به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، آلودگی صوتی شهری پیامد اجتنابناپذیر افزایش تراکم جمعیت، گسترش شبکههای حملونقل و فعالیتهای صنعتی است که سلامت عمومی ساکنان را تهدید و اکوسیستمها را مختل میکند و کیفیت زندگی ساکنان شهرها را کاهش میدهد. قرارگرفتن طولانیمدت در معرض سروصدای بیشازحد که اغلب از حدود توصیهشده توسط سازمان جهانی بهداشت فراتر میرود، منجر به بیماریهای قلبیعروقی، اختلالات خواب و نقص شناختی میشود.
شهرهای جهان با بهکارگیری راهبردهایی همچون زیرساختهای سبز، منطقهبندی هوشمند، راهکارهای نوین مهندسی و موانع صوتی بهینهشده پیشگام شدهاند تا کنترل این آلودگیها را در دست بگیرند. همزمان، کمپینهای آگاهیبخش عمومی و اجرای سختگیرانهتر مقررات این تلاشها را تقویت میکنند تا محیطهای شهری آرامتر و سالمتری شکل بگیرند. شهرداریها میتوانند با اولویتدادن به مداخلات ساختاری و تغییرات رفتاری، سروصدا را از یک خطر پنهان به عنصری قابل مدیریت در طراحی پایدار شهری تبدیل کنند.
طراحی شهری و زیرساختها
آلودگی صوتی شهری را میتوان با تغییرات هوشمندانه در زیرساختها و طراحی فضاهای شهری بهطور مؤثری کاهش داد. استفاده از سطوح جادهای کاهنده صدا، نمونهای از راهکارهای کمهزینه و کارآمد است. شهرهایی همچون دلفت هلند با ترکیب سنگدانههای ریز و مواد جاذب صوت، آسفالت بیصدا ساختهاند که اصطکاک بین تایر و جاده را کاهش میدهد و امواج صوتی را جذب میکند. این فناوری که بهعنوان آسفالت متخلخل نیز شناخته میشود، با ایجاد حفرههای کوچک در سطح جاده، انرژی صوتی را در خود محبوس میکند و بازتاب آن را به حداقل میرساند. نتایج نشان میدهد این روش، بهویژه در فرکانسهای بالای صوتی مربوط به صدای تایرها، کارایی بیشتری دارد. برای مثال استفاده از آسفالت بیصدا در شهر دلفت منجر به کاهش سروصدای ناشی از ترافیک به میزان ۴ تا ۶ دسیبل شد.
دیوارهای مانع صدا یا همان دیوارهای آکوستیک که در امتداد بزرگراهها نصب میشوند، میتوانند امواج صوتی با شدت بالا را مسدود کنند. این دیوارها که نخستین بار در دهه ۱۹۶۰ در بزرگراههای آمریکا اجرا شدند، با طراحی ویژه، امواج صوتی را مسدود یا منحرف میکنند. عملکرد این سازهها که از جنس بتن، پلاستیک فشرده یا پانلهای کامپوزیتی هستند، به عواملی همچون ارتفاع، فاصله از منبع صدا و جنس مواد بهکاررفته بستگی دارد. بعضی مدلهای پیشرفته، سطحی منحنی دارند تا امواج صوتی را به سمت بالا هدایت کنند و از انتقال صدا به ساختمانهای مجاور جلوگیری کنند.
نیویورک با نصب پنلهای آکوستیک در دیوارها و پنجرههای مدارس مجاور خطوط متروی هوایی، سروصدای داخل کلاسها را به میزان ۱۰ تا ۱۵ دسیبل کاهش داد. استفاده از پوشش لاستیکی روی ریلها نیز به کم کردن اصطکاک و صدای قطارها کمک کرد.
دیوارهای سبز متشکل از درختان و پرچینها نیز بهعنوان عایقهای طبیعی، انتشار صدا را محدود میکنند. برگهای پهن و متراکم گونههایی همچون بلوط و افرا، انرژی صوتی را به گرما تبدیل میکنند، درحالیکه تنههای ضخیم درختان کاج، صداهای کمفرکانس را جذب میکنند. تاج درختان امواج صوتی را میشکنند و شدت آن را کاهش میدهند. پوشش گیاهی چندلایه از جمله درختان، درختچهها و پوشش زمینی، سطوح نامنظمی ایجاد میکند که موجب پراکندگی صدا در جهات مختلف میشود. مطالعات نشان میدهد هر ۳۰ متر عرض پوشش گیاهی متراکم، میتواند آلودگی صوتی را بین ۵ تا ۱۰ دسیبل کاهش دهد.
درختان و فضاهای سبز با ارائه مزایای روانشناختی در کنار مکانیسمهای فیزیکی، راهکاری طبیعی برای کاهش سروصدای شهری هستند. صدای خشخش برگها، سروصدای شهری همچون ترافیک را میپوشاند و نزدیکی به فضاهای سبز حساسیت به سروصدا را کاهش میدهد، حتی اگر سطح دسیبل ثابت بماند. علاوه بر این، دیوارهای سبز جایگزین دیوارهای بتنی میشوند و جذابیت بصری را افزایش میدهند.
برلین برای مقابله با آلودگی صوتی بزرگراههای شهری خود، دیوارهای پوشیده از گیاهان موسوم به ناتوراوال را احداث کرد. این دیوارها که از گونههای همیشهسبز همچون پیچک و سیستم آبیاری خودکار بهره میبرند، علاوه بر کاهش ۷ تا ۱۰ دسیبلی صدا، ذرات آلاینده هوا را نیز جذب میکنند.
ایجاد کریدورهای سبز در امتداد بزرگراهها همچون جنگلهای شهری سنگاپور و استفاده از بامهای سبز روی ساختمانها راهکاری استراتژیک است که نتایج چندگانهای در زمینه کاهش آلودگی صوتی، آلودگی هوا، اثر جزیره گرمای شهری و مصرف انرژی دارد.
منطقهبندی و کاهش آلودگی صوتی در شهرها
کنترلهای منطقهبندی با جداسازی کاربریهای زمین و تنظیم مقررات هدفمند، نقش حیاتی در کاهش آلودگی صوتی شهری ایفا میکنند. این سازوکارها از طریق جداسازی کاربریهای ناسازگار، منطقهبندی مختلط برای کاهش ترافیک، طراحی مناطق حساس به صدا و ادغام زیرساختهای سبز وارد عمل میشوند.
اختصاص مناطق دور از نواحی مسکونی به کاربریهای صنعتی، رویارویی با سروصدای ماشینآلات و ترافیک ناشی از تردد کارکنان را کاهش میدهد. کمربندهای سبز یا مناطق تجاری بهعنوان فضای انتقالی، صداهای بزرگراهها را پیش از رسیدن به خانهها جذب میکنند. این اقدامات در شهرهایی همچون هنگکنگ (منطقه صنعتی تایپو) با ترکیب توسعه ریلی، نتایج چشمگیری در کاهش شکایات مربوط به آلودگی صوتی دارد.
ادغام مسکن، محل کار و خدمات رفاهی در یک محل، وابستگی جوامع را به خودرو کم میکند و در نتیجه سروصدای ناشی از ترافیک را کاهش میدهد. مناطق پرتراکم با کاربری مختلط، استفاده از سیستمهای اتوبوس و متروی کارآمد را ترویج میدهند. برای مثال منطقهبندی مختلط در شهرهایی همچون پاریس و بارسلونا، طراحیهای دوستدار عابر پیاده را در اولویت قرار داده و سروصدای موتورها و خودروها را کم کرده است.
طراحی مناطق آرام و حساس به صدا همچون پارکها، کتابخانهها و بیمارستانها راهکاری مؤثر است که با اعمال آستانههای سختگیرانه صدا آلودگی صوتی را کاهش میدهد تا پاسخگوی سلامت کاربران و افراد ساکن باشند. قراردادن سازههای مسکونی دور از بزرگراهها و استفاده از مصالح بازتابنده صدا نیز نوعی طراحی حساس به صدا بهشمار میرود که نفوذ صدا را کاهش میدهد.
ایجاد مناطق پیادهمحور و محدودیت دسترسی وسایل نقلیه به مراکز شهری یکی دیگر از راهکارهای موفق مقابله با آلودگی صوتی در شهرها است که علاوه بر کاهش ترافیک خودرویی و آلودگی هوا، فضایی امن و آرام برای تردد عابران و دوچرخهسواران فراهم میکند. کپنهاگ با توسعه مسیرهای دوچرخهسواری جدا از خیابانهای اصلی و احداث پلهای اختصاصی روی کانالها، وابستگی به خودروها را کاهش داده است. این اقدامات منجر به کاهش ۳۰ درصدی تردد خودروها در مرکز شهر و افت محسوس تراز صوتی، بهویژه در ساعات اوج ترافیک شده است.
مدیریت ترافیک و فناوری
مدیریت هوشمند ترافیک و بهرهگیری از فناوریهای نوین نقش کلیدی در کنترل آلودگی صوتی ایفا میکنند. کاهش محدودیتهای سرعت در معابر شهری به کاهش صدای تایرها و موتورها منجر میشود، درحالیکه جایگزینی خودروهای احتراقی با وسایل نقلیه الکتریکی سروصدای ناشی از موتورهای بنزینی و دیزلی را در مناطق پرتراکم حذف میکند. فناوریهای تشخیصی همچون دوربینهای صوتی سوراما با شناسایی خودروهای پرسروصدا، امکان اعمال قوانین را بهصورت هدفمند فراهم میکنند. دوربینهای صوتی هوشمند سوراما با بهرهگیری از آرایههای چندمیکروفونی و الگوریتمهای تشخیص منبع صدا، خودروهای دارای اگزوزهای غیراستاندارد یا موتورهای پرسروصدا را با کمک سیستمهای پلاکخوان خودکار، در لحظه شناسایی و جریمه میکنند.
از سوی دیگر، سنسورهای پایش صدا بر پایه رادار و لیدار با ارائه نقشههای دقیق از نقاط بحرانی، به برنامهریزان شهری کمک میکنند تا مداخلات خود را در مناطق پرچالش متمرکز کنند. این سیستمها با ترکیب دادههای صوتی و تصویری، نقشههای حرارتی صدا ایجاد میکنند که نقاط بحرانی همچون تقاطعهای پرترافیک یا مناطق نزدیک به فرودگاهها روی نقشه مشخص میشود.
سنگاپور شبکهای از این سنسورها را در پارکها و مناطق مسکونی نصب و آنها را در پلتفرمهای هوش مصنوعی ادغام کرده است تا الگوهای ترافیکی را پیشبینی و برنامهریزی زیرساختهای آرامساز را ممکن کند. با تمرکز مداخلات شهری بر اساس این دادهها، راهکارهایی همچون تغییر مسیر ترافیک یا احداث دیوارهای آکوستیک در مکانهای دقیق اجرایی میشوند. این اقدامات منجر به کاهش ۱۵ تا ۲۰ درصدی شکایات شهروندان و بهبود کیفیت زندگی در نواحی تحت پوشش شده است.
تونلکشی جادههای پرترافیک، همچون پروژه بیگدیگ در بوستون که با هزینه ۲۴ میلیارد دلار اجرا شد، منابع صوتی را از مناطق مسکونی دور میکند. این پروژه با انتقال بزرگراه مرکزی به زیرزمین و احداث پارکهای سطحی، آلودگی صوتی را تا ۵۰ درصد کاهش داد، هرچند چالشهایی همچون هزینههای بالا و آلودگی صوتی موقت حین ساخت وجود داشت. این راهکارها در کنار یکدیگر نهتنها وضعیت ترافیک شهری را سامان میبخشند، بلکه محیطی آرامتر برای ساکنان شهرها ایجاد میکنند که تضمینکننده آرامش و رفاه روانی آنهاست.
سیاستگذاری و اجرا
مقررات سختگیرانه و اجرای مؤثر قوانین، سنگبنای کاهش آلودگی صوتی در شهرها است. ممنوعیت دستگاههای پرسروصدا همچون آژیرهای خودرو و اگزوزهای سفارشی، منابع غیرضروری سروصدا را حذف میکند. این اقدامات با جریمههای سنگین برای تخلفات نظیر بوقزدنهای بیمورد، گاز دادن موتور در ساعات شب و فعالیتهای ساختمانی خارج از ساعات مجاز تکمیل میشوند. برای مثال، بعضی شهرهای هلند با نصب دوربینهای تشخیص صدا و فناوریهای جدید توانستهاند تخلفات صوتی را ۲۰ درصد کاهش دهند. مکانیسم عملکرد این سیستمها بر پایه اندازهگیری تراز صوتی و مقایسه با پایگاه داده صداهای مجاز است، که امکان تشخیص دقیق منابع آلودگی صوتی را فراهم میکند و به کمک سیستمهای هوشمند، عاملان آلودگی را جریمه میکند.
سرعتگیرها و طرحهای آرامسازی ترافیک با کاهش سرعت وسایل نقلیه، همزمان ایمنی معابر و کیفیت صوتی محیط را بهبود میبخشند. استانداردهای پیشرفته تایر که توسط اتحادیه اروپا وضع شدهاند، با طراحی آجهای کمصدا، سروصدای ناشی از اصطکاک تایر و جاده را کاهش میدهند. این سیاستها نهتنها منابع مستقیم آلودگی صوتی را هدف قرار میدهند، بلکه چهارچوبی بلندمدت برای طراحی شهری پایدار فراهم میکنند.
اقدامات جامعهمحور و فردی
مقابله با آلودگی صوتی بدون مشارکت شهروندان و راهکارهای فردی ناقص خواهد بود. عایقبندی ساختمانها با استفاده از پنلهای آکوستیک، پنجرههای دوجداره و درزگیرهای ویژه، نفوذ صداهای بیرونی به فضاهای داخلی را به حداقل میرساند. این روشها بهویژه در مناطق پرترافیک یا نزدیک به فرودگاهها حیاتی هستند. در سطح فردی، هدفونهای حذف نویز فعال و گوشگیرهای سفارشی، محافظت شخصی در برابر سروصدای مزمن را فراهم میکنند. همزمان، کمپینهای آموزشی که خطرات سلامت ناشی از سروصدا (مانند افزایش فشار خون و اختلالات خواب) را توضیح میدهند، آگاهی عمومی را ارتقا میبخشند. بعضی شهرها با راهاندازی پلتفرمهای گزارشدهی آنلاین، به شهروندان اجازه میدهند منابع سروصدای غیرمجاز را بهطور مستقیم به مسئولان اطلاع دهند. این تعامل دوسویه نهتنها اجرای قوانین را تسهیل میکند، بلکه منجر به تقویت حس مسئولیتپذیری اجتماعی میشود.
نظر شما