به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، با رشد سریع جمعیت شهرنشین و افزایش تولید زباله، مدیریت مؤثر پسماند به یکی از دغدغههای اصلی شهرهای جهان تبدیل شده است. در سال ۲۰۲۵، بسیاری از شهرها با بهرهگیری از راهبردهای نوآورانه و فناوریهای پیشرفته، تلاش میکنند تا مدیریت پسماند را به شکلی پایدار، کارآمد و با مشارکت فعال جامعه پیش ببرند.
راهکارهای مدیریت پسماند در سال ۲۰۲۵
راهحلهای جدید مدیریت پسماند در سال ۲۰۲۵ بهشدت بر ادغام فناوریهای پیشرفته و شیوههای پایدار برای افزایش بهرهوری و تأثیر بر محیط زیست تمرکز دارند. نوآوریهای کلیدی شامل استفاده گسترده از هوش مصنوعی (AI) و رباتیک برای دستهبندی دقیق زباله و عملیات خودکار است که بهطور قابلتوجهی نرخ بازیافت را بهبود میبخشد و آلودگی را کاهش میدهد.
سطلهای هوشمند مجهز به حسگرها، دادههای بلادرنگ در مورد میزان پر شدن و آلودگی ارائه میدهند، مسیرهای جمعآوری را بهینه میکنند و انتشار گازهای گلخانهای را کاهش میدهند. مدل اقتصاد چرخشی زیربنای این راهحلهاست که استفاده مجدد از منابع را ارتقا میدهد و وابستگی به محل دفن زباله را از طریق تبدیل زبالههای آلی به کمپوست و بیوگاز به حداقل میرساند. علاوهبر این، فناوری بلاکچین ردیابی شفاف چرخه عمر مواد را تضمین میکند، در حالی که استارتاپها با سطلهای بازیافت خودکار مبتنیبر هوش مصنوعی و تجزیهوتحلیلهای پیشبینیکننده برای کاهش زبالههای غذایی و عمومی دست به نوآوریهایی در این زمینه میزنند. این تحولات در کنار هم، دستیابی به اهداف زبالهصفر، کاهش استفاده از محل دفن زباله و تبدیل مدیریت پسماند به صنعتی کارآمدتر، دادهمحورتر و پایدارتر را هدف قرار میدهند.
شهرهایی همچون سنگاپور، زوریخ، توکیو، کپنهاگ، هلسینکی، وین، کلگری، مونیخ، ولینگتون و بارسلونا در سطح جهانی با اجرای راهبردهای نوآورانه و بهرهگیری از فناوریهای پیشرفته، به الگوهای موفق در مدیریت پسماند تبدیل شدهاند. این شهرها با قوانین سختگیرانه، فرهنگسازی، استفاده از انرژیهای پاک، حملونقل عمومی دوستدار محیط زیست و سیستمهای پیشرفته جداسازی و بازیافت، توانستهاند محیطی پاکیزه و پایدار فراهم آورند.
یکی از مهمترین روندهای بازیافت در جهان، حرکت به سوی شهرهای بدون پسماند و تحقق اقتصاد چرخشی است. در این رویکرد، هدف اصلی کاهش تولید زباله در مبدا، افزایش بازیافت و کمپوستسازی و استفاده مجدد از منابع است تا بخش عمدهای از پسماندها از دفن در محلهای دفن زباله منحرف شوند. شهرهایی همچون سانفرانسیسکو و نیویورک در آمریکا با اجرای برنامههای جامع بازیافت و کمپوستسازی، موفق شدهاند نرخ انحراف پسماند را به بیش از ۸۰ درصد برسانند و تا سال ۲۰۳۰ هدف شهر بدون پسماند را دنبال میکنند.
بهکارگیری فناوریهای هوشمند در مدیریت پسماند در کنار این رویکرد تحولی چشمگیر ایجاد کرده است. شهرهایی همچون بارسلونا با نصب سطلهای هوشمند مجهز به حسگر، امکان پایش لحظهای سطح پسماند را فراهم آوردهاند. این فناوریها با بهینهسازی مسیرهای جمعآوری، موجب کاهش هزینهها، صرفهجویی در مصرف سوخت و کاهش انتشار آلایندهها شدهاند. دادههای لحظهای مدیریت پسماندها این شهرها نیز به مدیران شهری آنها کمک میکند تا تصمیمات بهتری در زمینه مدیریت و برنامهریزی پسماند اتخاذ کنند.
علاوهبر این، مشارکت و آموزش شهروندان نقشی اساسی در موفقیت مدیریت پسماند ایفا میکند. بسیاری از شهرها با اجرای کمپینهای آموزشی و اطلاعرسانی، شهروندان را به جداسازی پسماند، بازیافت و کاهش تولید زباله ترغیب میکنند. نمونه موفق این رویکرد را میتوان در شهر سنخوزه آمریکا مشاهده کرد که با سرمایهگذاری در آموزش عمومی، نرخ مشارکت مردم در بازیافت و کمپوستسازی را به طور چشمگیری افزایش داده است.
پیشرفت در فناوریهای بازیافت نیز امکان پردازش مواد متنوعتر و افزایش بازده را فراهم کرده است. سیستمهای جداسازی پیشرفته و بازیافت شیمیایی، بازیافت انواع بیشتری از مواد را ممکن ساختهاند. به عنوان مثال در شهر نینگبو چین پروژهای با حمایت بانک جهانی موفق شده است جداسازی و بازیافت پسماند را در بیش از ۹۰۰ هزار خانوار بهبود بخشد و فراتر از اهداف تعیینشده عمل کند.
مدیریت پسماندهای آلی بهویژه از طریق کمپوستسازی و هضم بیهوازی، از دیگر محورهای مهم در شهرهای پیشرو است. این روشها نهتنها حجم زبالههای دفنی را کاهش میدهند، بلکه منجر به تولید کمپوست و بیوگاز ارزشمند برای کشاورزی و انرژی میشوند. شهر واشنگتن دیسی آمریکا با هدف کاهش ۶۰ درصدی پسماند غذایی تا سال ۲۰۳۲، برنامههای گستردهای برای مدیریت پسماند آلی اجرا کرده است.
شهر کیگالی در رواندا نیز یکی از بهترین شهرهای آفریقا در زمینه بازیافت و مدیریت پسماند است. کیگالی بهعنوان یکی از تمیزترین و زیستمحیطیترین شهرهای قاره آفریقا شناخته میشود که این موضوع به دلیل رهبری دوراندیش، برنامهریزی استراتژیک و اجرای دقیق سیاستهای مدیریت زباله میباشد. از سال ۲۰۰۸ به بعد، استفاده از کیسههای پلاستیکی در این شهر ممنوع شده است و تخطیکنندگان جریمه و حتی مجازات زندان را متحمل میشوند. همچنین هر ماه یکشنبه آخر ماه، روزی به نام «روز پاکیزگی شهری» برگزار میشود که در آن جامعه به طور گستردهای در پاکسازی محیط شرکت میکند. این اقدامات باعث شدهاند که کیگالی به الگویی موفق در زمینه بازیافت و مدیریت پسماند در آفریقا تبدیل شود.
شهرهای موفق در مدیریت پسماند در سال ۲۰۲۵ در حالت کلی با پذیرش اصول اقتصاد چرخشی، سرمایهگذاری در فناوریهای هوشمند، جلب مشارکت مردمی و تقویت سیاستگذاریها، به الگوهای جهانی تبدیل شدهاند. تداوم همکاریهای بینالمللی، نوآوری و ارتقای سیاستهای شهری، لازمه مقابله با بحران جهانی پسماند و خلق شهرهایی پاکتر و تابآورتر برای آینده است.
در این میان، نقش سازمانهای بینالمللی همچون بانک جهانی در تأمین مالی، انتقال دانش و حمایت از پروژههای مدیریت پسماند در کشورهای مختلف بسیار برجسته است. پروژههای این سازمانها موجب افزایش پوشش جمعآوری پسماند، بهبود بازیافت و ارتقای مشارکت اجتماعی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین شده است. از سوی دیگر روند حرکت به سمت مدیریت اجباری پسماند آلی و تعهد اروپا برای تبدیل شدن به شهرهای بدون پسماند رو به گسترش است و شهرهایی همچون لهستان، پرتغال و اوکراین نتایج مثبت زیستمحیطی و اقتصادی را در این زمینه گزارش دادهاند.
نظر شما