به گزارش خبرنگار ایمنا، روز گذشته آیت الله رئیسی با حضور در هفتاد و هشتمین نشست عمومی سازمان ملل، برای دومین بار از زمان ریاست جمهوری، به سخرانی پرداخت.
محور اصلی این سخنان همانطور که رئیس جمهور در بدو ورود به نیویورک اعلام کرده بود، رساندن صدای مردم ایران به جهان بود اما به همین مسئله محدود نشد و آیت الله رئیسی سخنان خود را با حمایت از قرآن به عنوان نماد اتحاد مسلمانان جهان و حقانیت دین اسلام آغاز کرد.
محور مهم بعدی، سخن گفتن از دوره سرنوشت ساز تاریخی کنونی، یعنی قرار گرفتن در مرحله تغییر نظم بین‌المللی و حرکت به سمت نظم جدید با حضور قدرت‌های نوظهور بود که در همین راستا رویکرد ایران برای تعامل با تمام کشورها بر اساس عدالت اعلام شد و از تعامل ایران با همسایه‌های مستقل منطقه‌ای استقبال شد.
رئیس جمهور در ادامه ضمن تاکید بر لزوم تأمین امنیت منطقه از طریق سیاست همسایگی و ممانعت از دخالت خارجی از قفقاز تا خلیج فارس، از نقش دکترین مقاومت جمهوری اسلامی در مقابله با تروریسم یاد کرد و با بیان اینکه آمریکا به عنوان سازنده داعش، سردار سلیمانی که قهرمان مبارزه با تروریسم داعش در منطقه بود را ترور کرد، محاکمه عاملان این اقدام تروریستی را خواستار شد.
انتقاد از رویکرد کشورهای اروپایی در حمایت از گروهک‌های تروریستی و پناه دادن به آنان، معرفی رژیم صهیونیستی به عنوان عامل ترویج خشونت و کشتار در منطقه، تاکید بر لزوم شکل‌گیری دولت فراگیر در افغانستان، انتقاد از نقش آمریکا در شروع جنگ اوکراین و حمایت ایران از هرگونه طرح صلح برای پایان جنگ، محکومیت عهدشکنی آمریکا و اروپا در نقض قطعنامه ۲۲۳۱ و دفاع از حق مسلم ایران در بهره‌برداری از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای از دیگر موضوعات مهم مطرح شده توسط آیت الله رئیسی در این سخنرانی بود. وی در انتها با بیان اینکه در دوران افول قدرت‌های کهنه قرار داریم، گفت: آنها گذشته‌اند و ما آینده‌ایم.
در همین رابطه با دکتر مهدی خورسند، کارشناس مسائل بین‌الملل، به گفت‌وگو نشستیم تا به واکاوی بیشتر مهمترین محورهای این سخنرانی بپردازیم.
ایمنا: به نظر شما مهمترین محورهای مطرح شده در سخنرانی رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل چه بود؟
یکی از مهمترین نکاتی که آقای رئیسی در سخنرانی خود بیان کرد، موضوع عدم حضور بازیگران خارجی در منطقه بود و در همین رابطه تاکید شد که اگر این بازیگران فرامنطقه‌ای در منطقه ما حضور داشته باشند نمی‌توانیم به امنیت دست پیدا کنیم.
مسئله بعدی بحث گفتمان عدالت و بحث ایدئولوژیکی بود که رئیس جمهور مطرح کرد و دفاع از قرآن و وحدانیت کلام خداوند، نقطه ویژه و برجسته سخنرانی ایشان در سازمان ملل بود. در همین راستا اشاره شد که جریان هدف‌مندی سعی دارد کلام خدا و حقانیت دین اسلام را زیر سوال ببرد و آیت الله رئیسی با بلند کردن قرآن و نشان دادن اینکه دین اسلام دین رحمانی است و جریان خطرناکی در دنیا به دنبال نابودی و زیر سوال بردن این گفتمان است، این مسیر را اشتباه دانست و این تذکر را به جامعه جهانی داد.
از سمت دیگر در مورد جنگ اوکراین هم این گفتمان بسیار درست که آمریکا عامل ایجاد جنگ اوکراین است و این جنگ باید پایان پیدا کند، مطرح شد و بر لزوم پایان خودخواهی‌های ناتو در جامعه جهانی تاکید شد.
ایمنا: همانطور که اشاره کردید یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده توسط رئیس جمهور، بحث عدم دخالت نیروهای خارجی در منطقه از قفقاز تا خلیج فارس بود و تاکید شد که امنیت همسایگان امنیت ماست، به نظر شما با توجه به درگیری جمهوری آذربایجان و ارمنستان این صحبت‌ها چه پیامی برای کشورهای منطقه دارد؟
گفتمان جمهوری اسلامی ایران فارغ از هر دولتی همواره در طول ۴۴ سال گذشته این بوده است که امنیت منطقه‌ای توسط خود کشورهای منطقه قابلیت تأمین و ایجاد دارد و ما در مناطق خودمان هرگز نه نیازی به کشورها و قدرت‌های فرامنطقه‌ای داریم و نه اینکه اصلاً ضرورتی دارد که آنها بخواهند حضور پیدا کنند.
جمهوری اسلامی ایران همواره حضور بازیگران فرامنطقه‌ای را برهم‌زننده نظم منطقه‌ای دانسته و این صحبت رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل بر اساس آن اصل خدشه ناپذیر گفتمان سیاست خارجی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران یعنی عدم حضور قدرت‌های خارجی در منطقه ما است.
در این رابطه رئیس جمهور صراحتاً اعلام کرد که حضور قدرت‌های فرامنطقه‌ای از قفقاز تا خلیج فارس اولاً توجیهی ندارد و در ثانی باعث اخلال امنیت می‌شود، زیرا شاهد بودیم از زمانی که آمریکا تقریباً از منطقه خلیج فارس خارج شده، ثبات به منطقه بازگشته و کشورها در صلح و بر اساس ارتباطات حسنه با یکدیگر تعامل دارند و نمونه بارز آن هم عادی سازی روابط ما با عربستان سعودی بود.
از سمت دیگر رزمایش اخیر آمریکا با ارمنستان، فتنه‌انگیزی آمریکا در این منطقه و حمایت‌های پیدا و پنهان اروپایی‌ها از ارمنستان سبب شده تا ارمنستان دست به یک سری اقدامات برهم زننده نظم و امنیت در منطقه بزند. درواقع به نظر می‌رسد که بازیگران منطقه‌ای به دنبال این هستند که به ارمنستان اثبات کنند امنیت در این منطقه فقط و فقط باید با سازوکار ۳+۳ تنظیم شود و حضور هیچ قدرت فرامنطقه‌ای نمی‌تواند برای کشورهای منطقه امنیت ساز باشد.
ایمنا: سازوکار امنیتی که ایران در مسئله آذربایجان و ارمنستان دنبال می‌کند چیست؟
سازوکار امنیتی که ما در حوزه قفقاز قائل هستیم همان فرایند ایده آل ۳+۳ است که طبق آن سه طرف ایران، روسیه و ترکیه و سه کشور جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان باید در قالب گفت‌وگو و رایزنی‌های سیاسی بتوانند مشکلات را حل کنند و از این طریق است که امنیت در منطقه حادث می‌شود. درحالیکه اگر کوچک‌ترین تکانه خارجی به این تعادل منطقه‌ای وارد شود سبب برهم خوردن نظم می‌شود که در حال حاضر شاهد این تکانه خارجی یعنی برگزاری رزمایش آمریکا و ارمنستان در منطقه هستیم. همین اتفاق باعث برهم خوردن تعادل امنیت منطقه‌ای شده و تبعات آن نیز امروز با حمله جمهوری آذربایجان به منطقه قره باغ برای باز پس بازپس‌گیری سرزمین‌های خود و الحاق این جغرافیا به مدیریت سیاسی آذربایجان پدیدار شده است.
ایمنا: رئیس جمهور در این سخنرانی به سیاست خارجی ایران مبتنی بر تعامل با تمام کشورها بر اساس عدالت اشاره کردند و موضوع گذار به نظم بین‌المللی جدید با حضور قدرت‌های نوظهور را بیان کردند، به نظر شما اعلام این رویکرد چه تأثیری در شکل‌گیری و افزایش روابط آتی کشورهای مختلف با ایران دارد؟
شاید اولین بار ادبیات بومی تغییر نظم نوین جهانی توسط رهبر معظم انقلاب مطرح شد که فرمودند دنیا و ما در یک پیچ تاریخی قرار داریم و منظور ایشان از پیچ تاریخی، گذر از نظم تک قطبی آمریکایی و رسیدن به یک دنیای چند قطبی و چند قدرتی است که دیگر در آن آمریکا به عنوان رهبر دنیا مطرح نیست و برخی کشورها و قطب‌های جدید در آن حرفی برای گفتن دارند.
دولت سیزدهم نشان داده است که از این قضیه در سیاست خارجی فهم خوبی داشته است و این امر در نوع همکاری‌ها و تعامل با شرق، در عین همکاری با غرب، نمایان شده است و ثمرات این رویکرد را در حدود دو سالی که از عمر دولت آقای رئیسی می‌گذرد شاهد بوده‌ایم. برای مثال دائمی شدن عضویت ما در سازمان همکاری‌های شانگهای، پیوستن ایران به بریکس و یا قرار گرفتن در آستانه نهایی شدن تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا موید افزایش تعاملات با شرق است. در حوزه غرب نیز ما توانسته‌ایم با فهم دقیق و درست از شیوه مذاکره با آمریکا و غرب، احقاق حقوق ملت را دنبال کنیم و در همین راستا دارایی‌های بلوکه شده ما یکی پس از دیگری آزاد می‌شوند و اینها ثمرات دیپلماسی چندوجهی و مقتدرانه ما است.
از سمت دیگر همین قضیه توانسته به دولت سیزدهم و رئیس جمهور کشورمان این قدرت را بدهد که با صلابت از میوه سیاست خارجی چندبعدی یاد کند و این را به رخ دنیا بکشد که ایران جزو کشورهایی است که به درستی منطق دنیای چندقطبی را درک کرده است و اعلام کند آن دورانی که آمریکا کدخدا بود و برای حل مشکلات باید به در خانه کدخدا می‌رفتیم گذشته است. در این نظم جدید دیگر کدخدایی وجود ندارد و دنیا محل کسب منافع بر اساس تعامل با کشورها است و هرجایی که منافع ما ایجاب کند، ما باید این ظرفیت مذاکره را چه با شرق و چه غرب استفاده کنم که البته دولت سیزدهم تاکنون این سیاست را به خوبی عملیاتی کرده است.
نظر شما