، متروکه و ناامن را به فضاهایی امن و جذاب تبدیل کردهاند که نتیجه ابتکارات تحت مدیریت جوانان است. این تلاشها نهتنها به توسعه فردی جوانان کمک میکند، بلکه تأثیر مثبتی بر کل جامعه دارد. ورزشهای شهری، فضاهایی همچون زیرگذرها یا مناطق صنعتی بدون استفاده را به مکانهایی امن برای تجمع تبدیل کرده است که جوانان را با محلهها و ساکنان محلی مرتبط میسازد. برای مثال، بازسازی یک منطقه خطرناک و رهاشده در پراگ، از طریق ایجاد زیرساختهای ورزشی، آگاهی عمومی درباره بیخانمانی را نیز افزایش داده است.
توانمندسازی جوانان و نقشآفرینی آنها در بهبود و توسعه روستاهای گرجستان
در شرایطی که همهگیری جهانی کووید -۱۹ فعالیتهای آموزشی و فرهنگی را در بسیاری از نقاط جهان مختل کرد، جوانان روستاهای مارنولی و دیوکنیسی در گرجستان با ابتکارات خود توانستند مشکلات این دوران را به فرصتهایی بینظیر برای رشد و توسعه محلی تبدیل کنند. این پروژهها که با حمایت مالی برنامههای توسعه سازمان ملل متحد و دولت دانمارک به اجرا درآمد، نمونهای موفق از نقش محوری جوانان در تحولات اجتماعی و محیطی است.
یکی از مهمترین دستاوردهای این پروژه، ایجاد فضاهای باز و ایمن برای برگزاری کلاسهای درس در مارنولی بود که امکان ادامه تحصیل دانشآموزان را در شرایط محدودیتهای بهداشتی فراهم ساخت. این حرکت، ضمن حفظ سلامت دانشآموزان، تداوم فرآیند آموزش را تضمین کرد.
در دیوکنیسی، جوانان با ساخت گلخانهای در محوطه مدرسه، فضایی فراهم آوردند که افزون بر آموزشهای عملی در زمینه کشاورزی و محیط زیست، بهعنوان مرکزی برای فروش محصولات کشاورزی و جمعآوری درآمد برای پروژههای اجتماعی عمل میکند. این ابتکار، نشاندهنده اهمیت تلفیق آموزش و توسعه اقتصادی در راستای پایداری جوامع محلی است.
از سوی دیگر، تأسیس کتابخانههای محلی و موزههای سیار که به معرفی فرهنگ و تاریخ جامعه آذربایجانی گرجستان میپردازند، به تقویت هویت فرهنگی و انسجام اجتماعی کمک کردهاند. این فضاهای فرهنگی که توسط خود جوانان مدیریت میشوند، بستری برای انتقال دانش و افزایش مشارکت عمومی به شمار میروند.
این ابتکارات، علاوه بر بازگرداندن حیات به حوزههای آموزشی و فرهنگی، فرصتی برای تقویت حس مسئولیتپذیری اجتماعی، آموزش مهارتهای زیستمحیطی و ارتقای کیفیت زندگی در این مناطق روستایی فراهم آورده است. این تجربه موفق میتواند الهامبخش سایر مناطق با شرایط مشابه باشد که به دنبال راههایی برای بهبود و توسعه پایدار جوامع خود هستند.
این نوع زیرساختهای شهری و فعالیتهای پشتیبانیشده تأثیر مستقیم و مثبتی بر خود جوانان دارند. این اقدامات نهتنها انسجام اجتماعی و حس تعلق را تقویت میکنند، بلکه سلامت روانی شرکتکنندگان جوان را نیز بهبود میبخشند. مطالعاتی در آمریکا نشان داده است نوجوانانی که در محلههای خود احساس انسجام اجتماعی قویتری دارند، در آینده سلامت روان بهتری خواهند داشت و در بزرگسالی بیشتر در فعالیتهای اجتماعی و مدنی مشارکت میکنند.
نقش جوانان در عرصه عمومی در مشارکت انتخاباتی نیز نمایان است؛ در سالهای اخیر، میزان حضور جوانان در انتخابات کاهش پیدا کرده است. روزنامه نیویورک تایمز مطالعهای جالب منتشر کرده که دلایل این کاهش را بهصورت جهانی بررسی کرده است. در آمریکا کمتر از نصف افراد ۱۸ تا ۲۹ سال در انتخابات ۲۰۱۶ شرکت کردند. یکی از دلایل مطرحشده مشکلات بوروکراتیک است، اما کارشناسان اتفاق نظر دارند که دلیل اصلی، فراگیر نبودن برنامهها و سیاستهای شهری برای جوانان است.
این روند با گذشت زمان وخیمتر شده است، زیرا تأثیر پاندمی و بحرانهای پس از آن شکافهای مربوط به جوانان را عمیقتر کرده است. مطالعهای در سال ۲۰۲۳ توسط دانشگاه کمیلاس اسپانیا نشان داد که ۸۰ درصد جوانان احساس میکنند توسط سیاستمداران شنیده نمیشوند و این یکی از دلایل کاهش مشارکت اجتماعی در سیاست و فرسایش دموکراسی است.
این یافتهها در دیگر دموکراسیهای پیشرفته نیز مشهود است؛ بهطوری که در انتخابات اخیر اتحادیه اروپا، کارزار ویژهای برای افزایش مشارکت سیاسی جوانان و بازسازی ارتباط میان آنان با ساختارهای سیاسی برگزار شد. این کمپین با هدف مقابله با دلسردی، بیاعتمادی به سازمانهای حکومتی و احساس کنار گذاشته شدن جوانان از سیاستهای عمومی شکل گرفت؛ چراکه این مسائل بهعنوان دلایل اصلی کاهش مشارکت سیاسی جوانان مطرح شده بود. این وضعیت نشاندهنده برهم خوردن تعادل میان نسل جوان و جامعه سیاسی و از دست رفتن انسجام اجتماعی میان جوانان و سازمانهای تصمیمگیر است.
راهکارهای افزایش مشارکت جوانان در جامعه
ارتباط با جوانان هرچند چالشبرانگیز به نظر میرسد، اما بهطور کامل امکانپذیر و حتی ضروری است. این موضوع اهمیت شهر، برنامهریزی شهری و نقش تلاشهای محلی در شکلدهی به آینده جامعه را نشان میدهد. انسجام اجتماعی را میتوان از دل محلهها و جوامع محلی، با حمایت مؤثر از انجمنهای جوانان و ابتکارات آنان به شکل چشمگیری تقویت کرد. جوانان در بسیاری از مناطق به مدافعان اصلی حقوق و مسائل اجتماعی تبدیل شده و موفق شدهاند موضوعات مهمی همچون بحران تغییرات اقلیمی را بهصورت فعال و پررنگ وارد محافل بزرگ اجتماع کنند.
انجمن جوانان یورکشایر در منطقه یورکشایر واقع در شمال انگلستان نمونه برجستهای است که با برنامهها و اقدامات متنوع خود نشان داده است چگونه میتوان در سطوح محلی با چالشهای اجتماعی مقابله و محیطی امن و امیدبخش برای جوانان فراهم کرد. مأموریت اصلی این انجمن، کمک به جوانان برای رشد فردی، اجتماعی و حرفهای است و از جمله اهداف کلیدی آن میتوان به تقویت اعتماد به نفس و احساس غرور در جوانان، کمک به شناسایی و دستیابی به اهداف و آرزوهای شخصی، حمایت در مسیر ورود به بازار کار، آموزش یا راهاندازی کسبوکار و ایجاد فرصتهای جدید برای ملاقات با افراد و کسب تجربیات تازه اشاره کرد.
انجمن جوانان یورکشایر برنامههای تخصصی و متنوعی را برای ارتقای کیفیت زندگی و توانمندسازی جوانان اجرا میکند. از جمله برنامههای برجسته این انجمن میتوان برنامههای توانمندسازی زنان و دختران را نام برد که در فضاهای امن و توسط مربیان زن برگزار میشود و بر آگاهی جنسیتی، عدالت اجتماعی و ایمنی زنان و دختران تمرکز دارد. این انجمن در هفته آگاهی از سلامت روان ۲۰۲۵، فعالیتهایی را جهت افزایش آگاهی و حمایت از جوانان در این زمینه برگزار کرد، همچنین برنامههای آگاهیبخشی درباره جرایم مرتبط با چاقو را نیز با هدف آموزش و پیشگیری از این نوع جرایم در قالب هفته آگاهی برگزار کرد.
انجمن یورکشایر جوانان و موسیقی در زمینه هنر و موسیقی فعالیت میکند که هدف آن بهبود زندگی جوانان در شرایط چالشبرانگیز از طریق موسیقی و هنرهای تجسمی است. این سازمان با همکاری مدارس، خدمات موسیقی و گروههای اجتماعی فرصتهای متنوعی را برای حضور جوانان در عرصه موسیقی فراهم میآورد. بعضی از پروژههای مهم این انجمن شامل استفاده از موسیقی بهعنوان ابزاری برای ارتقای سلامت روان جوانان، اجرای پروژههای خلاقانه در محیطهای عدالت کیفری برای بازتوانی و تشویق جوانان به زندگی مسئولانه و همچنین فراهم آوردن فرصتهای یادگیری ساز برای جوانان ناشنوا و کمشنوا در سراسر یورکشایر است.
گروه «صدای خیابان» که زیرمجموعه این انجمن است، بهتازگی فیلم کوتاه مستندی بر اساس داستانهای واقعی از محله هارتون ساخته است. هدف این فیلم افزایش آگاهی و پیشگیری از جرایم مرتبط با استفاده از چاقو است. چنین اقداماتی به ارتقای آگاهی عمومی و کاهش آسیبهای اجتماعی کمک میکند.
یکی از نمونههای جهانی برجسته در زمینه مشارکت جوانان، جنبش «اقدامات اقلیمی جوانان» است که نقش مهمی در وارد کردن مسائل اضطراری اقلیمی به دستورکارهای اجتماعی و سیاسی دارد. این جنبش از اوایل دهه ۲۰۱۰ میلادی در سوئد شکل گرفت و بهسرعت در سراسر جهان گسترش پیدا کرد و در حال حاضر در بسیاری از شهرهای سوئد، آلمان، ایالات متحده و هند فعال است و جوانان را به شرکت در تظاهرات، کمپینهای آگاهیبخشی، پروژههای محیطزیستی و فشار به سیاستگذاران برای تصمیمگیریهای مؤثر در مقابله با تغییرات اقلیمی ترغیب میکند.
اقدامات این جنبش شامل راهاندازی اعتصابهای دانشآموزی، پاکسازی محیط زیست، آموزش عمومی درباره تأثیرات زیستمحیطی و توسعه راهکارهای پایدار است که همه آنها هدفی جز حفاظت از کره زمین برای نسلهای آینده ندارند. اهمیت حضور فعال جوانان در این حوزهها از آن جهت است که نمیتوان و نباید نسبت به آیندهای که پیش رو داریم بیتفاوت بود. این مشارکت نهتنها به بهبود شرایط فعلی کمک میکند، بلکه نسل جوان را مسئول و آماده رویارویی با بحرانهای آینده میسازد.
نظر شما