به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، دلیل ضرورت ایجاد شهرهای امن و ضد خشونت بیش از پیش احساس میشود. خشونت در جوامع امروزی به دلایل متعددی از جمله فشارهای اقتصادی، بیکاری، تورم و نابرابریهای درآمدی افزایش یافته است که منجر به افزایش استرس، ناامیدی و تنشهای خانوادگی و اجتماعی میشود. تغییرات سریع فرهنگی و اجتماعی، تعارضات بین نسلها و گروههای مختلف، گسترش رسانهها و فضای مجازی که گاهی خشونت را عادیسازی میکنند و رشد بیرویه حاشیهنشینی که دسترسی به خدمات و امکانات را محدود میکند، از دیگر دلایل افزایش خشونت هستند.
امنیت یکی از نیازهای اساسی انسانهاست و پایهای برای آرامش، رشد و شکوفایی فردی و اجتماعی بهشمار میرود. شهرهای امن نهتنها از وقوع جرم و خشونت جلوگیری میکنند، بلکه با فراهم کردن فضایی سالم، منظم و پرنشاط، امکان زندگی در صلح و احترام متقابل را برای همه شهروندان فراهم میآورند. چنین شهرهایی با ایجاد فضاهای قابل دفاع، مشارکت فعال مردم در مراقبت از محیط زندگی و فراهم کردن فرصتهای برابر برای همه گروهها، به کاهش آسیبهای اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی کمک میکنند. از این رو، ساختن شهرهای امن و ضد خشونت، یکی از اولویتهای مهم در برنامهریزی شهری و توسعه پایدار است.
شهرهای ضد خشونت شهرهایی هستند که بهصورت هدفمند و جامع تلاش میکنند تا خشونت را در همه ابعاد آن کاهش دهند و فرهنگ صلح را در جامعه نهادینه سازند. این شهرها فقط بهدنبال کاهش جرایم و خشونت فیزیکی نیستند، بلکه میخواهند ریشههای خشونت را در ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بنیادی شناسایی و اصلاح کنند، چراکه خشونت فقط به معنای ضرب و جرح نیست.
شهرهای ضد خشونت به انواع خشونت فرهنگی، روانی، اقتصادی و ساختاری توجه دارند و سعی میکنند با تغییر سیاستها، فرهنگ و ساختارهای ناعادلانه، خشونت را بهصورت کلی در جامعه کاهش دهند. این رویکرد جامع ریشههای عمیقتر و پنهانتر خشونت را مورد هدف قرار میدهد و زمینههای صلح و عدالت اجتماعی را در شهرها تقویت میکند.
مردم محلی در برنامههای کاهش خشونت نقش کلیدی دارند؛ برای مثال گروههای صلح محلی، تیمهای میانجیگری خیابانی و برنامههای پیشگیری از خشونت که جایگزین روشهای سنتی پلیسی میشوند. این مشارکت موجب میشود مردم در برابر اعضای جامعه خود احساس مسئولیت داشته باشند و در ایجاد امنیت و آرامش شهر ایفای نقش کنند.
در شهرهای ضد خشونت، پلیس تنها راهحل نیست، بلکه با برنامههای اجتماعی همچون آموزش مهارتهای زندگی، فرصتهای شغلی و آموزش جوانان ترکیب میشود. برنامههایی همچون «بازدارندگی متمرکز» که در شهرهایی مثل بوستون و اوکلند آمریکا اجرا شدهاند، بهصورت مستقیم با افرادی که بیشتر در معرض خشونت هستند ارتباط برقرار میکنند و آنها را مورد حمایت قرار میدهند.
مدارس در این شهرها آموزشهایی درباره مهارتهای حل تعارض، آموزشهای اجتماعیعاطفی و جلوگیری از زورگویی ارائه میدهند، همچنین تاریخ جنبشهای غیر خشونتآمیز و موفقیتهای آنها در برنامه درسی گنجانده میشود تا فرهنگ صلح از کودکی در ذهن نسلهای آینده شکل بگیرد. شهرهای امن از حق اظهار نظر مسالمتآمیز حمایت میکنند و فضاهایی برای آموزش و سازماندهی جنبشهای غیر خشونتآمیز فراهم میکنند. این حمایت موجب میشود شهروندان بتوانند برای تغییرات مثبت فعالیت کنند.
محلههای امن با مراکز فرهنگی و تفریحی
وجود فضاهای فرهنگی و تفریحی به بهبود کیفیت زندگی و افزایش رضایت ساکنان کمک میکند. این حس رفاه و آرامش روانی، بهعنوان عاملی مهم در کاهش جرم و افزایش امنیت شناخته میشود. مراکز فرهنگی و تفریحی میتوانند به چندین روش از جمله افزایش حضور مردم در جامعه، تقویت پیوندهای اجتماعی، توسعه اقتصادی و ایجاد حس امنیت روانی و رفاه اجتماعی به افزایش امنیت یک منطقه کمک کنند. مراکزی همچون کتابخانهها، سالنهای هنری، پارکها و باشگاههای ورزشی، محلی برای تجمع و فعالیتهای سالم مردم هستند. حضور مستمر و فعال مردم در این فضاها موجب میشود که فضاهای عمومی پرنور و پویا باقی بمانند. این حضور طبیعی منجر به کاهش فرصتهای وقوع جرم و افزایش حس امنیت در جامعه میشود.
این مراکز با فراهم کردن فرصتهای تعامل اجتماعی، آموزش و تفریح، روابط مثبتی بین ساکنان ایجاد میکنند. هنگامی که افراد احساس کنند بخشی از یک جامعه منسجم و حمایتگر هستند، کمتر به رفتارهای پرخطر یا خشونتآمیز روی میآورند و در مقابل، در حفظ امنیت محله همکاری میکنند. فعالیتهای فرهنگی و آموزشی در این مراکز به آموزش مهارتهای حل تعارض، ارتباط مؤثر و فرهنگسازی غیر خشونتآمیز کمک میکند. این آموزشها بهویژه برای کودکان و نوجوانان اهمیت دارد و در بلندمدت موجب کاهش خشونت و جرایم میشود.
مراکز فرهنگی و تفریحی با جذب بازدیدکنندگان و گردشگران به رونق اقتصادی محله کمک میکنند و با ایجاد چرخههای درآمدی پایدار، زمینه را برای رشد مشاغل محلی فراهم میسازند. توسعه اقتصادی پایدار یکی از عوامل مهم کاهش جرم و خشونت است، زیرا فرصتهای شغلی و درآمدزایی موجب کاهش انگیزههای مجرمانه و ناهنجاریهای رفتاری میشود. رشد اقتصادی ناشی از این مراکز میتواند سرمایهگذاریهای زیرساختی همچون بهبود روشنایی معابر، امنیت عمومی و حملونقل را تسریع کند که بهنوبه خود پیشگیری محیطی از جرم را امکانپذیر میسازد.
توسعه اقتصادی پایدار با تمرکز بر عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه فرصتها، یکی از کلیدیترین عوامل کاهش جرم و خشونت محسوب میشود. ایجاد مشاغل قانونمند و درآمدزایی پایدار، انگیزههای اقتصادی برای بزهکاری را تضعیف میکند و از طریق توانمندسازی جوامع محلی، حس تعلق و مسئولیتپذیری شهروندان را تقویت میکند. این فرایند با کاهش نابرابریها و بهبود دسترسی به آموزش و خدمات رفاهی، چرخه معیوب فقر-جرم را میشکند و به شکلگیری جامعهای منسجم و تابآور منجر میشود.
راهکارهای افزایش امنیت در محلهها
برای داشتن محلههایی که از نظر امنیت در سطح بالایی باشند، توسعه مراکز فرهنگی و تفریحی فعال و تشویق ساکنان به حضور در جامعه، راهکار بسیار مناسبی است. یکی از مهمترین عوامل در ایجاد محلههای امن، مشارکت فعال ساکنان در مدیریت و بهبود محیط زندگیشان است. این مشارکت میتواند شامل تشکیل گروههای محلی، تیمهای نگهبانی مردمی و سازمانهای مردمنهاد باشد که با همکاری پلیس و سازمانهای شهری، برنامههای پیشگیری از جرم و خشونت را اجرا میکنند. تبدیل فضاهای بدون استفاده یا مخروبه به پارکها، باغهای محلی و مکانهای فرهنگی موجب میشود که مردم بیشتر در فضاهای عمومی حضور داشته باشند و به کاهش جرم و افزایش امنیت کمک کنند.
فضاهای سبز شهری همچون پارکها و مسیرهای پیادهروی نهتنها به زیبایی محله کمک میکنند بلکه نقش مهمی در سلامت روان و جسم ساکنان دارند. تحقیقات نشان دادهاند که وجود فضای سبز موجب کاهش استرس، افزایش تعاملات اجتماعی و کاهش رفتارهای پرخطر میشود. فضاهای سبز محل تجمعهای سالم و فعالیتهای گروهی همچون ورزش، پیکنیک و جشنهای محلی هستند که به تقویت پیوندهای اجتماعی و احساس امنیت کمک میکنند. طراحی هوشمندانه این فضاها با نورپردازی مناسب و نظارت اجتماعی میتواند از بروز جرم جلوگیری کند.
وجود مراکز فرهنگی و تفریحی در محلهها همچون کتابخانهها، سالنهای تئاتر، گالریهای هنری، باشگاههای ورزشی و مراکز آموزشی، نقش بسیار مهمی در ارتقای کیفیت زندگی و ایجاد حس تعلق در ساکنان دارد. این مراکز فرصتهایی برای یادگیری، سرگرمی و تعامل اجتماعی فراهم میکنند و بهویژه برای جوانان و کودکان محیطی سالم و مثبت ایجاد میکنند. فعالیتهای فرهنگی و هنری میتوانند به کاهش تنشها و اختلافات اجتماعی و ارتقای کیفیت ارتباط اعضای جامعه کمک کنند، همچنین برنامههای تفریحی و ورزشی منظم موجب افزایش سلامت جسمی و روانی و کاهش گرایش به رفتارهای پرخطر میشود.
امنیت در محلههای امن تنها به حضور پلیس محدود نمیشود، بلکه شامل نظارت هوشمند و مشارکت اجتماعی نیز هست. استفاده از فناوریهای نوین همچون دوربینهای مداربسته در مکانهای عمومی، سیستمهای هشداردهنده و اپلیکیشنهای گزارشدهی جرم به همراه همکاری نزدیک بین پلیس و جامعه محلی سرعت و تأثیر واکنش به تهدیدها را افزایش میدهد، همچنین حضور فعال مردم در فضاهای عمومی و تعامل مستمر با سازمانهای امنیتی، به ایجاد حس امنیت و کاهش جرم کمک میکند.
یکی از پایههای اساسی محلههای امن، وجود عدالت اجتماعی و دسترسی برابر به امکانات و خدمات است. هنگامی که همه افراد محله، فارغ از سن، جنسیت، قومیت یا وضعیت اقتصادی، به مراکز فرهنگی، تفریحی، آموزشی و خدمات اجتماعی دسترسی داشته باشند، احساس تعلق و رضایت افزایش و تنشهای اجتماعی کاهش مییابد. برنامههای حمایتی برای گروههای آسیبپذیر همچون کودکان، سالمندان و افراد دارای معلولیت، نقش مهمی در ایجاد محیطی امن و صمیمی دارند.
محلههای امن با مراکز فرهنگی و تفریحی، محصول یک تلاش هماهنگ و چندجانبه هستند که شامل مشارکت فعال مردم، وجود فضاهای سبز و طبیعی، مراکز فرهنگی و ورزشی متنوع، امنیت هوشمند، عدالت اجتماعی و آموزش مستمر میشود. این محلهها نهتنها مکانی امن برای زندگی هستند، بلکه محیطهایی پویا و سرشار از انرژی مثبت و فرصتهای رشد فردی و اجتماعی برای همه ساکنان فراهم میکنند.
مثالهای موفق از شهرهای ضد خشونت
شهر پلوتاس در برزیل یکی از نمونههای برجسته در کاهش خشونت است. این شهر با اجرای برنامهای جامع که ترکیبی از تقویت نیروی پلیس و سرمایهگذاری در برنامههای اجتماعی و فرهنگی برای جوانان بود، موفق شد در مدت چهار سال میزان قتلها را بیش از ۷۰ درصد کاهش دهد. این برنامه شامل ایجاد فرصتهای شغلی، آموزش مهارتهای زندگی، فعالیتهای ورزشی و هنری برای جوانان در معرض خطر و همچنین همکاری نزدیک میان پلیس و جامعه بود. این رویکرد جامع موجب شد تا جوانان انگیزههای خشونتآمیز خود را کاهش دهند و به جای آن در فعالیتهای اجتماعی مثبت مشارکت کنند.
شهر بوستون در آمریکا با اجرای برنامه معروف «عملیات آتشبس» نمونهای موفق در کاهش خشونتهای مسلحانه بهویژه در میان جوانان است. این برنامه بر اساس همکاری نزدیک میان پلیس، سازمانهای اجتماعی و مدیران جامعه طراحی شد و هدف آن کاهش درگیریهای خشونتآمیز بین گروههای باندی بود. در این برنامه، پیامهای قوی بازدارنده به همراه ارائه فرصتهای آموزشی، شغلی و مشاوره به جوانان داده شد. نتیجه این تلاشها کاهش ۶۳ درصدی قتلهای مرتبط با جوانان بود که نشاندهنده اثربخشی این مدل در ایجاد امنیت پایدار و کاهش خشونت است.
اوکلند یکی از شهرهای آمریکا است که با اجرای برنامه «بازدارندگی متمرکز» توانست به کاهش چشمگیر خشونتهای مرتبط با باندهای خیابانی دست پیدا کند. در این برنامه، پلیس و سازمانهای اجتماعی بهصورت مشترک با افرادی که بیشترین نقش را در خشونت داشتند، وارد گفتوگو شدند و به آنها پیام روشنی با این مضمون دادند که اگر خشونت را متوقف نکنند، با اقدامات قانونی جدی روبهرو خواهند شد، اما در عین حال حمایتهای اجتماعی و فرصتهای جایگزین نیز به آنها ارائه میشود. این رویکرد ترکیبی موجب شد تیراندازیها ۲۰ درصد کاهش پیدا کند و نرخ قتلها نصف شود، همچنین اعتماد بین جامعه و پلیس تقویت شود.
این مثالها نشان میدهند که کاهش خشونت در شهرها نیازمند همکاری گسترده میان نهادهای مختلف، مشارکت فعال جامعه و برنامههای جامع اجتماعی-فرهنگی است که بهجای تمرکز صرف بر مجازات، به پیشگیری و توانمندسازی افراد میپردازد.
نظر شما