افسانه خسروی در گفتگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: اقتصاددانی به نام «جیم اونیل» از موسسه مالی گلدمن ساکس نام بریک را حدود ۲۰ سال قبل برای اجماع چهار اقتصاد نوظهور جهانی انتخاب کرد.
به گفته وی، این قدرت‌ها شامل روسیه، چین، برزیل و هندوستان بودند و آن زمان آفریقای جنوبی در بریک عضویت نداشت.
استاد حقوق بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه بریک در نیمه اول دهه ۱۹۹۰ میلادی، درست زمانی که نظام دو قطبی تمام شده بود شکل گرفت، اظهار کرد: بریکس یکی از مهمترین تبعاتی بود که با پایان نظام دو قطبی پس از بلوک غرب و شرق ایجاد و پایه ریزی شد.
وی ادامه داد: در سال ۱۹۹۶ بود که وزیر وقت خارجه کشور روسیه نظریه چند قطبی را عنوان کرد تا برای برقرار روابط صمیمانه اقتصادی و توسعه روابط دوستانه با چین و هند تمرکز بگیرند و همان زمان ایجاد یک مرکز سه گانه همکاری اقتصادی میان سه کشور روسیه، هند و چین را پیشنهاد دادند.
خسروی اظهار کرد: این روند گفت‌وگوها بین اعضای بریکس ادامه یافت و در سال ۲۰۰۶ در شصت‌ویکمین گردهمایی که در مجمع سازمان ملل متحد برگزار شد، این همکاری گسترده‌تر و فراگیرتر شد.
وی تصریح کرد: طی سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ میلادی آفریقای جنوبی هم به این گروه اضافه شد ضمن اینکه اعضای بریکس تعهد داشتند با جهانی که به طور چندجانبه و ناعادلانه تحت سلطه کشورهای غربی است مقابله کنند.
تلاش برای اصلاح ساختارهای مالی
استاد حقوق بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، با بیان اینکه نگرانی این کشورها در راستای نظام مالی و افزایش قدرت جهانی بود، اظهار کرد: اعضای بریکس می‌کوشند ساختار مالی و اقتصاد جهانی را اصلاح کنند و همچنین استاندارادها و قواعد بین المللی را برای جلوگیری از نقش حاکمیت کشورهای دیگر و سیاست مبتنی بر قدرت تنظیم کنند و تعامل و همکاری بیشتری داشته باشند ضمن اینکه با معضلات گسترده اجتماعی و اقتصادی مقابله کنند.
به گفته وی، اصلاح ساختار مالی، تقویت استانداردها و قوانین بین‌المللی به منظور جلوگیری از نقض حاکمیت، تعامل و همکاری و مشارکت در موضوعات اقتصادی بیشتر از اهداف این گروه بود و چین، برزیل، هند و روسیه بر حسب شاخص تولید ناخالص داخلی خودشان بزرگترین اقتصادهای دنیا را دارا هستند.
خسروی تصریح کرد: مطابق با مبنای معیار تولید ناخالص داخلی سرانه، هند و چین با بیشترین جمعیت در بین کشورهای جهان در قاره بزرگ آسیا بالاتر از دیگر کشورها هستند و به دنبال این مهم اتحادیه اعضای گروه بریکس افزایش پیدا کرد و بریکس پلاس ایجاد شد.
وی خاطر نشان کرد: در گروه بریکس پلاس اتفاق جدیدی رخ داد و اعضا در یک توافقنامه منطقه‌ای ادغام شدند و اقتصاد پیشرو در قاره و منطقه خودشان را بر عهده گرفتند؛ به‌عنوان مثال کشور بزرگ روسیه در اتحادیه اقتصادی اورسیا، آفریقای جنوبی در انجمن توسعه آفریقا، کشور هند در انجمن همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا و چین در پیمان شانگهای و آسه آن این نقش‌ها را عهده‌دار شدند.
استاد حقوق بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی افزود: به همین ترتیب و در ادامه همین روند در بریکس، کشورهایی که در این توافقنامه منطقه‌ای شریک می‌شوند را کشورهای بریکس پلاس می‌گویند که دو جانبه یا منطقه‌ای این طرح را دنبال می‌کنند.
وی با یادآوری اینکه این گروه با حضور کشورهای نوظهور از سال ۲۰۱۹ با افزوده شدن آفریقای جنوبی به بریکس تغییر نام داد، ادامه داد: ۲۸ درصد از مساحت سرزمینی در جهان و ۳۳ درصد از حجم تولید ناخالص ملی دنیا مربوط به کشورهای عضو بریکس است.
خسروی اضافه کرد: از نظر جغرافیایی، وسیع‌ترین کشورهای جهان از نظر مساحت روسیه، چین، برزیل و آفریقای جنوبی هستند که در این گروه عضویت دارند؛ این ساختار در بریکس با تاکید بر ایجاد حل بحران‌های مالی و ایجاد همکاری اقتصادی بین المللی شکل گرفت و سعی کردند قدرت اعضایی که وارد بریکس می‌شوند را بالا ببرند.
وی تاکید کرد: کشورهایی که عضو این گروه هستند از نظر درآمد سرانه و تولید ناخالص داخلی در سال‌های اخیر، بالاترین تولید ناخالص ملی در بین کشورهای جهان را داشته‌اند؛ چین، آمریکا، هند، ژاپن آلمان، اندونزی، روسیه، برزیل، انگلیس و فرانسه طبق آمار سازمان تجارت جهانی ۱۰ کشور برتر در تولیدناخالص ملی در جهان هستند.
استاد حقوق بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، گفت: کشورهای عضو گروه همکاری‌های بریکس در میان این ۱۰ کشور هستند و تولید ناخالص داخلی بالایی دارند ضمن اینکه اگر درآمد سرانه کشورهای عضو بریکس را بررسی کنیم شاهد افزایش این درآمد در سالیان اخیر هستیم.
وی اظهار کرد: رشد اقتصادی این کشورها در یک دهه گذشته بیشتر شده و بریکس علاوه بر افزایش قدرت اقتصادی به نوعی به دنبال مشروعیت زدایی از قدرت برتر و هژمون جهانی است.
خسروی خاطر نشان کرد: کشورهایی که عضو بریکس هستند ابتدا نگاه اقتصادی به عضویتشان دارند اما در حوزه سیاست نیز به نوعی زیرسوال بردن مشروعیت دلار آمریکا در مبادلات اقتصادی و تلاش برای ایجاد یک واحد پولی جدید را دنبال می‌کنند که نشان می‌دهد، می‌کوشند در کنار اهداف اقتصادی، از قدرت برتر و دلار مشروعیت زدایی کنند.
وی با اشاره به اینکه تسلط انحصاری آمریکا بر بانک جهانی موضوع دیگر مطرح در بریکس است، ادامه داد: مخالفت اعضای بریکس با حمله نظامی آمریکا به عراق، رویارویی غیر مستقیم آمریکا و روسیه در سوریه برای جلوگیری از سقوط بشار اسد و تقابل آمریکا و روسیه به شکل غیر مستقیم در اوکراین از دیگر تلاش‌های این گروه است.
تلاش برای خنثی کردن تحریم‌های آمریکا
تحلیلگر مسائل بین‌الملل، اظهار کرد: اعضای بریکس می‌کوشند تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه سایر کشورها را خنثی کنند یا از دخالت تسلیحاتی و نظامی آمریکا در کشورهای دیگر جلوگیری کنند و موازنه قدرت را برقرار کنند.
وی ادامه داد: اعضی حاضر در بریکس همچنین تلاش دارند ترویج فرهنگ آمریکایی را عقب بیندازند و ارتباطات فرهنگی بین اعضا ایجاد کنند؛ همچنین برای تقویت ذخایر مشترک ارزی برنامه دارند و به دنبال آن بانک توسعه گروه بریکس را تاسیس خواهند کرد تا بتوانند برای بحران‌های مالی مواضع هماهنگی داشته باشند.
خسروی خاطر نشان کرد: بازیگران بین‌المللی به دنبال یارگیری بیشتر برای کسب منافع ملی در سیاست خارجی خود برای رسیدن به حداکثر منافعشان هستند؛ جمهوری اسلامی ایران هم تلاش می‌کند اهداف و روش‌های مشترکی را برای رویارویی با هژمون جهانی ایجاد کند.
وی اضافه کرد: بریکس برای ایران همگرایی ایجاد می‌کند و همین همگرایی با توجه به اهدافی که برای بریکس برنامه ریزی و عنوان شد، مولفه‌های متنوعی را برای ایران و سایر اعضای بریکس ایجاد می‌کند که می‌تواند اقتصاد بین‌الملل را با ساختار اقتصاد ایران که در تلاش برای مبارزه با تحریم‌های مختلف است خنثی کند.
استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی، خاطر نشان کرد: تحریم‌های ایران از سوی آمریکا در مسئله برجام در بریکس مطرح است و از طرفی ناهمگونی اقتصادی اعضای بریکس یک چالش جدی است؛ به این معنا که اعضای بریکس از نظر اقتصادی همسان و هم شکل نیستند و نمی‌توانند رابطه یکسان و هم سطحی با هم تعریف کنند بنابراین بین اعضا برای تصمیم گیری و ائتلاف، اختلافاتی وجود دارد.
وی افزود: سیاست جمهوری اسلامی ایران در بریکس مقابله با نظام تک قطبی و تضعیف هژمون ایالات متحده است، به‌ویژه اینکه اقتصاد جهانی به اقتصاد آمریکا گره خورده است، همین موضوع باعث می‌شود که نقش مردم در تعیین سرنوشت خودشان با فرهنگ و قدرت آمریکا کمتر شده نقش دلار کمرنگ شده و جامعه جهانی به تعدل برسد.
خسروی با تاکید بر اینکه قدرت نوظهور بریکس در پی تقویت بلوک اقتصادی اعضا است، افزود: این قدرت اقتصادی تلاش دارد اصلاحات جدیدی در بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول ایجاد کند، همچنین امنیت را در نظم بین‌الملل ایجاد کرده و به نوعی در کنار اهداف اقتصادی سیاست را هم دنبال کند؛ بریکس پتانسیل حرکت به سمت نظم جهانی چند قطبی را دارد و می‌کوشد یک نظم جهانی چند قطبی ایجاد کند.
وی اظهار کرد: دیدگاه بریکس این است که کشورهای بزرگ‌تر فقیر و غنی در جهان برابر باشند و بتوانند در روابط خود و اقتصادشان مشارکت کنند؛ روسیه و چین علاوه بر اینکه دو قدرت بزرگ جهانی هستند با منافع غرب در غرب و سایرنهادها مبارزه می‌کنند و این باعث ایجاد موازنه در قدرت می‌شود.
نظر شما