به گزارش خبرگزاری ایمنا، اختلالات شخصیتی دسته‌ای از اختلالات روان‌شناختی هستند که با یک ویژگی بارز شامل رفتارهای خشک و غیرقابل انعطاف که به دیگران آسیب می‌رساند، شناخته می‌شوند، این رفتارها مانع سازگاری افراد مبتلا به این اختلالات با الزامات زندگی می‌شود و از همین رو روابط افراد درگیر با اختلالات شخصیتی با سایر افراد دچار مشکل است.
اختلال شخصیت سایکوپت یا شخصیت ضداجتماعی، یکی از اختلالات شخصیتی است که به صورت گسترده بر تمام ابعاد زندگی فرد درگیری با این اختلال و اطرافیان او تأثیر می‌گذارد، چنینی افرادی داشتن رفتار نادرست با دیگران را حق خود می‌دانند و هرگز عواقب این رفتار برای آنها اهمیتی ندارد.
گاهی اوقات اصطلاح «جامعه‌ستیزی» یا «جامعه‌ستیز» نیز برای اشاره به افراد ASPD به کار می‌رود، البته روانپزشکان و روانشناسان از این اصطلاحات برای تشخیص بالینی استفاده نمی‌کنند، اما ویژگی‌های ASPD و جامعه‌ستیزی در بعضی موارد مانند نداشتن وجدان با یکدیگر همپوشانی دارند.
افراد مبتلا به ASPD به احتمال زیاد باور نمی‌کنند که به کمک نیاز دارند، اما احتمال دارد به دلیل علائم دیگری مانند افسردگی یا اضطراب از پزشک کمک بگیرند و به دنبال درمان باشند، این افراد ممکن است توصیف دقیقی از علائم خود ارائه نکنند و از همین رو یک عامل کلیدی برای تشخیص ASPD، نحوه ارتباط فرد با دیگران است.
تشخیص این اختلال با اقداماتی از جمله ارزیابی وضعیت سلامت روان شامل افکار، احساسات، روابط، الگوهای رفتاری و سوابق خانوادگی، بررسی علائم و بررسی سابقه شخصی و پزشکی انجام می‌شود و چنین افرادی از نظر فیزیکی پرخاشگر هستند، بی‌پروا رفتار، دیگران را به خاطر مشکلاتشان سرزنش و قانون‌شکنی می‌کنند، اموال طبیعی و اجتماعی را از بین می‌برند، دیگران را فریب می‌دهند و دروغ می‌گویند و برای آسیب‌هایی که به دیگران زده‌اند، پشیمان نمی‌شوند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی چه علائمی دارند؟
سمیه طاهری، مشاور و روانشناس، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: سایکوپت، نوعی اختلال شخصیتی است که به آن اختلال شخصیت ضداجتماعی نیز گفته می‌شود؛ در واقع افراد درگیر با این نوع اختلال هیچ حق و حقوقی برای دیگران قائل نمی‌شوند، احساسات دیگر افراد را در نظر نمی‌گیرند و حتی گاهی نیز به رفتارهایی خشن و بی‌رحمانه روی می‌آورند، اما بیشتر اوقات از انجام این رفتارها احساس پشیمانی یا عذاب وجدان ندارند.
وی با بیان اینکه چنین افرادی احترامی برای دیگران قائل نمی‌شوند، با آنها با بی‌احترامی سخن می‌گویند، از قوانین پیروی نمی‌کنند و در نهایت ممکن است حتی به اطرافیان خود نیز آسیب جسمی یا روحی وارد کنند، افزود: افراد درگیر با اختلال سایکوپت از پذیرفتن مسئولیت فراری هستند و نتیجه‌ای که رفتار آنها دارد یا نتیجه‌ای که بر جای می‌گذارد برای آنها بی‌اهمیت است.
این مشاور و روانشناس با بیان اینکه این نوع اختلال شخصیت حدود یک تا چهار درصد از مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد، شیوع آن در مردان بیشتر از زنان است و بسیاری از افراد علائم این اختلال را تا ۴۰ یا ۵۰ سالگی تجربه می‌کنند، تصریح کرد: بعضی از این بیماران در برخورد با سایر افراد به ظاهر گرم و صمیمی عمل می‌کنند، اما گفتن دروغ و بروز رفتارهای خشن و بی‌مسئولیتی در آنها دیده می‌شود.
عذاب وجدانی که وجود ندارد
طاهری با بیان اینکه چنین افرادی رفتارهای خود را به نوعی رفتاری مقابله‌ای برای بی‌فکری اطرافیان خود بیان می‌کند، ادامه داد: به طور کلی علائمی از جمله تصمیم‌گیری‌های ناگهانی و بدون فکر، بی‌احترامی به دیگران، سودجویی و بازیچه قرار دادن سایر افراد برای رسیدن به منفعت شخصی، بی‌توجهی به احساس عواطف و امنیت دیگران و استفاده از دروغ به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف خود از جمله علائمی است که در این افراد دیده می‌شود.
وی با بیان اینکه داشتن احساس غرور بیش از حد و برتری و نداشتن احساس گناه یا به نوعی عذاب وجدان از رفتارها در افراد درگیر با این نوع اختلال دیده می‌شود، گفت: اختلال شخصیت ضداجتماعی در مقابل درمان به نوعی مقاوم است، اما در برخی از این بیماران ممکن است بعضی از رفتارها به دلایلی مختلف در طول زمان کاهش یابد.
این مشاور و روانشناس با اشاره به اینکه بدبینی، سنگدلی، اضطراب و تحریک‌پذیری بالا، ضعف در برقراری و حفظ روابط از دیگر علائم ابتلاء به این اختلال به شمار می‌رود، اضافه کرد: اختلال شخصیت ضداجتماعی به طور معمول قبل از ۱۵ سالگی دیده می‌شود و علائم آن در دختران قبل از رسیدن به سن بلوغ و در پسران مقداری زودتر قابل مشاهده است.
بی‌توجهی و سهل‌انگاری نسبت به کودک؛ زمینه‌ساز اختلال سایکوپت
امیر دشتیان، روانشناس بالینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنابا بیان اینکه اختلال شخصیت ضداجتماعی یا ASPD به عنوان یکی از اختلالات شخصیتی محسوب می‌شود ، اظهار کرد: این اختلال بر نحوه تفکر یا رفتار افراد تأثیرگذار است و مهم‌ترین مصادیق آن شامل نداشتن احساس همدردی و توجه نکردن به خواسته‌ها و حقوق دیگران است.
وی با اشاره به اینکه عواملی از جمله ژنتیک، شرایط خانوادگی، تغییرات ساختاری مغز و عوامل بیولوژیکی می‌تواند در بروز این اختلال مؤثر واقع شود، افزود: محیط رشد کودک می‌تواند نقش به سزایی در بروز این اختلال داشته باشد.
با بیان اینکه بی‌توجهی نسبت به کودک، سهل‌انگاری والدین و بدرفتاری نسبت به فرزند احتمال ابتلاء به اختلال سایکوپت را در مراحل بعدی زندگی فرزند افزایش می‌دهد، تصریح کرد: بیماران درگیر با اختلال شخصیت ضداجتماعی ممکن است سطح غیرعادی سروتونین در مغز خود داشته باشند.
چه اختلالاتی با اختلال شخصیت ضداجتماعی علائم مشابهی دارد؟
با بیان اینکه با بیان اینکه عوامل دیگری مانند اعتیاد به الکل یا سابقه داشتن افسردگی می‌تواند احتمال ابتلاء به اختلال سایکوپت را افزایش دهد، ادامه داد: چنین افرادی دیگران را به خاطر مشکلات خودشان سرزنش می‌کنند، بیشتر اوقات به صورت تکانشی و هیجانی رفتار می‌کنند و در ابراز همدلی و همدردی با دیگران مشکل دارند.
با اشاره به اینکه بعضی اختلالات از جمله اختلال شخصیت مرزی یا اختلال شخصیت خودشیفته علائمی به نسبت مشابه با اختلال شخصیت ضداجتماعی دارد، گفت: بنابر تحقیقات انجام شده، در سنین ۲۴ تا ۴۴ سالگی افراد درگیر با این اختلال علائم شدیدتری را تجربه می‌کنند.
با بیان اینکه تشخیص این نوع شخصیت در افراد باید توسط پزشک و روانشناس متخصص صورت گیرد تا درمان مناسب با آن نیز انتخاب شود، اضافه کرد: روان درمانی و استفاده از دارو برای درمان این بیماران از جمله درمان‌های رایجی است که توسط پزشکان و متخصصان برای درمان به کار گرفته می‌شود.
با بیان اینکه گاهی اوقات ممکن است برای بیماران درگیر با این اختلال داروهایی از جمله داروهای ضدافسردگی، ضداضطراب، ضدروان‌پریشی و تثبیت کننده‌های خلق و خو تجویز شود، خاطرنشان کرد: به طور معمول افرادی که با بیماران مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی زندگی می‌کنند از نظر سلامت روان در معرض خطر قرار دارند، از همین رو این افراد نیز باید به منظور آموزش دیدن برای رفتار با چنین افرادی از یک روانشناس یا مشاور کمک بگیرند.
درمان اختلال شخصیت ضداجتماعی
گاهی تشخیص اختلال شخصیت دشوار است زیرا علائم برخی شبیه به یکدیگر است و ممکن است بیش از یک اختلال در فرد وجود داشته باشد، سایر اختلالات مانند افسردگی، اضطراب یا سوءمصرف مواد باعث می‌شود تشخیص دشوارتر شود، اما وقت گذاشتن و تلاش برای رسیدن به تشخیص با ارزش است تا بتوان به روش درمان مناسب رسید.
درمان ASPD ساده نیست و افراد مبتلا به ASPD به ندرت به دنبال درمان هستند، از سوی دیگر، تعداد به نسبت زیادی از آنها درمان خود را خیلی زود متوقف می‌کنند، اما با این حال، در بعضی از افراد، درمان و پیگیری دقیق می‌تواند در درازمدت کمک‌کننده باشد.
درمان سایکوپاتی به وضعیت فرد، تمایل او به همکاری و شدت علائم بستگی دارد؛ گفت‌وگو درمانی که به آن روان درمانی هم می‌گویند، گاهی اوقات به درمان سایکوپاتی کمک می‌کند، این روش درمانی ممکن است برای مدیریت خشم و خشونت، رفع مشکلات ناشی از مصرف الکل یا مواد مخدر و کنترل سایر مشکلات سلامت روان به‌کار رود، اما همیشه مؤثر نیست، به خصوص اگر علائم شدید باشند و فرد نتواند نقش خود را در بروز مشکلاتی که دارد بپذیرد.
استفاده از هیچ داروی مشخصی برای درمان ASPD تأیید نشده است و پزشکان ممکن است برای درمان مشکلاتی که گاهی اوقات همراه با اختلال شخصیت ضداجتماعی رخ می‌دهند، مانند اضطراب یا افسردگی، دارو تجویز کنند.
نظر شما