به گزارش خبرگزاری ایمنا، مسعود مجرب در جلسه مشترک مجمع نمایندگان شهرستان و شورای اسلامی شهر اصفهان با تاکید بر لزوم پذیرش واقعیت فرونشست بهعنوان نخستین گام در مدیریت این بحران اظهار کرد: گزارشی تفصیلی از روند مطالعات علمی انجامشده توسط تیم تحقیقاتی تهیه شده است.
وی با اشاره به فعالیتهای گسترده شرکت دانشبنیان متبوع خود در شهرهای مختلف از جمله تهران، مشهد، کاشان، قم و بجنورد افزود: فرونشست زمین، بحرانی فراگیر و پیچیده است که بسیاری از شهرهای مهم کشور را درگیر کرده و با وجود آنکه شهرداری اصفهان عامل مستقیم این پدیده نیست، ورود پیشدستانه و مسئولانه این نهاد به مدیریت بحران، شایسته قدردانی است.
عضو جامعه مهندسان مشاور تهران تاکید کرد: از حدود سه سال گذشته، پروژه مطالعات فرونشست در اصفهان آغاز شد و امروز به مراحل مطلوبی از پیشرفت دست یافتهایم؛ در این راستا تجربه کشورهای پیشرو همچون آمریکا و ژاپن نشان میدهد که پایش مستمر و دقیق دادهها، تنها راه مقابله علمی با فرونشست است.
مجرب گفت: برخلاف زلزله که منشأ مشخصی دارد، فرونشست پدیدهای پنهان، مستمر و گسترده است که هر لحظه ممکن است ناحیه جدیدی را درگیر کند.
وی با اشاره به طراحی یک سامانه جامع نرمافزاری پایش فرونشست که به کمک آن دادههای مکانی، اطلاعات GPS و تصاویر ماهوارهای به طور مستمر رصد میشود، ادامه داد: این سامانه امکان مدلسازی سهبعدی و دینامیک آبخوان اصفهان را فراهم کرده و نشان میدهد که رفتار زمینشناسی آبخوان در مناطق مختلف شهر، به چه صورت تغییر میکند.
عضو جامعه مهندسان مشاور تهران تصریح کرد: ما به مرزهای سیاسی کاری نداریم، مرز ما مرز زمینشناسی است و شهر اصفهان روی آبخوان قرار دارد و همین موضوع سبب شده است تا آثار باستانی، زیرساختهای شهری و بافتهای تاریخی به شدت در معرض آسیب باشند.
مجرب گفت: نرخ حداکثر فرونشست از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ از حدود ۸ میلیمتر به ۱۶ میلیمتر در سال افزایش یافته و در بعضی نقاط شهری از مرزهای هشدار فراتر رفته است؛ با این حال میانگین فرونشست سالانه حدود ۳ تا ۴ میلیمتر گزارش شده است و این موضوع حاکی از آن است که تمام نقاط شهر به یک میزان درگیر نیستند.
وی افزود: در بررسی آماری، کل شهر به سلولهایی با ابعاد ۲۰۰ متر در ۲۰۰ متر تقسیم شد و نرخ فرونشست هر سلول به صورت مجزا اندازهگیری شد و بر اساس این دادهها، مناطق ۷، ۸، ۱۰، ۱۱، ۱۴ و ۱۵ از بالاترین نرخهای فرونشست برخوردارند.
عضو جامعه مهندسان مشاور تهران با بیان اینکه ارتباط مستقیمی بین نرخ برداشت آب زیرزمینی و فرونشست وجود دارد، اظهار داشت: نرخهای بالای برداشت از آبخوان و قطع و وصل شدن حقابه زایندهرود، از دلایل اصلی تسریع فرونشست هستند و ما بیش از ۱۵۰۰ گمانه حفاریشده در اصفهان را مورد مطالعه قرار دادیم و بر اساس مقاطع زمینشناسی، مناطقی که نفوذپذیری بیشتری دارند برای تزریق آب سطحی شناسایی شدند.
مجرب با اشاره به نقش حیاتی تالاب گاوخونی در تعادل اکولوژیکی و کاهش فرونشست گفت: مطالعات ما نشان میدهد اگر چرخه آب بهگونهای تنظیم شود که آب خروجی از زایندهرود به مصرف پاییندست برسد و در نهایت به گاوخونی ختم شود، میتوان از تولید ریزگردها و تشدید فرونشست جلوگیری کرد و لازم است میزان نفوذ آب به خاک با دقت اندازهگیری شود تا تأثیرگذاری آن بر کاهش نرخ فرونشست به صورت علمی اثبات شود.
وی ادامه داد: میدان نقشجهان، مسجد جامع، مسجد سید، مدرسهها و خانههای مسکونی در منطقه هشت و پانزده از جمله نقاطی بودند که مورد بازدید تیم میدانی قرار گرفتند.
عضو جامعه مهندسان مشاور تهران خاطرنشان کرد: فرونشست فقط نشست قائم نیست، بلکه شامل تنشهای افقی نیز میشود که میتواند آسیبهای جبرانناپذیری به زیرساختها وارد کند؛ ما باید از راهکارهای مقطعی عبور کرده و به سمت اقدامات فوری و هدفمند برویم که بعضی ساختمانها همچنان مورد استفاده ساکنان هستند در حالی که ترکهای عمیق از پی تا بام آنها مشهود است.
مجرب گفت: از دیگر دستاوردهای این پروژه، تدوین نقشههای ریسک فرونشست شهری است که با در نظر گرفتن عواملی همچون تراکم جمعیت، تعداد ساختمانها، مراکز درمانی، آثار تاریخی و وضعیت بافت فرسوده تهیه شدهاند و بر اساس این نقشهها، مناطق پرخطر به صورت دقیق مشخص شدهاند و مبنایی برای تصمیمگیری مدیریت شهری فراهم شده است.
وی با تاکید بر اینکه هدف مطالعات، رفع کامل و آنی فرونشست نیست، اضافه کرد: مطالعه در فاز نخست به شناخت و در فاز دوم به ایجاد سندهای علمی منجر میشود تا بتوان در سطوح دولتی، بینالمللی و شهری برای مدیریت این بحران برنامهریزی دقیق و مستند ارائه داد.
عضو جامعه مهندسان مشاور تهران با بیان اینکه برخلاف تصور عمومی، اصفهان شهر لرزهخیز با دوره بازگشت طولانی است، افزود: گسلهای فعال در اطراف اصفهان وجود دارند و اگرچه در ظاهر آرام هستند، اما در صورت وقوع زلزله، احتمال همافزایی خطر با فرونشست بسیار بالا است که نمونه آن، زلزله سال ۱۳۸۲ در بم بود که تا روز پیش از وقوع، کمتر کسی احتمال آن را میداد.
مجرب ضمن قدردانی از همکاری شورای شهر و شهرداری اصفهان ابراز امیدواری کرد: نتایج این مطالعات بتواند زمینهساز تدوین قوانین دقیق شهری، حفظ داراییهای شهری و مدیریت علمی بحران فرونشست در شهر اصفهان باشد.
نظر شما