به گزارش خبرگزاری ایمنا، وجود شهروندان ناتوان جسمی، معلولان و جانبازان در هر شهری امری بدیهی است و این افراد نیز همچون سایر شهروندان حق زندگی کامل و دسترسی به امکانات شهری را دارند، در سالهای اخیر، با افزایش مسائل اجتماعی، زیستمحیطی و ترافیکی در شهرها و نیازهای فرهنگی و فراغتی شهروندان، توجه به احیای فضاهای پیاده و گسترش نظام حرکت پیاده به یکی از اولویتهای مدیریت شهری تبدیل شده است.
یکی از بزرگترین چالشها در اجرای طرحهای مناسبسازی، وجود نداشتن یک نهاد مدیریتی مستقل و متمرکز است که بتواند بهطور مؤثر بر روند اجرای این طرحها نظارت کند؛ بسیاری از مدیران شهری نسبت به ضرورت و اهمیت مناسبسازی معابر تردید دارند که این امر میتواند منجر به تخصیص ندادن منابع و توجه کافی به این موضوع شود.
انجام ندادن اطلاعرسانی به موقع به ساکنان و کاربران معابر در مورد طرحهای مناسبسازی، میتواند موجب ایجاد سردرگمی و همکاری نکردن شهروندان شود؛ البته مناسبسازی معابر پیاده تنها ساخت یک رمپ یا تعبیه خط بریل نیست، تحقق عدالت شهری و احترام به کرامت انسانی تمام شهروندان است، چالشهای پیش رو، بیشتر مدیریتی و نگرشی هستند و حل آنها نیازمند ارادهای جدی، تغییر نگاه از «پروژهمحوری» به «فرایندمحوری پایدار» و ایجاد ساختارهای مدیریتی یکپارچه و پاسخگو است.
برنامهریزی شهری بدون مشارکت شهروندان، کارایی لازم را نخواهد داشت
محمدرضا فلاح، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان به خبرنگار ایمنا اظهار میکند: یکی از مهمترین عوامل، توجه نکردن به نیازهای واقعی شهروندان در طراحی فضاهای پیاده است، کمبود مبلمان شهری مناسب، وجود نداشتن پیوستگی مسیرها، تداخل با مسیر خودروها و موتورسیکلتها و ناهماهنگی در کفسازیها از جمله مواردی است که میتواند موجب کاهش جذابیت و عملکرد این فضاها شود، همچنین نبود امنیت روانی و فیزیکی، بهویژه برای کودکان، سالمندان و زنان، از جمله دغدغههای اصلی است.
وی با اشاره به نحوه ایجاد دسترسی و ایمنی فضاهای پیادهراه برای تمامی گروههای سنی و تواناییهای جسمی میافزاید: این موضوع نیازمند رویکردی جامع و انسانمحور در طراحی شهری است، مناسبسازی رمپها، حذف موانع فیزیکی، نصب علائم هشداردهنده برای افراد دارای معلولیت بینایی، استفاده از سطوح غیر لغزنده، تأمین نور کافی، و ایجاد فضاهای استراحت در فواصل مناسب برای سالمندان از جمله اقداماتی است که میتوانند به بهبود ایمنی و دسترسی منجر شوند، در کنار آن، ارتقای آموزش و آگاهی عمومی نیز نقش مهمی ایفا میکند.
عضو شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه توسعه فضاهای پیادهمحور یکی از راهکارهای مؤثر در کاهش آلایندهها و مصرف سوختهای فسیلی است، ادامه میدهد: با افزایش کیفیت این فضاها، تمایل شهروندان به استفاده از خودروی شخصی کاهش پیدا میکند، همچنین میتوان از مصالح بازیافتی در ساخت و نگهداری پیادهروها استفاده کرد، پوشش گیاهی بومی در حاشیه مسیرها، کاشت و سیستمهای مدیریت آب باران را برای آبیاری فضای سبز پیادهروها طراحی کرد.
فلاح با تاکید بر اینکه در شورای اسلامی شهر اصفهان بر این باور هستیم که برنامهریزی شهری بدون مشارکت شهروندان، کارایی لازم را نخواهد داشت، تصریح میکند: تلاش میکنیم با بهرهگیری از بسترهای دیجیتال، سامانه ۱۳۷ شهرداری، نظرسنجیهای عمومی و ارتباط مستقیم با نهادهای محلی، نظرات شهروندان را جمعآوری و در فرایندهای تصمیمگیری لحاظ کنیم، تجربه نشان داده است که مشارکت عمومی به افزایش تعلق خاطر شهروندان و موفقیت پروژهها منجر میشود.
وی با بیان اینکه نگهداری مستمر و با کیفیت فضاهای پیاده نیازمند بودجه پایدار، مدیریت منسجم و نظارت دقیق است، میگوید: چالشهایی مانند تخریب تجهیزات، کفسازیهای آسیبدیده، اشغال فضا توسط مغازهها یا موتورسیکلتها و نبود سازوکار پاسخگو در برخی مناطق، از جمله مشکلات رایجاند، راهحلهایی همچون ایجاد سامانههای گزارشگیری مردمی، تخصیص بودجه مشخص برای نگهداری، استفاده از پیمانکاران تخصصی و آموزش شهروندان در خصوص حفظ این فضاها میتوانند مؤثر واقع شوند.
نبود مدیریت واحد در تصمیمگیریها، مانع مناسبسازی پیادهروها
اسماعیل علیاکبری، استاد جغرافیا و برنامهریزی شهری به خبرنگار ایمنا میگوید: در چند دهه اخیر که مسائل و ناهنجاریهای اجتماعی زیستمحیطی و ترافیکی، زندگی شهری را بهشدت از پیامدهای زیانبار خود متأثر ساخت، برنامهریزی و مدیریت فضاهای شهری با رویکرد اجتماعی و محوریت عنصر شهرنشینی از وجهی نو مورد بازنگری قرار گرفته است، یکی از نمودهای این رویکرد مناسبسازی و ساماندهی فضایی و کارکردی فضاهای عمومی شهری به ویژه پیادهراهها و پیادهروها برای تسهیل در نظام حرکت پیاده است.
وی میافزاید: بهسازی و مناسبسازی فضاهای پیاده در واقع یکی از راهکارهای زیربنایی برای تأمین فرهنگ پیادهروی و تشویق به حرکت پیاده است که به روش فضامحور یا رویکرد فضاپایه در برنامهریزی رفتار پیاده معروف است.
استاد جغرافیا و برنامهریزی شهری تصریح میکند: در کشور ما طی سالهای اخیر با بروز مسائل زیستمحیطی و ترافیکی در شهرها و افزایش نیازهای فراغتی شهروندان، احیا و باززندهسازی فضاها و نظام حرکت پیاده در قالب طرحهای بهسازی یا مناسبسازی محورهای پیاده بهویژه در کلانشهرها مورد توجه نظام مدیریت شهری قرار گرفته است.
علیاکبری با بیان اینکه چالشها و موانع مناسبسازی از سه جنبه مورد توجه قرار گرفته است، میافزاید: چالشهای قبل از اجرا هنگام اجرا و پس از اجرا که مهمترین مؤلفه چالشزا در مناسبسازی پیادهراه قبل از اجرا نبود مدیریت واحد و یکپارچه مستقل و متمرکز در تصمیمگیریها و اقدامات اجرایی است.
وی با بیان اینکه مهمترین چالشی که مناسبسازی پیادهراه پس از اجرا با آن روبهرو است، نبود ستاد یا متولی مشخص برای مراقبت و نگهداری است، ادامه میدهد: جمع زباله و آبهای راکد بهدلیل رعایت نکردن ضوابط ارتفاع در برخی پلها و تأثیر آن در ایجاد بوی نامطبوع و منظره نامناسب دومین چالش پس از اجرای پروژه مناسب سازی پیادهراه بیان شده است، در مجموع بیشترین تأثیرگذاری مربوط به مشکلات ناشی از تردد عابران در جریان فعالیتهای روزمره است.
استاد جغرافیا و برنامهریزی شهری ادامه میدهد: آنچه مردم را به فضای پیاده جذب میکند، حضور انسان و روح اجتماعی حاکم بر فضا است، اما عناصر و ساختارهای کالبدی یا اجزای معماری و شهرسازی فضای پیاده نیز چون چارچوب تأثیرگذاری برای حضور اجتماعی عمل میکند، این چارچوب بهعنوان عامل بیرونی میتواند بر حضور اجتماعی بیفزاید یا سطح حضور اجتماعی را کمرنگ کند.
علیاکبری خاطرنشان میکند: هدف اصلی مناسبسازی و بهسازی فضای پیاده نیز خلق سطوح بالای فعالیت پیاده یا جذب حداکثر اقشار به فضای پیاده از یک سو و تولید الگوها یا گونههای هنجار فعالیت و رفتار پیاده از سوی دیگر است.
وی با بیان اینکه هرگونه اقدام برای مناسبسازی فضاهای پیاده نیازمند دو حرکت اساسی است، میگوید: نخست شناخت نیازها، عملکرد، نوع حرکت و فرایندهایی که در آن فضا اتفاق میافتد و دوم آگاهی از چالشها و موانع پیش روی مناسبسازی است.
به گزارش ایمنا، برای موفقیت طرحهای مناسبسازی معابر پیاده، ضروری است که مدیریت شهری به چالشهای موجود توجه کرده و با ایجاد یک نظام مدیریتی متمرکز، اطلاعرسانی مؤثر و جلب مشارکت محلی، زمینه را برای اجرای موفق این طرحها فراهم کند، همچنین، توجه به نیازهای روزمره شهروندان و ایجاد نهادهای مسئول برای نگهداری از فضاهای مناسبسازی شده، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
نظر شما