به گزارش خبرگزاری ایمنا، موضوع پر کردن بهینه اوقات فراغت دانشآموزان در سه ماه تابستان از آن حیث مهم است که این اوقات همچون شمشیری دولبه است، لبه ای از آن میتواند رشددهنده و اصلاحگر باشد و لبهای دیگر زایلکننده نیروی جوانی و حتی بیهودگی خواهد بود، استفاده بهینه از ایام فراغت نقش بسزایی در بهداشت روانی افراد جامعه خواهد داشت.
از اوقات فراغت باید به عنوان یک فرصت یاد کرد، اگر برنامهریزی و تدبیر لازم برای بهرهبرداری از این فرصت را نداشته باشیم، این فرصت به یک تهدید میانجامد، در حقیقت اوقات فراغت تابستانی دانشآموزان میتواند فرصتی عالی برای یادگیری مهارتهای جدید و گذراندن اوقاتی سالم و مفید باشد، این زمان میتواند برای تقویت مهارتهای فردی، هنری، ورزشی و افزایش دانش و آگاهی مورد استفاده قرار گیرد، این اوقات ارزشمند برای افرادی که هیچ برنامه خاصی برای بهرهگیری از این زمانها ندارند، بسیار خستهکننده است، در صورتی که استفاده فعال و مفید از اوقات فراغت باعث افزایش انرژی، خلاقیت، اشتیاق و احساس مفید بودن میشود.
بهترین استفاده از اوقات فراغت دانشآموزان در تابستان شامل برنامهریزی برای فعالیتهای متنوعی است که هم به رشد فردی و هم به تفریح آنها کمک میکند که این فعالیتها میتواند مطالعه، ورزش، هنر، یادگیری مهارتهای جدید و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی باشد.
ویژگیهای اوقات فراغت سالم دانشآموزان
محسن لعلی، مدرس دورههای تخصصی روانشناسی و عضو شورای نظام روانشناسی درباره ویژگیهای اوقات فراغت سالم دانشآموزان به خبرنگار ایمنا میگوید: با تعطیلی مدارس پر کردن اوقات فراغت و بهرهمندی لازم و بهینه از این اوقات فراغت تا بازگشایی مدارس دغدغه بسیاری از والدین است. اوقاتی است که بتواند حس کنجکاوی و در نهایت استعدادها و خلاقیتهای کودک را کشف کند، اوقات فراغتی سالم است، کشف استعدادها میتواند به شکل فردی یا اجتماعی باشد، برای مثال وقتی والدین فرزندان خود را به کلاسهای هنری یا ورزشی میفرستد، در واقع استعدادهای فرزند در رشتههای متفاوت کشف میشود و کشف همین استعدادها از ویژگیهای بارز اوقات فراغت سالم است.
وی میافزاید: دانشآموز موفق توانایی و مهارت در برقراری ارتباط را دارد، اوقات فراغت سالم کشف استعداد اجتماعی و برقراری تعاملات را برای فرزندان فراهم میکند و همین ارتباطهای اجتماعی با استاد و دانشآموزان و همسالان دیگر باعث گسترش مراودات اجتماعی میشود، اما با شروع فصل تابستان یک از مشکلات خانوادهها این است که فرزندان آنها در خانه بیشتر با تبلت، موبایل و تلویزیون خودشان را سرگرم میکنند و این اتفاق باعث میشود تا آنها بیشتر جنبه انزوا داشته باشند.
این متخصص حوزه روانشناسی تصریح میکند: مسئولیتپذیری و قدرشناسی دو ویژگی است که باید فرزندان از آن برخوردار باشند، هنگامی که فرزندان بتوانند از اوقات فراغت بهره لازم را ببرند، این دو ویژگی نیز در درون شخصیت آنها شکل میگیرد، از دیگر ویژگیهای اوقات فراغت سالم این است که بتواند شرایط را برای یک حرفه در آینده فرزندان فراهم کند.
گذراندن اوقات فراغت باید چندبعدی باشد
لعلی خاطرنشان میکند: آموختن حرفه دارای مزیتهایی است و اگر متناسب با علایق دانشآموزان باشد، در آینده نیز برای او پر منفعت خواهد بود و درک معنای واقعی زندگی از دیگر مزیتهای آموختن حرفه برای دانشآموزان است. درک معنای واقعی زندگی باعث میشود که فرزندان به مهم بودن مسائل اقتصادی و کسب درآمد و افزایش مهارتهای اجتماعی بیشتر توجه کنند.
وی عنوان میکند: گذران اوقات فراغت چند بعدی است و تک بعدی نیست، عوامل متعددی همانند محیط و نوع برخورد والدین در پرورش استعدادهای فرزندان و استفاده بهینه آنها از اوقات فراغت مؤثر است. چندی بعدی بودن اوقات فراغت این است که والدین برای گذراندن اوقات فراغت سالم باید فرزندان را به کلاسهای آموزشی و درسی بفرستند.
این متخصص حوزه روانشناسی ادامه میدهد: برخی از کودکان اختلال یادگیری دارند، این گروه از کودکان در دوره ابتدایی در نوشتن املاء، خواندن و درس ریاضی مشکل دارند و عدهای از والدین در طول سه ماه اوقات فراغت تابستان فقط بر روی این مسئله درسی کودکان تاکید میکنند و این روش اشتباهی است و باعث دلزدگی و خسته شدن کودکان از درس شده و اینکه در نهایت آنها دچار تنفر تحصیلی میشوند.
معضل اضافه وزن و چاقی دانشآموزان در اوقات فراغت تابستان
وی تاکید میکند: برای گذراندن اوقات فراغت سالم دانشآموزان نیازی نیست که والدین آنها را در کلاسهای گران قیمت ثبتنام کنند. برنامهریزی در خانه برای گذراندن اوقات فراغت دانشآموزان دبستانی و اختصاص دادن یک روز در طول هفته برای تقویت درسی و مطالب کمک درسی باعث پیشرفت تحصیلی آنها میشود، پدر خانواده برای بازی با کودک و به پارک بردن او و انجام بازیهای گروهی یک سهمی در پرکردن اوقات فراغت سالم دانشآموز دارد.
لعلی اضافه میکند: برنامهریزی درست والدین و دادن مسئولیت به فرزندان در انجام کارهای خانه و استفاده از روشهای متفاوت میتواند بچهها را سرگرم کند تا اوقات فراغت پر بارتری در ایام تعطیلات داشته باشند، اوقات فراغت سالم اوقاتی است که نقش مهارتآموزی داشته باشد، نکته بسیار مهمی که توجه والدین را میطلبد توجه ویژه آنها به فرزندان زیر ۱۲ سال است و اطمینان از مکانهای حضور آنها از نظر اخلاقی بهداشتی و موارد دیگر را داشته باشند تا در پایان تعطیلات کمتر شاهد مضرات اوقات فراغت فرزندان باشند.
این متخصص حوزه روانشناسی در مورد بروز معضل اضافه وزن و چاقی دانشآموزان در اوقات فراغت تابستان میگوید: دیر وقت خوابیدن و به هم خوردن ساعت خواب، نخوردن صبحانه و مصرف غذاهای فستفودی مواد قندی مشکلاتی مثل اضافه وزن و چاقی را در کودکان به دنبال دارد، این اتفاق به دلیل نبود مدیریت صحیح اوقات فراغت فرزندان در ایام تعطیلات است، تغییر پیدا نکردن زمان خواب و بیداری و نوع تغذیه کودک در ایام تعطیلات نیز مهم است که توجه جدی والدین را میطلبد تا با بازگشایی مدارس و سال تحصیلی با مشکلات کمتری روبهرو شوند.
لعلی تصریح میکند: والدین در ایجاد اوقات فراغت سالم فرزندان باید به استعدادها و علایق و فرصتها و ویژگیهای محیطی توجه کنند و توجه به این مسائل باید بتواند در راستای ارتقای بهداشت روانی و وضعیت شغلی و اجتماعی کودکان مؤثر باشد و در واقع توجه والدین به این مسائل مشکلات را کاهش میدهد.
اوقات فراغت تابستان و رشد کودکان و نوجوانان در ابعاد متفاوت
مهرداد دشتی، روانشناس و مشاور خانواده درباره اهمیت اوقات فراغت فصل تابستان برای رشد کودکان و نوجوان در ابعاد متفاوت به خبرنگار ایمنا میگوید: ایام تابستان که به عنوان اوقات فراغت دانشآموزان است فرصتی مناسب برای رشد کودکان و نوجوانان در ابعاد مختلف است، این رشد میتواند از جنبههای مختلف از جمله جسمانی، عاطفی، معنوی، ارتباطهای اجتماعی و رشد هیجانی آنها باشد، این دوران فرصتی برای فرزندان و خانوادههای آنها فراهم میکند که فشردگی و استرس ایجاد شده در طول سال تحصیلی که باعث کاهش تعامل میان اعضای خانواده میشود را بهبود بخشند.
وی میافزاید: احتمال دارد که دانشآموزان در طول سال تحصیلی دچار کمتحرکی و فقر حرکتی شوند و ارتباط آنها با دوستان و دیگر اعضای خانواده کمتر شود و فصل تابستان فرصت مناسبی برای جبران این موارد را فراهم میکند، فرزندان و خانوادهها میتوانند نبود تعادل در طول دوران سال تحصیل را طی سه ماه تابستان جبران کنند، استفاده صحیح از اوقات فراغت فراهم شده در طول سه ماه تابستان میتواند فرصتی برای تقویت فرایند رشد ذهنی، عاطفی و اجتماعی کودکان و نوجوانان باشد.
روانشناس و مشاور خانواده تصریح میکند: بسیار مهم است که اوقات فراغت را به عنوان فرصتی برای شکوفایی و تجربه ابعاد دیگر زندگی عادی و روزمره در نظر بگیریم، اوقات فراغت نباید زمانی باشد که والدین فشار بیشتری به فرزندان وارد کنند و فرسودگی بیشتری برای آنها ایجاد شود و در صورتی که روال عادی سال تحصیلی مانند زمان خواب و بیداری فرزندان در تابستان نیز ادامه داشته باشد، در عمل دانشآموزان دچار فرسودگی شده و شکوفایی برای آنها اتفاق نمیافتد.
دشتی خاطرنشان میکند: با آیا روند فرسودگی، افت خلق، ایجاد خستگی و آغاز سال تحصیلی با خستگی، از جمله مواردی است که در صورت ادامهدار شدن روال سال تحصیلی در طول تابستان متوجه کودکان و نوجوانان میشود، در واقع برنامهریزی تابستان و اوقات فراغت کودکان و نوجوانان باید متفاوتتر از برنامه روزانه آنها در طول سال تحصیلی باشد. بهتر است که کودکان و نوجوانان از فعالیتهایی که در طول سال تحصیلی انجام میدهند و به موضوعاتی که میپردازند در ایام تابستان بهتر است که از این موارد فاصله بگیرند.
حضور در کلاسهای درسی تابستانه را به دانشآموزان تحمیل نکنیم
وی عنوان میکند: پرداختن به تفریحهایی که به شکوفایی کودکان و نوجوانان کمک میکند و نیازهای متفاوت آنها را رفع میکند، میتواند برنامهریزی صحیحی را برای اوقات فراغت دانشآموزان رقم بزند، بسیار مهم است که دانشآموزان تفریح را وقت تلف کردن در نظر نگیرند و بدانند که نیازهای بنیادین و اساسی انسانها است که اگر از آن فاصله بگیرند سلامت روان آنها به خطر میافتد و شکوفایی ذهنی و رشد طبیعی آنها مختل میشود و احتمال دارد که به موفقیت برسند و رزومه کاری قوی داشته باشند و در یک رشته و شاخه پیشرفت خوبی بکنند، اما حال روحی آنها مناسب نبوده و از زندگی رضایتمندی زیادی ندارند.
روانشناس و مشاور خانواده ادامه میدهد: در ایام فراغت تابستان تحمیل کردن کلاس درسی به دانشآموزان به خصوص زمانی که تمایلی به آن ندارند به شدت آسیبزا است و موجب فرسودگی آو کاهش علاقه آنها به درس خواندن در طول سال تحصیلی خواهد شد، به طور یقین برنامههای تابستانی و کلاسهای درس در اوقات فراغت این دوران را نباید والدین به دانشآموزان تحمیل کنند و تنها میتوانند حضور در این کلاسها را به آنها پیشنهاد دهند.
دشتی اظهار میکند: زمانی که والدین حضور در کلاسهای درسی را به دانشآموزان در دوران تابستان پیشنهاد میکنند دانشآموز آنها اگر دوست داشت شرکت میکند به دلیل اینکه دانشآموزان در سال تحصیلی محتواهایی را که به آن علاقه ندارند و برای آنها زجرآور است سر کلاس درس به آنها تحمیل میشوند و عدهای به برخی درسها و محتواهای درسی افت رغبت و علاقه نشان میدهند و باید والدین سعی کنند در ایام تابستان آنها را واردار به حضور در کلاسهایی نکند که علاقه ورغبتی به حضور در این نوع کلاسها را ندارند.
وی عنوان میکند: یکی از آفتهای بزرگ فرزندپروری همین است که والدین فرزندان خود را وسیلهای برای جبران ناکامیهای خودشان قرار میدهند و مرتب از آنها میخواهند که درس بخوانند و در کلاس متفاوتی که آنها میخواهند شرکت کنند، بیشتر وقتها والدین ناخواسته و ناخودآگاه این کار را انجام میدهند، یعنی فرزندان را وسیلهای میکنند برای آروزهایی که در گذشته به آن نرسیدند و زندگی که خودشان تجربه نکردند و اهدافی که به آن نرسیدند و بیشتر این خانوادهها فرزندان شأن در آینده ناموفق میشوند و اگر تعدادی از آنها هم موفق شوند هزینهای که میپردازند سلامت روانی آنها است و احساس رضایت درونی از زندگی که طی کردند را در آینده ندارند.
روانشنان و مشاور خانواده تصریح میکند: این گروه از فرزندان در ظاهر انسانهای موفقی هستند، اما رضایت درونی آنها از زندگی پایین است و این اتفاق به دلیل فشارهای والدین سختگیر در کودکی و نوجوانی آنها بوده و پیشرفت آنها تک بعدی است و کودکی و نوجوانی نکردند و با سختگیرهای والدین تنها آزمون شرکت کرده و درس خواندند و در رقابت تحصیلی بودند و بازیهای گروهی با دوستان را نداشته و مهارتهای زندگی و روابط اجتماعی و مهارت تنظیم هیجان را به درستی یاد نگرفتهاند و بسیاری از اوقات این گروه از افراد در بزرگسالی سواد مالی و قدرت کارآفرینی و کسب و کار هم در جامعه ندارند.
به وضوح پیدا است، پس از گذراندن یک سال تحصیلی، مطالعه مستمر، فشار ذهنی و روانی ناشی از امتحانات، تعطیلات تابستانی برای دانشآموزان بسیار خوشایند و لذتبخش است. فصل تابستان همواره یادآور حس و حال خوب دانشآموزان برای تجدید روحیه است تا بتوانند سال تحصیلی جدید را با آرامش بیشتری آغاز کنند.
یکی از دغدغههای والدین در تعطیلات تابستان را اغلب این موضوع تشکیل میدهد که فرزندانشان را در کلاسهای آموزشی، تفریحی و ورزشی ثبت نام کنند، اما در سالهای اخیر رقیبی برای این گونه کلاسهای آموزشی به نام فضای مجازی ایجاد شده که قشر عظیمی از آنها را به سمت خود جذب کرده و موجب نگرانی خانوادهها شده است.
اوقات فراغت دانشآموزان نباید با کلاسهای مختلف، گوناگون و بدون خروجی مفید پر شود، بلکه باید شرایطی فراهم کرد که آنها در این زمان تجارب تربیتی، اجتماعی و اخلاقی صحیح به دست بیاورند و در این صورت گذراندن اوقات فراغت فرزندان به هزینه و بودجه زیادی نیاز ندارد و میتواند فرصتی برای یادگیری، تفریح و استراحت باشد، برنامهریزی مناسب برای این اوقات میتواند به رشد شخصیت، کشف علایق و افزایش مهارتهای دانشآموزان کمک کند.
نظر شما