به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، رمضان، ماه روزهداری مسلمانان، یک دوره معنوی برای پاکسازی روح و جسم است که با سنتهای فرهنگی متنوع و جذابی در سراسر جهان همراه است. مسلمانان در این ماه، از طلوع آفتاب تا غروب آن روزه میگیرند و با انجام عبادات و مراسم مخصوص این ماه، به اتحاد خود میافزایند. ماه رمضان فرصتی برای بازاندیشی، طلب بخشش و تقویت پیوندهای اجتماعی است. سنتهای این ماه از فانوسهای رنگارنگ مصر گرفته تا مراسم حمامهای گروهی در اندونزی، نشاندهنده تنوع و غنای فرهنگی جوامع مسلمان است.
تاریخ شروع ماه رمضان ۱۴۰۳ در ایران
اول رمضان ۱۴۰۳ در تقویم شمسی برابر با یکشنبه ۱۲ اسفند و ۲ مارس ۲۰۲۵ است.
پایان ماه رمضان ۱۴۰۳ چه روزی است؟
پایان یافتن ماه رمضان نیز هر سال با مشاهده هلال ماه شوال اعلام میشود.
مراسم بیداری برای سحر
«مسحراتی» در مصر فردی است که دو ساعت پیش از سحر با نواختن طبل، مردم را برای سحری بیدار میکند و به این سنت، حس صمیمیت میبخشد. در ترکیه نیز، «داوولچو» با لباسهای سنتی، مردم را با نواختن طبل و آواز خواندن برای سحری بیدار میکند. این سنت تعامل اجتماعی را تشویق میکند و بخشی ارزشمند و محبوب از مراسم رمضان در ترکیه است. این مراسم در هند توسط «سحریوالاس» انجام میشود که با فریاد زدن و کوبیدن در خانهها، مردم را برای سحری بیدار میکند.
در مراکش، «نافر یا منادی شهر» با خواندن دعاها و دمیدن در شیپور، مردم را برای سحری بیدار میکند و از این طریق فضایی آرام و معنوی ایجاد میکند. این سنت بهعنوان بخشی از هویت فرهنگی و مذهبی مراکش شناخته شده است. نفرها لباس سنتی به نام جلبا میپوشند و در محلهها قدم میزنند تا با صدا زدن نام خانوادهها یا دمیدن در شیپور، مردم را بیدار کنند. این سنت تعامل اجتماعی را تقویت میکند و مردم برای قدردانی از زحمت، به آنها غذا، شکر یا پول میدهند. با وجود پیشرفت فناوری و استفاده از زنگهای هشدار تلفنهای همراه، این سنت هنوز هم در محلههای سنتی مراکش زنده است.
از گرگیعان تا چاندرات؛ سنتهای رمضانی کشورهای مسلمان
گرگیعان یا قرقیعان یک آئین سنتی در کویت، عربستان، بحرین و عراق و شبیه به حق الیله در امارات است. کودکان در این مراسم با پوشیدن لباسهای سنتی به کوچهها میروند و آواز میخوانند تا از اهالی شیرینی بگیرند. این مراسم فرصتی برای آموزش کودکان و آشنایی آنها با روزهداری است. گرگیعان در مناطق عربنشین خوزستان و هرمزگان ایران نیز برگزار میشود و سنتی ارزشمند است که جوامع را به هم پیوند میدهد و محبت، شادی و عشق را بین کودکان و بزرگسالان ترویج میکند.
توپ افطار (مدفا الافطار) یک سنت دیرینه در ماه رمضان است که از مصر آغاز شد و به چندین کشور مسلمان اطراف از جمله لبنان، سوریه و امارات گسترش یافت. توپهای افطار هنگام غروب آفتاب شلیک میشوند تا پایان زمان روزهداری اعلام شود. شلیک توپ افطار یک روش سنتی برای اعلام زمان پایان روزه بود که در دوران پیش از به وجود آمدن ساعتهای مدرن استفاده میشد و تاکنون بهعنوان بخشی از هویت فرهنگی و مذهبی جوامع مسلمان در این کشورها باقی مانده است.
گرایش (Graish) یک سنت قدیمی کویتی است که در آخرین روز ماه شعبان، درست قبل از شروع رمضان برگزار میشود. این آئین به عنوان آخرین اجتماع قبل از رمضان آغاز شد و توسط زنان کویتی در گذشتههای دور ایجاد شد. در این روز، زنان زودتر از صبح بیدار میشوند تا خانهها را تمیز کنند و بخور روشن کنند تا رمضان را استقبال کنند. گرایش در گذشته در طول روز برگزار میشد، نه شب، زیرا زنان معمولاً شبها از خانه خارج نمیشدند در گذشته، مردم در خانه بزرگترین عضو خانواده جمع میشدند و هر کس غذایی را که در خانه داشت میآورد تا با هم بخورند.
این کار بهدلیل نبود یخچال برای جلوگیری از فساد غذا بود. غذای اصلی در گرایش ماهی بود، زیرا باور بر این بود که ماهی در رمضان باعث تشنگی میشود و به همین علت پیش از آغاز ماه مبارک، همه ماهی را میخوردند.
چاندرات یک جشن شاد و معنوی در کشورهای جنوب آسیایی همچون پاکستان، هند و بنگلادش است که در شامگاه عید فطر برگزار میشود. این شب به پایان ماه مبارک رمضان و آغاز ماه شوال اشاره دارد و با مشاهده هلال ماه جدید آغاز میشود. در این شب، زنان و دختران دستهای خود را با طرحهای زیبای حنا تزئین میکنند و مردم به خرید وسایل برای برگزاری جشن عید مشغول میشوند. بازارها پر از نور و شادابی است و خانوادهها دور هم جمع میشوند تا غذاهای سنتی و شیرینیهای مخصوص را آماده کنند.
این سنتها تنوع و اتحاد جامعه مسلمانان در سراسر جهان را در ماه رمضان به نمایش میگذارند و نشان میدهند که چگونه این ماه مقدس با شادمانی و معنویت در کشورهای مختلف جشن گرفته میشود.
ماه رمضان در اندونزی
اندونزی پرجمعیتترین کشور مسلمان در جهان است که فرهنگی غنی دارد و نمود آن در مراسم و آئینهای ویژه ماه رمضان دیده میشود. مراسم سنتی منحصربهفرد این کشور در اعیاد مذهبی، گردشگران بسیاری را جذب میکند. ذبح بز و گاو برای استقبال از ماه رمضان، آئینی با عنوان «مئوگانگ» است که از ۱۴۰۰ سال پیش تاکنون در این کشور برگزار میشود.
پادوسان یکی از مراسم سنتی و آئین پاکسازی ویژه رمضان در این کشور است که توسط مردم جاوه برای استقبال از ماه رمضان برگزار میشود. مسلمانان پیش از شروع ماه در استخرهای طبیعی حمام میکنند تا خود را بهصورت روحانی و جسمی پاک کنند. ریشههای پادوسان به سنتهای دوره پادشاهی ماجاپاهیت برمیگردد که بهعنوان یک آئین پاکسازی برای شوالیهها و عالمان استفاده میشد. با گذشت زمان، این سنت با تعالیم اسلامی ترکیب شده است و بهعنوان یک رویداد جمعی، پیوندهای اجتماعی را تقویت میکند.
نیاراک یکی دیگر از سنتهای ویژه اندونزیها برای برگزاری رمضان است و در آن، مسلمانان بهمنظور ادای احترام به نیاکان خود، به خانه بزرگترهای فامیل مثل پدر بزرگ، مادر بزرگ، عمو و دایی سر میزنند و غذایی بهعنوان هدیه برای آنها میبرند. تمام رستورانها و کافههای اندونزی در طول روزهای ماه رمضان تعطیل و مساجد بهصورت شبانهروزی باز هستند و هنگام غروب برای افطاری دادن به روزهداران آماده میشوند. آتشبازی و در دست گرفتن مشعل توسط مردم، از دیگر رسوم استقبال از ماه مهمانی خدا در اندونزی است.
مردم اندونزی بهطور معمول وعدههای سحر و افطار را کنار یکدیگر صرف میکنند. هنگام افطار، مردم به مساجد میروند و پس از خوردن خرما و نوشیدنیهای سبک، به خانههای خود بازمیگردند تا در کنار خانواده و اقوام خود خود افطار کنند. زیارت اموات نیز از دیگر آداب سنتی این کشور در ماه رمضان است که بهمنظور توجه به زندگی پس از مرگ انجام میشود.
در سوماترای غربی اندونزی، مردم با سنتی به نام مالامانگ به استقبال از ماه رمضان میروند. این رسم دو روز پیش از ماه رمضان برگزار میشود و شامل تهیه برنج مالامانگ است. در این مراسم، مردم از نی خیزران برای طبخ برنج استفاده میکنند و برنج مالامانگ را به پدر و مادر خود هدیه میدهند تا از آنها طلب عفو و بخشش کنند. مالامانگ نشاندهنده اهمیت همبستگی اجتماعی و احترام به بزرگان در فرهنگ اندونزیایی است.
سنتهای مصر برای ماه رمضان
دو سنت مهم فانوس رمضان و مسحراتی در مصر برای ماه رمضان وجود دارد که بهشدت در فرهنگ و هویت این کشور ریشه دارد. فانوس رمضان یک نماد ارزشمند و نمادین از جشن رمضان در مصر است که تاریخچه غنی و معنای فرهنگی دارد. سنت استفاده از فانوسها در رمضان به دوره فاطمیان در مصر برمیگردد، هنگامی که مصریان برای استقبال از معزالدین الله در قاهره، مسیر را با نور روشن میکردند. فانوسها نمادی از امید و نور هستند که مسلمانان را در طول ماه رمضان راهنمایی میکنند.
مصریان فانوسهای رمضان خود را از مواد مختلفی همچون فلز، شیشه و مواد بازیافتی میسازند و آنها را با طرحهای اسلامی و آوازهای سنتی رمضان تزئین میکنند. فانوسهای رمضان در سراسر شهرهای مصر آویزان میشوند، خیابانها، خانهها و مغازهها را زینت میبخشند و جوی شاد و سرزنده ایجاد میکنند. کودکان در حالی که از محلهای به محله دیگر میروند، فانوسها را حمل میکنند و آواز میخوانند و شیرینی میطلبند. این سنت حس همبستگی اجتماعی را تقویت میکند و مردم دور هم جمع میشوند تا فانوسها را تماشا کنند.
با وجود اهمیت فرهنگی، هنر ساخت فانوس با چالشهای اقتصادی روبهرو است که بر زندگی هنرمندان تأثیر میگذارد. با این حال، این سنت همچنان برپا مانده است و بسیاری از هنرمندان در حال نوآوری و حفظ این هنر هستند.
مسحراتی یک شخصیت سنتی در بسیاری از کشورهای عربی، بهویژه در مصر است که مردم را برای سحری بیدار میکند. سنت مسحراتی در مصر به دوره عباسی برمیگردد و ریشههای آن ممکن است به زمان بلال بن رباح، نخستین مؤذن اسلام، برسد که مردم را برای خوردن سحری پیش از طلوع آفتاب بیدار میکرد. مسحراتیهای مصر در محلهها قدم میزنند، طبل مینوازند و آوازهای سنتی میخواند تا مردم را برای سحری بیدار کند. در جوامع کوچکتر ممکن است نام افراد را صدا بزند. با آمدن زنگ هشدارها و تلفنهای همراه، نیاز به خدمات مسحراتی کاهش یافته است، اما این سنت بهدلیل اهمیت فرهنگی آن همچنان محبوب است و بسیاری از جوامع بهمنظور حفظ پیوند خود با میراثشان، این سنت را حفظ کردهاند.
خیمههای رمضانی یکی از سنتهای ویژه و جذاب مصریها در ماه رمضان است. این خیمهها با پارچههای تزئینی ساخته میشوند و در محلهها و خیابانها برپا میشوند تا فرصتی برای گرد آمدن گروههای مختلف مردم و ملاقات خانوادهها در فضای معنوی ماه رمضان فراهم کنند. در این خیمهها، سفرههای سحری و افطاری پهن میشود و مردم وعدههای غذایی خود را بهصورت مشترک صرف میکنند. سفرههای الرحمن به نام «موائد الرحمن» نیز در این خیمهها گسترانده میشوند و هر رهگذری میتواند در آن شرکت شود و از افطاری رایگان استفاده کند.
قهوهخانهها نیز نقش مهمی در اجرای این سنت دارند و علاوه بر تدارک غذا، برنامههای شاد و مفرحی همچون سرودها و تواشیح دینی را در این خیمهها برگزار میکنند. برپایی خیمههای رمضانی یکی از عوامل وحدت ملی در مصر است که صفات بخشش و مهربانی را در بین مردم آشکار میکند.
نظر شما