به گزارش خبرگزاری ایمنا از مرکزی، کاهش نرخ رشد جمعیت، افزایش میانگین سنی و نبود زیرساختهای مناسب برای سالمندان از مهمترین ابعاد بحران افزایش جمعیت سالمندی کشور است؛ براساس آمارهای رسمی مرکزی دومین استان سالمند کشور محسوب میشود و نرخ باروری آن به کمتر از ۱.۲ درصد رسیده در حالی که نرخ جایگزینی جمعیت ۲.۱ درصد است.
این آمار نشان میدهد که جمعیت استان نهتنها در حال پیر شدن است، بلکه در مسیر کاهش مطلق قرار دارد؛ طی سالهای اخیر میزان موالید در استان کاهش چشمگیری داشته و ذائقه فرزندآوری نیز بهشدت افت پیدا کرده است، به نحوی که در یک مطالعه میدانی تنها حدود ۲۰ درصد خانوادهها تمایل به داشتن بیش از یک فرزند دارند.
پیری جمعیت پیامدهای متعددی برای استان به همراه دارد، از یکسو کاهش نیروی کار جوان میتواند بهرهوری اقتصادی را کاهش دهد و از سوی دیگر افزایش جمعیت سالمند نیاز به خدمات بهداشتی، درمانی و رفاهی را به شدت افزایش میدهد.
به اعتقاد صاحبنظران مقوله پیری و سالمندی جمعیت از مسئله گذشته و به بحران تبدیل شده و حل این بحران رو به گسترش نیازمند تغییر نگاه مدیران و تصمیمگیران و تشکیل مدیریتی منسجم و کارآمد است.
آمار موالید در استان مرکزی کاهشی است
جواد نظری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک با بیان اینکه آمار موالید استان طی سالهای گذشته کاهشی بوده است، عنوان میکند: استان مرکزی در روند تغییرات ازدواج نسبت به سال گذشته روند کاهشی را داشته است.
وی از اجرای طرح بسته خدمتی پیشگیری، تشخیص بهنگام و درمان ناباروری در قالب نظام ارجاع و سطح بندی خدمات خبر میدهد و خاطرنشان میکند: ناباروری تنها یک مسئله سلامت نیست بلکه یک موضوع اجتماعی است که میتواند روابط بین فردی، خانوادگی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک ادامه میدهد: در این طرح و در راستای افزایش موالید، مداخله در زمینه پیشگیری، ارزیابی مشکلات باروری، بیماریابی و تسهیل درمان به موقع ناباروری انجام میشود.
نظری با تاکید بر اینکه استان مرکزی در توزیع جغرافیایی سالمندی جزو استانهای سالمند شناخته شده است، میگوید: از ابتدای سال جاری اجرای طرح آمایش امید را آغاز کردهایم که محیطیترین محل ارائه خدمات در سیستم بهداشت است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک خاطرنشان میکند: پرتماسترین محل در ارتباط با مردم است، آغاز شده و هدف اصلی این طرح افزایش نرخ باروری کل (TFR) به ۲.۵ تا پایان سال ۱۴۰۷ است.
نظری میافزاید: این طرح با تکیه بر تحلیل دقیق شاخصهای جمعیتی و هدفگذاری کمی، نقشه راهی عملیاتی برای تحقق نرخ باروری مطلوب در استان ارائه میدهد.
وی عنوان میکند: در این برنامه شبکههای بهداشتی، مراکز بهداشت، پایگاهها و خانههای بهداشت، به عنوان بازوهای اجرایی اصلی، نقشی کلیدی در دستیابی به اهداف تعیینشده ایفا میکنند و به عنوان زیرساختی کارآمد در خدمت ارتقای سلامت مادر و کودک و حمایت از فرزندآوری قرار میگیرد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک میگوید: مرکزی جزو استانهای سالخورده کشور با نرخ باروری بسیار پایینتر از حد انتظار نسبت به سطح کشور است، شاخصهای جمعیتی استان میتواند نشان دهنده چالش بحران جمعیت در استان به موازات کشوری باشد.
نظری تصریح میکند: از پیامدهای منفی سالمندی جمعیت از جمله افزایش بار تکفل جامعه، ازدیاد انبوه بازنشستگانی که سهم تولیدی آنها صفر است، افزایش افراد مستمری بگیر بازنشسته، افزایش افراد سالمند نیازمند به حمایت بالا، افزایش بار مالی صندوقهای بیمه بازنشستگی و بروز بحرانهای مالی است.
وی ادامه میدهد: در حالی که میزان نیروی کارد رسالهای آینده کاهش پیدا میکند، تعداد مستمری بگیران روند افزایشی خواهد داشت که این مسئله از یکسو موجب کاهش منابع دریافتی صندوق بیمه و از سوی دیگر موجب افزایش مصارف صندوق میشود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک خاطرنشان میکند: این امر ممکن است در نظر گفتن راهکارهایی همچون افزایش سن بازنشستگی یا کاهش میزان بیمه بازنشستگی را ضروری کند و به دنبال آن نارضایتی بیمه شدگان و مشکلات و بحرانهای اجتماعی و سیاسی را موجب شود.
نظری میگوید: با توجه به صنعتی بودن استان مرکزی و رتبه سوم سالمندی جمعیت در استان، یکی از مهمترین پیامدهای منفی اقتصادی یعنی کاهش نیروی کار که از آن به عنوان جمعیت فعال یاد میشود، روبهرو خواهیم شد، در نتیجه از شمار مالیات دهندگان در سطح کلان و حق بیمهپردازها در سطح خرد کاسته میشود و موجب کاهش درآمد کلی و درآمد صندوقهای بیمه به ویژه سازمان تأمین اجتماعی خواهد شد.
نظری تاکید میکند: کاهش نیروی کار و افزایش افراد مصرف کننده، موجب کاهش صادرات محصولات صنعتی، افزایش واردات، کاهش ذخایر ارزی و افزایش بدهی و فقر اقتصادی در استان را میتوان پیشبینی کرد.
وی خاطرنشان میکند: باید در نظر داشت که شکاف نسلی و گسست فرهنگی نیز به این موضوع دامن میزند، از آنجا که نسل جوان وظیفه حمایت نسل سالمند را برعهده دارد نبود تعادل ایجاد شده در سالهای آینده باید یکی از بزرگترین نگرانیهای ما باشد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک اظهار میکند: در شرایط فعلی و با وجود اینکه هر پدر و مادر پیری از نسل گذشته چهار تا شش فرزند دارند، به سختی مورد حمایت و مراقبت قرار میگیرند، حال باید تصور کرد که والدین در خانوادههایی که یک یا دو فرزند دارند در سالهای آینده چگونه تحت حمایت قرار خواهند گرفت.
نظری ادامه میدهد: تا سال ۱۴۳۰ مراکز درمانی، به سه برابر تختهای بیمارستانی، پنج برابر مراکز فیزیوتراپی و چهار برابر آزمایشگاههای موجود نیاز خواهد بود.
وی اظهار میکند: کمبود فرصت اشتغال و مهاجرت مردان جوانان روستایی، ازدواج و فرزندآوری در روستاها را کاهش داده و افزایش درصد سالمندی جمعیت، فقر و مشکلات اقتصادی روستانشینان را تشدید کرده است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک میگوید: در یک استان صنعتی میتوان با رفع موانع اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی با ازدواج جوانان مجرد که تعداد کم نیست، افزایش تعداد خانوادههای جدید را شاهد باشیم.
نظری خاطرنشان میکند: تأخیر در ازدواج، نارضایتی از زندگی مشترک و افزایش طلاق به طیف وسیعی از رفتارهای پرخطر در جامعه منجر خواهد شد که نهاد خانواده و در نهایت جامعه را تهدید و همه شاخصهای سلامت اجتماعی را متأثر میکند که از پیامدهای آن کاهش نرخ باروری، تک فرزندی و ناباروری است.
وی معتقد است: واقعبینی نسبت به مسائل اجتماعی، رفع موانع اطلاعرسانی و دسترسی به اطلاعات صحیح و تبیین صحیح وضعیت موجود برای رفع موانع اجرایی کمک کننده است، بهبود سرمایههای اجتماعی، مشارکت مردم، حمایت از سرمایهگذاری و مشارکت بخش خصوصی برای کارآفرینی و بهبود شاخصهای اقتصادی و فرهنگی راهکارهایی است که میتواند شاخصهای اجتماعی مؤثر بر سلامت خانواده مثل ازدواج، فرزندآوری در خانوادههای سالم و ارتقای نرخ باروری کل را بهبود ببخشد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک ادامه میدهد: موفقیت در دستیابی به اهداف برنامه هفتم پیشرفت برای افزایش جمعیت جوان و افزایش نرخ باروری کل، افزایش ازدواج آسان، بهنگام و پایدار و کاهش طلاق، کاهش مرگ و ناتوانی زنان، کودکان و جوانان و تکریم سالمندان به مشارکت بین بخشی مدیران دستگاههای اجرایی مرتبط، سازمانهای مردم نهاد و عموم مردم نیاز دارد.
وی میافزاید: دانشگاه علوم پزشکی شامل شبکههای بهداشت و درمان، مراکز بهداشت، پایگاهها و خانههای بهداشت، به عنوان بازوهای اجرایی اصلی، نقشی کلیدی در دستیابی به اهداف تعیینشده در برنامه جوانی جمعیت ایفا میکنند و به عنوان زیرساختی کارآمد در خدمت ارتقای سلامت مادر و کودک و حمایت از فرزندآوری قرار میگیرند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک تاکید میکند: امید میرود با تکیه بر این ظرفیتهای ارزشمند همراه با بهکارگیری راهکارهای علمی و عملیاتی، مسیر تحقق سیاستهای کلی جمعیت هموار شود.
زیرساختهای لازم برای ارائه خدمات به سالمندان باید فراهم شود
سیدمحمد جمالیان، نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی به خبرنگار ایمنا عنوان میکند: لازم است زیرساختهای لازم برای ارائه خدمات مورد نیاز حجم انبوه سالمندانی که طی سالهای آینده به جمعیت افزوده خواهند شد، فراهم شود.
وی میافزاید: استان مرکزی در حال حاضر هیچ زیرساختی در حوزه پیری جمعیت و سالمندان ندارد.
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی تصریح میکند: به علت افزایش امید به زندگی و در نتیجه افزایش مدت بقا در دوره سالمندی و سقوط نرخ باروری در سه دهه اخیر، ایران وارد منحصربهفردترین شتاب سالمندی شده است.
جمالیان با بیان اینکه مرکزی دومین استان سالمند کشور است عنوان میکند: سالمندی با مشکلات مختلف جسمی و روحی همراه است، به طور قطع اگر توانمندسازی سالمندان برای خود مراقبتی انجام نشود و خدمات بهداشتی لازم در اختیار آنها قرار نگیرد، هزینههای قابل توجهی به آنها و جامعه تحمیل خواهد شد.
وی خاطرنشان میکند: سالمندان با شرایط جسمی مناسب برای طی کردن اوقات فراغت نیاز به برخورداری از زیرساختهایی دارند که ایمن و از شرایط لازم برای سالمندان برخوردار باشد.
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بخش زیاید از جامعه سالمندی از بیماریهای مختلف رنج میبرند تاکید میکند: در حوزه بهداشت و درمان نیز کلینیکهای مختص درمان سالمندان احداث نشده و بخش دولتی و خصوصی در بخش مراقبت سالمندان زیرساختهای بهداشتی و درمانی را ایجاد نکرده است.
جمالیان اضافه میکند: نبود زیرساختهای بهداشتی، درمانی و اوقات فراغت و نبود سرای سالمندان مهمترین چالشهای جامعه سالمندی استان مرکزی است.
وی ادامه میدهد: از آنجا که در جامعه امروزی، بسیاری از سالمندان از مراقبت اعضای خانواده خود محروم هستند، لازم است زیرساختهای استاندارد و متناسب با نیازهای جامعه سالمندی فراهم شود تا دغدغهای در این خصوص وجود نداشته باشد.
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب میگوید: باید زیرساختهای استاندارد و متناسب با نیاز سالمندان در استان مرکزی به عنوان دومین استان سالمند کشور فراهم شود.
جمالیان میگوید: ظرف حدود پنج تا ۱۰ سال آینده با جمعیت بالایی از سالمندان مبتلا به بیماریهای جسمی و روحی متعدد روبهرو خواهیم بود و وظیفه دولت و خیران است که از سالمندان که گنجینه ارزشمندی هستند، مراقبت و محافظت و سازمانهایی همچون بهزیستی و تأمین اجتماعی در این حوزه فعالتر عمل کنند.
وی تاکید میکند: استان مرکزی قطب صنعت کشور امروز به دلیل پیر شدن استان با کمبود نیروی کار جوان در صنایع روبهرو است و صنعتگران از این موضوع نگران هستند زیرا ادامه این روند، قطب صنعت کشور را با بحران جدی اقتصادی روبهرو میکند.
طرح آمایش امید باید برای دستگاههای اجرایی تبیین شود
پروین مفتح زاده مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداری مرکزی نیز دراینباره میگوید: طرح «آمایش امید» از سوی وزارت بهداشت ابلاغ شده است، این طرح باید برای دستگاههای اجرایی تبیین شود تا هر دستگاهی از وظایف خود به خوبی آگاه و هم افزایی بین دستگاهی تحقق پیدا کند.
وی با بیان اینکه فرزندآوری نیازمند تغییر نگاه مسئولان است میافزاید: نگاه سیستمی و بروکراسی اداری آفت اجرای قانون جوانی جمعیت است.
مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداری مرکزی تصریح میکند: ازدواج و فزندآوری اولویتهای ستاد مردمی جمعیت است در صورتی که مشکل جمعیت رفع شود، سالمندی دیگر یک تهدید محسوب نمیشود.
مفتحزاده ادامه میدهد: ورود ستاد اجرایی فرمان امام به مسئله جمعیت با توجه به مأموریت این ستاد در محرومیت زدایی فرصتی برای رفع مشکلات معیشتی خانوادهها است و باید از این فرصت به بهترین شکل ممکن استفاده شود.
وی میگوید: باید در کشور شعار فرزندآوری به یک باور و اولویت اصلی خانوادههای ایرانی تبدیل شود.
به گزارش ایمنا، بحران جمعیت در استان مرکزی یک چالش جمعیتی نیست، بلکه مسئلهای چندوجهی محسوب میشود که با آینده اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان گره خورده است و در صورتی که امروز برای این معضل چارهاندیشی نشود، فردا ممکن است با پیامدهایی روبهرو شویم که بازگشت از آنها دشوار خواهد بود.
ضروری است مسئولان، نهادهای مدنی و مردم با همافزایی و عزم جدی برای جوانسازی جمعیت و حفظ پویایی اجتماعی استان گام بردارند.
نظر شما