به گزارش خبرنگار ایمنا، ۴۳ سال از آغاز جنگ تحمیلی می‌گذرد، جنگی که هنوز رَدِ آثار و نشان‌های آن را می‌توان در چهره یادگاران آن سال‌ها به نظاره نشست، مردان و زنانی که با صبر و صلابت بی‌مانند که برای گفتن آن، هیچ کلمه‌ای به یاری نمی‌آید، با مجروحیت‌های آن دوران دست به گریبان هستند و گنجینه‌ای از خاطرات جنگ را در سینه حمل می‌کنند.
جنگ که آغاز شد، ایرانیان به امر رهبرشان لبیک گفتن، در کنار هم ایستادند، دفاع جانانه‌ای در مقابل دشمنی که هوای کشورگشایی به سرش زده بود، از خود نشان دادند و دفاع مقدس را معنا بخشیدند.
جنگ تحمیلی ایران و عراق هشت سال طول کشید و در این مدت کشورهای زیادی پشت رژیم بعث پنهان شده و به منظور غارت ایران به عراق نیرو و تسلیحات می‌رساندند، این کشورها عبارت هستند از آمریکا به عنوان اصلی‌ترین حامی صدام، آلمان، فرانسه، اردن به عنوان اصلی ترین حامی عرب رژیم بعث، شوروی، کویت، عربستان، مصر، سودان، لیبی، بحرین، عمان، مراکش و … که بیش از ۸۰ کشور در شرق و غرب جهان را تشکیل می‌دهند، این در حالی است که ایران حتی از حق خرید سیم خاردار که وسیله‌ای غیرنظامی به حساب می‌آمد، نیز محروم بود.
در این گزارش از هشت سال جنگ تحمیلی خواهیم گفت و آنچه در این سال‌ها و در خلال بزرگترین جنگ قرن بیستم گذشت:
در سی‌ویکم شهریور ماه سال ۱۳۵۹ عراق فرودگاه‌ها و پایگاه‌های هوایی ایران را بمباران و پس از آن تجاوز به خاک ایران را از مرز زمینی آغاز کرد، نیروی هوایی ایران مناطق حساس عراق را بمباران کرد، ایران عملیاتی تهاجمی در غرب کرخه آغاز کرد اما چند روز بعد خرمشهر سقوط کرد، آبادان محاصره شد، سوسنگرد تا مرز سقوط رفت اما با رسیدن نیروهای کمکی نجات یافت.
نیروی دریایی ایران اسکله‌های البکر و الامیه عراق را در عملیات مروارید به آتش کشید، جنگنده‌های نیروی هوایی، نیروی دریایی ارتش بعث را از کار انداختند، عملیات نصر با ضدحمله ارتش بعث مواجه شد و هویزه نیز به اشغال درآمد، عملیات ضربت ذوالفقار در جبهه غرب و چند عملیات محدود در سرپل‌ذهاب و قصر شیرین به وقوع پیوست، در این سال بیش از ۱۲ هزار نفر به شهادت رسیدند.
در سال ۱۳۶۰ نیروی هوایی ایران، با پرواز در ارتفاعات پایین خاک عراق را دور زد و در عملیاتی سخت و پیچیده بمب‌افکن‌های عراق را در پایگاه هوایی الولید در غربی‌ترین نقطه این کشور منهدم کرد، عملیات ایران در جبهه بازی‌دراز کرمانشاه نیروهای عراقی را از آبادان به این منطقه کشاند، ایران در جبهه سوسنگرد، جنوب اهواز و شمال آبادان دست به عملیات زد، حصر آبادان در عملیات بزرگ ثامن‌الائمه به فرماندهی نیروی زمینی ارتش و مشارکت سپاه شکسته شد، ایران دومین عملیات بزرگ خود، طریق‌القدس، را هم اجرا کرد، در این عملیات رزمندگان ایرانی با عبور از زمین‌های رملی دشمن را غافلگیر کردند، بستان آزاد شد. ضدحمله عراق در پل سابله، ایران را غافلگیر کرد، اما چزابه در نبردی سخت و پرتلفات در مقابل حمله ارتش بعث حفظ شد، ایران در غرب کرخه با حمله پیشدستانه عراق مواجه شد و در این سال تعداد شهدا به بیش از ۱۴ هزار نفر افزایش یافت.
در سال ۱۳۶۱ ایران در عملیات چندمرحله‌ای و سخت فتح‌المبین موفق شد ارتش بعث را از دزفول، شوش و اندیمشک دور کند، در عملیات بیت‌المقدس عبور نیروهای ایرانی از کارون دشمن را غافلگیر کرد، نبردی سخت بر سر تسلط بر جاده اهواز-خرمشهر صورت گرفت، هویزه و پادگان حمید آزاد شدند، در مرحله چهارم عملیات بالاخره ایران به هدف اصلی‌اش رسید، خرمشهر آزاد شد.
پس از آزادسازی خرمشهر، ارتش بعث از برخی مناطق اشغالی در غرب کشور عقب‌نشینی کرد اما ارتفاعات مسلط را رها نکرد، ایران در عملیات رمضان برای نخستین بار وارد خاک عراق شد و به سمت شهر بصره حرکت کرد، ایران در این عملیات به اهداف خود دست نیافت و تعداد زیادی از رزمندگان به شهادت رسیدند.
عملیات مسلم بن‌عقیل با فتح ارتفاعات سومار از توابع قصر شیرین پایان یافت، عملیات محرم با بارانی سیل‌آسا همراه شد و تعدادی از نیروهای ایران در رودخانه دویرج غرق شدند اما نیروهای ایران به تدریج به عملیات مسلط شدند و تأسیسات نفتی حمرین عراق را در اختیار گرفتند، در جبهه سومار عملیات زین‌العابدین برای فتح مندلی در استان دیاله عراق برای نزدیک شدن به بغداد طراحی و اجرا شد اما به اهدافش نرسید و شکست خورد، در عملیات والفجر (مقدماتی) پیاده‌روی طولانی در رمل و موانع پیچیده ارتش بعث، حرکت رزمندگان ایرانی را با مشکل مواجه کرد، نیروی هوایی عراق چاه‌های نفت نوروز ایران واقع در شمال غربی جزیره خارک را بمباران کرد و نفت چاه به خلیج فارس ریخت، در این سال تعداد شهدای ایران دو برابر شد و به بیش از ۳۲ هزار نفر افزایش پیدا کرد.
سال ۱۳۶۲ را ایران با عملیات والفجر یک آغاز کرد، در این عملیات قرار بود نیروهای ایرانی با راهبرد آتش به جای خون، تحت حمایت آتش توپخانههای خودی پیشروی کنند اما آتش توپخانههای عراق چند برابر بیشتر بود و رزمندگان ایران را زمین‌گیر کرد، ارتش عراق بمباران شهرهای ایران را بیشتر کرد. ایران در عملیات والفجر۲ ارتفاعات حاج‌عمران در اربیل عراق را به دست آورد، عملیات والفجر۳ در ارتفاعات مهران آغاز شد و با موفقیت نسبی ایران به پایان رسید، متخصصان ایرانی آتش‌سوزی چاه‌های نفت نوروز را در یک عملیات پیچیده دریایی مهار کردند.
عملیات والفجر۴ در ارتفاعات دره شیلر بین بانه و مریوان آغاز شد و در کوهستان‌های شمال غرب ادامه یافت و با پیروزی نسبی ایران همراه شد، عراق حمله به شهرها و کشتی‌های ایران را تشدید کرد، رزمندگان ایرانی در عملیات خیبر عراقی‌ها در محور هور غافلگیر شدند، اما آنها جزایر مجنون را فتح کردند. این عملیات با خسارات زیادی همراه بود اما رزمندگان ایران جزایر را زیر پاتک شدید ارتش بعث حفظ کردند، بیش از ۲۷ هزار نفر در این سال به شهادت رسیدند.
در سال ۱۳۶۳ جنگنده‌های عراق نفتکشهای ایران در خارک را بمباران کردند، راه‌های نفوذ ایران در جبهه جنوب بسته بود، ایران عملیات محدودی در منطقه میمک در استان ایلام اجرا کرد. در انتهای سال در عملیات بدر ایران بخشی از بزرگراه بصره-بغداد را تحت اختیار خود درآورد و تا شرق دجله پیش رفت، اما عراق هزاران رزمنده ایرانی را محاصره کرد و بر منطقه مسلط شد. رزمندگان ایران از شرق دجله عقب‌نشینی کردند، در این سال بیش از ۱۵ هزار رزمنده ایران به شهادت رسیدند.
در سال ۱۳۶۴ عملیات قادر در کوهستان‌های شمال غرب به اجرا در آمد، پیشروی نیروهای ایران با آتش سنگین عراق متوقف شد، حضور در جبهه غرب در عملیات قادر ۲ ادامه پیدا کرد، شناسایی از اروندرود و فاو آغاز شد، سوابق هواشناسی منطقه مورد مطالعه قرار گرفت، هم‌زمان با آن ایران با عملیات‌های محدودی در هورالهویزه و شلمچه عراقی‌ها را در تشخیص منطقه عملیات اصلی گمراه کرد، غواصان ایران از اروند گذشتند و به فاو حمله کردند.
هم‌زمان با آن، رزمندگان ایرانی در شلمچه به شرق بصره و جزیره ام‌الرصاص حمله کردند. پدافند نیروی هوایی ایران جنگنده‌های عراقی در فاو را مهار کرد، ایران موفق به فتح فاو شد و در برابر ضدحمله‌های سنگین ارتش بعث از آن دفاع کرد. در این سال بیش از ۱۶ هزار نفر به شهادت رسیدند.
در سال ۱۳۶۵ ارتش بعث مهران را در اختیار گرفت و پیشنهاد معاوضه با فاو را مطرح کرد، مهران در عملیات کربلای یک آزاد شد، ایران ارتفاعات قلاویزان در جنوب مهران را فتح کرد و در عملیات کربلای ۳ سکوی اسکله الامیه عراق را به تصرف خود درآورد.
در عملیات فتح یک رزمندگان ایران با نفوذ به خاک عراق تأسیسات نفتی کرکوک را به آتش کشید و به خاک ایران بازگشت، عملیات کربلای ۴ با امیدواری زیاد آغاز شد اما آمادگیِ آشکارِ ارتش بعث، در صحنه نبرد نشان از اطلاع قبلیِ عراق از عملیات ایران داشت. عراق منتظر رسیدن نیروهای ایران بود، آتش سنگین عراق عملیات را در همان ابتدا متوقف کرد. عراق این پیروزی را جشن گرفت و اسرای ایرانی در عراق چرخاند.
عملیات کربلای ۵ با غافلگیری عراق آغاز شد، رزمندگان ایران از شلمچه به سمت بصره پیش رفتند، عراق نیروی بسیاری به شلمچه آورد، تمام قدرت نظامی ایران و عراق در جنگی سخت در زمین محدود شلمچه با یکدیگر درگیر شدند، ایران به اهداف تعیین‌شده عملیات رسید و رزمندگان ایرانی روی دفاع از مناطق فتح‌شده متمرکز شدند، در این سال تعداد شهدا به بیش از ۴۱ هزار نفر افزایش یافت و به بیشترین مقدار خود از آغاز جنگ رسید.
سال ۱۳۶۶ با عملیات کربلای ۸ آغاز شد، ایران در این عملیات نتوانست از موقعیت کربلای ۵ جلوتر برود، عملیات کربلای ۱۰ در جبهه غرب با همکاری نیروهای اتحادیه میهنی کردستان، بر خلاف عملیات در کرکوک به موفقیتی نرسید، حمله نیروی دریایی سپاه به نفتکش روس در رسانه‌ها بازتاب یافت، سازمان مجاهدین خلق وارد جنگ مستقیم با رزمندگان ایران شد و همراه با عراق به سردشت حمله کرد.
جنگنده عراقی ناو آمریکا را به آتش کشید، ۳۷ آمریکایی کشته شدند، عراق عذرخواهی کرد. مجلس آمریکا طرح اسکورت نفتکشهای کویت را تصویب کرد، قطعنامه ۵۹۸ در سازمان ملل به تصویب رسید، نفتکش کویت در اولین جابه‌جایی با پرچم آمریکا به مین برخورد کرد.
ایران در این سال نیروهایش را به جبهه شمال غرب فرستاد، پیشروی رزمندگان ایران در عملیات بیت‌المقدس ۲ در کوهستان‌های شمال غرب، ایران را به پیروزی‌های بیشتر امیدوار کرد، نیروهای بیشتری به جبهه شمال غرب رفتند. عملیات‌های محدود ظفر ۶، ظفر ۷ و بیت‌المقدس ۳ در جبهه شمال غرب اجرا شد، در عملیات والفجر ۱۰ بزرگترین عملیات جبهه شمال غرب، خُرمال و حلبچه عراق تحت کنترل رزمندگان ایران درآمد، برخی عراقی‌ها از آمدن نیروهای ایرانی استقبال کردند، صدام با بمباران شیمیایی و انتشار گاز سارین مردم حلبچه را خفه کرد.
موشک‌باران شهرهای ایران به صورتی بی‌سابقه افزایش یافت و برد موشک‌های عراق به تهران رسید. تصاویر تلویزیونی بمباران شیمیایی حلبچه ساکنان تهران را از اقدام مشابه عراق در پایتخت ایران به وحشت انداخت، در این سال بیش از ۲۱ هزار به شهادت رسیدند.
در سال ۱۳۶۷ سازمان مجاهدین خلق در منطقه فکه واقع در شمال غرب خوزستان و جنوب شرقی ایلام دست به عملیات زد و پس ازضربه جدی به پدافند ایران به خاک عراق بازگشت.
آمریکا به تلافی برخورد ناوش به مین، به سکوی نفتی سلمان حمله کرد، موشک‌باران شهرهای ایران با شدت زیادی ادامه داشت. اطلاعات ضد و نقیضی از آرایش نیروهای عراق در جبهه‌های شمال غرب و جنوب به گوش می‌رسید، فرماندهان جنگ برای برگزاری سمیناری در کرمانشاه جمع شده بودند.
ایران در حال و هوای انتخابات مجلس بود که عراق با نیرویی ۱۲ برابر نیروی ایرانی مستقر در فاو به این شبه جزیره حمله کرد، توپخانه عراق فاو را به جهنم بدل کرد و مناطق پشت جبهه ایران را با بمب شیمیایی کوبید و راه کمک‌رسانی به فاو را از بین برد، عراق رزمندگان زیادی از ایران را به شهادت رساند و به اسارت گرفت و فاو را از کنترل ایران خارج کردو سپس با حمله‌ای سریع شلمچه عراق را هم پس گرفت.
عملیات بیت‌المقدس ۷، آخرین عملیات تهاجمی ایران در گرمای سوزان شلمچه به توفیقی دست نیافت. ناو هواپیمابر آمریکا بر فراز خلیج فارس به هواپیمای مسافربری ایران شلیک کرد و جان نزدیک به ۴۰۰ غیرنظامی را گرفت، عراق تا دهلران در خاک ایران پیش رفت و تعداد زیادی اسیر گرفت، ایران در بیست‌وهفتم تیرماه سال ۱۳۶۷ قطعنامه سازمان ملل را پذیرفت، ارتش عراق دوباره به جاده اهواز-خرمشهر و مرزهای ایلام و کرمانشاه حمله کرد، در این میان سازمان مجاهدین خلق با عنوان ارتش آزادی‌بخش از مرز کرمانشاه گذشت تا در پنج مرحله تهران را فتح کند، ارتش آزادی‌بخش در عملیات مرصاد نرسیده به کرمانشاه منهدم شد.
عراق در پانزدهم مرداد سال ۱۳۶۷ قطعنامه را پذیرفت و جنگ ایران و عراق پس از هشت سال آتش و خون تمام شد، در سال پایانی جنگ بیش از ۲۱ هزار نفر به شهادت رسیدند.
نظر شما