به گزارش خبرنگار ایمنا، پرخاشگری یکی از ناملایمات جامعه امروز است که می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد. یکی از مهم‌ترین علل اصلی پرخاشگری، ناکامی در تأمین نیازهاست و فرد زمانی که نیازهایش از جمله نیاز به محبت، توجه یا احترام برآورده نشود، احساس ناکامی می‌کند و این ناکامی زمینه ساز بروز پرخاشگری می‌شود. اما واقعیت این است که خشم، هیجانی طبیعی است که همه ما آن را در زندگی تجربه می‌کنیم اما زمانی که به دفعات اتفاق بیفتد و نحوه ابراز آن مناسب نباشد، می‌تواند به یک حس مخرب و ویرانگر تبدیل شود و پیامدهای ناگواری را برای فرد و اطرافیانش رقم بزند. از سوی دیگر با توجه به مطالعات صورت گرفته پرخاشگری واکنش پیش بینی‌پذیری نیست، بلکه بدرفتاری با دیگران است و به آسانی می‌توان دریافت که همه انسان‌ها ناگزیر با پرخاشگری دست و پنجه نرم می‌کنند. لذا برای مقابله با پرخاشگری نباید از شیوه‌های سرکوب گرایانه استفاده کرد.
مدیریت پرخاشگری عملکردی است که باید به مرور آن را فراگرفت و این موضوع از سنین نوجوانی و حتی کودکی باید مورد توجه باشد. چرا که ضرورت آگاه سازی والدین و مربیان وظیفه‌ای است که با اجرای آن از بسیاری اختلالات پرخاشگرانه رفتاری در کودکان و نوجوانان پیشگیری می‌شود.
بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته نشانه‌های پرخاشگری در رفتار فرد به گونه‌های مختلف قابل مشاهده است. اغلب با دیگران قلدری می‌کند، آن‌ها را تهدید یا مرعوب می‌کند، اغلب دعوای فیزیکی را آغاز می‌کند، از لحاظ جسمی با دیگران بی‌رحم است و یا دست به تخریب خانه، ساختمان، یا اتومبیل می‌کنند و یا اغلب برای به دست آوردن کالا یا مساعدت دروغ می‌گوید و یا اغلب با وجود ممنوعیت والدین، هنگام شب بیرون می‌ماند که این موارد پیش از ۱۳ سالگی شروع می‌شود و ممکن است فرار از مدرسه که پیش از ۱۴ سالگی شروع می‌شود به دنبال داشته باشد.
پرخاشگری در کودکان و نوجوانان علت‌های بسیاری دارد اما مهم‌ترین علت آن از نگاه اساتید حوزه روانشناسی، ناکامی، عوامل زیستی و جسمانی، اضطراب، حسادت، عوامل اجتماعی، محیط خانه، تأثیر رسانه و همسالان است و عواملی همچون دما، تراکم جمعیت و شرایط تسلیح از برخی عوامل موقعیتی مؤثر بر پرخاشگری است.
یکی از روش‌های کاهش رفتار پرخاشگرانه آموزش است. آموزش این امکان را به فرد می‌دهد که رفتارهای دیگری را جایگزین رفتار پرخاشگری کند که از جمله می‌توان به آموزش‌های مهارت‌های اجتماعی، تقویت مهارت‌های ارتباطی، ارائه الگو و تخلیه هیجانی اشاره کرد.
موضوع‌امید به آینده در جوانان ما اصلاً رضایت بخش نیست
مسعود حسینچاری استاد روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، در خصوص کاهش تاب‌آوری و بروز رفتارهای پرخاشگرانه در جامعه اظهار کرد: باید ابتدا به این سوال پاسخ داده شود که چه موضوعاتی باید در دستور کار باشد که تاب‌آوری مردم در تمام مسائل افزایش یابد.
وی افزود: جهان جای نا ملایمات، نارسایی، تحقیر و ناکامی‌ها است و این موضوع باید به عنوان بخشی از تعلیم و تربیت در خانواده، مدارس و مهدکودک‌ها مورد توجه باشد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز تصریح کرد: کودکان به دلیل عطوفت بیشتری که به آن‌ها می‌شود، این عطوفت به عنوان یک اشتباه در پرورش آنهاست موجب می‌شود تا این ذهنیت برای کودک و نوجوان ایجاد شود که همه افراد جامعه همچون پدر و مادر مهربان هستند و همه چیز را برای آن‌ها فراهم می‌کند اما وقتی وارد جامعه می‌شوند این اختلاف موضوع را می‌یابند که چنین نیست و این موضوع موجب می‌شود که تاب‌آوری آن‌ها کاهش یابد.
حسینچاری ادامه داد: در حقیقت این بدین دلیل است که فرزندان ما کم صبر و تحمل به بار آمده‌اند. افزایش تحمل و یا افزایش طاقت تحمل ناکامی بایستی جز ارکان تربیتی هر خانواده باشد و جوانان باید بدانند در جامعه برای وی فرش قرمز پهن نمی‌کنند و گاهاً نا ملایمات، ناکامی و نرسیدن‌ها وجود دارد و باید آن‌ها را یاد بگیرد.
وی با تأکید بر اینکه در مقاطع مختلف چه در مهد کودک و یا مدرسه باید مواجه با ناکامی به جوانان را آموخت، تأکید کرد: با فراگیری این آموزش‌ها، نوجوانان در بزرگسالی در می‌یابند همواره قرار نیست جهان بر کام آن‌ها باشد و قرار نیست به همه اهداف دست یابند و همیشه مورد پذیرش همه افراد جامعه باشند.
استاد روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز در پرسش به این سوال که دلیل واکنش‌های پرخاشگرانه و خشمگینانه در برابر نا کامی‌ها چیست، پاسخ داد: ضعف در آموزش در روزهای ابتدایی و مهد کودک و مدرسه از دلایل این موضوع است.
حسینچاری اضافه کرد: متولیان جامعه یعنی صاحبان فکر و فرهنگ و دست اندر کاران این حوزه باید در به حداقل رساندن ناکامی‌ها تلاش کنند و یک شرایط حداقلی برای جامعه در همه سطوح چه کودک، چه جوان چه سالمند و حتی میانسال فارغ از جنسیت زن یا مرد بودن، فراهم کنند.
به گفته این عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز، در زمانی که نا برخورداری روان می‌شود، فرد این برداشت را دارد که به آنچه استحقاق آن را دارد دست نمی‌یابد. لذا در جای بعدی توان و تحمل وی کم می‌شود و این نا برخورداری موجب می‌شود در مراحل بعد واکنش نشان دهد و این اتفاقی است که در جامعه می‌توانیم شاهد آن باشیم.
حسینچاری ادامه داد: گاهی مواقع افراد از محرومیت‌های نسبی که در جامعه وجود دارد منع می‌شوند که این موضوع بیشتر منجر به بروز رفتارهای پرخاشگرانه و خشم خواهد شد. از سوی دیگر محرومیت نسبی و احساس تبعیض، از جمله علل بروز واکنش‌های پرخاشگرانه و خشم در افراد است.
وی تصریح کرد: این تبعیض در برخورداری از حداقل‌های زندگی در جامعه بارز است و با هر گروهی که صحبت شود این تبعیض و عدم برخورداری در موضوعات مختلف مطرح می‌شود.
استاد روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز افزود: عدالت، رفع تبعیض و برخورداری افراد در همه سطوح جامعه بر اساس استحقاق می‌تواند به افزایش تاب‌آوری کمک کند و این موضوع در حوزه برنامه‌ریزی اجتماعی بسیار تأثیرگذار است.
حسینچاری خاطر نشان کرد: سهم دولت در این حوزه بسیار حائز اهمیت بوده و نقش خانواده که متأثر از نقش دولت است در این زمینه بیش از هر حوزه‌ای پر رنگ‌تر است.
وی اظهار کرد: برنامه ریزان دولتی در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، آموزش و تعلیم و تربیت در جامعه حضور دارند و نقش آن‌ها با خانواده در هم تنیده است و بیشترین و مهم‌ترین نقش مربوط به سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز اضافه کرد: بر اساس مشاهدات و گفت و گوهایی که با دانشجویان دارم وضع‌امید به آینده در جوانان ما اصلاً رضایت بخش نیست و اگر پژوهش علمی انجام شود احتمال اینکه نتایج فوق‌العاده نگران‌کننده‌ای در پیش داشته باشد وجود دارد.
حسینچاری افزود: در جامعه ناتوانی اندوخته شده فراوانی شایع است و برای رفع این موضوع سیاست‌گذاران و برنامه ریزان بایستی اقدامات زیادی را انجام دهند تا این آسیب رفع شود.
به گفته این استاد روانشناسی تربیتی باید نگاه عالمانه به این حوزه داشت و با تحقیق و پژوهش در این حوزه پیش رفت. چرا که این احتمال وجود دارد اگر تحقیق علمی صحیحی صورت گیرد ممکن است شرایط نگران‌تر از وضعیت فعلی باشد.
به گزارش ایمنا، افزایش سطح آگاهی، شناسایی زمینه پرخاشگری، توجه به آثار پرخاشگری، بخشش، گذشت و صبر از جمله مباحثی است که می‌تواند در کاهش پرخاشگری کمک بسیاری کند.
نظر شما