به گزارش ایمنا، هگمتانه که در پارسی میانه «همتان» و در پارسی نو «همدان» نام دارد، با حدود سه هزار سال قدمت، نخستین پایتخت ایران در زمان مادها و پایتخت تابستانی هخامنشیان بوده است که در کنار آتن، رم و شوش، یکی از کهن‌ترین شهرهای زنده جهان به شمار می‌رود.
به گفته مورخان، «دیاکو» بانی هگمتانه، پس از به قدرت رسیدن، قصری بزرگ متشکل از هفت قلعه تو در تو ساخت. پلیبیوس، مورخ یونانی درباره این قصر نوشته است: «در دامان کوه اورانتس، هگمتانه با قلعه و ارگ مستحکم و حیرت‌آوری قرار گرفته و قصر شاهی در داخل آخرین قلعه آن استوار گردیده است. وضعیت ساختمانی، آرایش عجیب و تزئیناتی که در ان به کار رفته به نحوی است که توصیف آن مبالغه‌آمیز می‌باشد. چوب‌های مصرف شده در آن با لایه‌ای از زر و سیم پوشیده شده‌اند. درها، ستون‌ها و رواق‌های آن با هزاران گونه کنده‌کاری و نقش و نگار آراسته شده‌اند. یک دیوار بی‌پیرایه و یک تیر عاری از زیور، در آن کاخ دیده نمی‌شود. حتی کاشی‌هایی که زینت‌بخش دیوارهای درونی قصر هستند با پوششی از آب نقره، سیم اندود شده‌اند و همه چوب‌ها از جنس سرو و کاج هستند.»
مورخ یونانی دیگر به نام کتزیاس که پزشک اردشیر دوم هخامنشی نیز بوده است، درباره هگمتانه می‌گوید: «سمیرامیس ملکه آشور، بعد از دیدن وضعیت شهر و موقعیت مناسب آن دستور داد تا برای او در آن‌جا کاخی بسازند و وقتی دید در شهر کمبود آب وجود دارد، دستور داد با صرف هزینه‌ای هنگفت، نهری ساختند و آب دریاچه‌ای را که در آن سوی کوه اورنت قرار دارد، به این شهر سرازیر کردند.»
چنین توصیفات و اقداماتی در جهان باستان با امکانات و علم آن روزها، نشان از تمدن قوی و اصالت زندگی در این منطقه دارد و لیاقت این منطقه را برای ثبت جهانی اثبات می‌کند.
ارزیاب یونسکو: ثبت جهانی «هگمتانه» شدنی است
به تازگی چسن چمالی (chassan chemali) ارزیاب یونسکو به منظور بازبینی مستندات برای ثبت جهانی هگمتانه و مرکز تاریخی همدان به این استان سفر کرد تا شرایط را برای ثبت جهانی هگمتانه بررسی کند. وی در دیدار با علی دارابی قائم‌مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و معاون میراث‌فرهنگی، نظرات اولیه خود را درباره شرایط پرونده «منظر تاریخی هگمتانه و همدان» برای ثبت جهانی بیان کرد.
هگمتانه نشانه تاریخی ایرانیان از دوران مادها است
دارابی در این دیدار می‌گوید: همدان نشانه تاریخی ایرانیان از دوران مادها است، اهمیت ثبت جهانی همدان و هگمتانه به این دلیل است که ادوار تاریخی مختلف ایران را روایت می‌کند.
وی می‌افزاید: اگرچه آرامگاه حکیم و طبیب بزرگ ایران، بوعلی سینا در همدان و هگمتانه قرار دارد، اما این شهر نمادی از تنوع فرهنگی و همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان است. چشم‌انتظار ثبت جهانی هگمتانه هستیم و مردم ایران قدردان افرادی هستند که حافظ فرهنگ و تمدن‌شان باشند.
ارزیاب یونسکو: ثبت جهانی هگمتانه شدنی است
چمالی، ارزیاب یونسکو نیز می‌گوید: در چند روزی که در همدان بودم، گروه پاسخگویی همراه من بود و با توجه به اینکه هگمتانه عرصه بزرگی دارد، آثار زیادی دیدم و اطلاعات خوبی درباره پرونده به من ارائه شد.
وی می‌افزاید: من قبل از سفرم به همدان، پرونده را مطالعه کرده‌ام و معتقدم ظرفیت زیادی برای ثبت جهانی دارد و بر اساس مشاهده‌ای که داشتم، ثبت جهانی آن شدنی است.
ارزیاب یونسکو اظهار کرد: یکی از موارد مهم این پرونده، انسان‌محور بودن آن است، مثلاً در بازار دیدم که مردم، سنت‌های قدیم خود را حفظ کرده‌اند و زندگی در جریان است. همچنین یکی از موارد مهم این بود که نمایندگان اصناف، بازار و نماینده سمن‌ها راضی بودند و هماهنگی خوبی با سازمان‌های دولتی به شکل روزانه دارند که بسیار مهم است.
ثبت جهانی هگمتانه، همدان را به مقصد مهم گردشگران خارجی تبدیل می‌کند
علیرضا قاسمی، استاندار همدان نیز در دیدار با ارزیاب یونسکو می‌گوید: ثبت جهانی هگمتانه همدان را به یکی از مقاصد مهم گردشگران خارجی تبدیل می‌کند و در رشد و توسعه این استان مؤثر واقع خواهد شد.
وی می‌افزاید: با ثبت جهانی هگمتانه در صنعت گردشگری همدان شاهد تحول خواهیم بود.
استاندار همدان اظهار می‌کند: ثبت جهانی هگمتانه و مرکز تاریخی همدان به حفظ و صیانت بهتر از آثار تاریخی این کهن شهر کمک می‌کند.
قاسمی اظهار می‌کند: این اتفاق همچنین در معرفی هرچه بهتر همدان و آثار تاریخی آن به جهانیان مؤثر واقع خواهد شد.
در ادامه این نشست ارزیاب یونسکو از بازدید این تیم و فرایند ثبت جهانی آثار واجد شرایط در سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد را تشریح و اظهار امیدواری کرد پرونده ثبت جهانی هگمتانه در آینده نزدیک مورد بررسی و تأیید قرار بگیرد.
ثبت جهانی هگمتانه منجر به رشد چرخه اقتصادی شهر می‌شود
بهرام توتونچی، کارشناس باستان‌شناسی می‌گوید: ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» علاوه بر پویایی، موجب رشد چرخه اقتصادی شهر می‌شود.
وی با بیان اینکه همدان به لحاظ ثبت آثار تاریخی در یونسکو نسبت به سایر شهرهای کشور عقب افتاده بود اظهار می‌کند: امید است ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» بتواند جایگاه این کهن‌شهر را از نظر معرفی بناها در سطح بین‌المللی نمایان سازد.
وی می‌افزاید: نگاه بین‌المللی به ثبت جهانی هگمتانه، باعث می‌شود تورگردانان خارجی که به شهرهای دارای ثبت جهانی توجه می‌کنند، همدان را هم جزو مقاصد گردشگری خود قرار دهند.
این کارشناس باستان‌شناسی با اشاره به اینکه ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» علاوه بر پویایی موجب رشد چرخه اقتصادی در شهر می‌شود می‌گوید: پس از ثبت جهانی، گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند، بخشی از وقت خود را به همدان اختصاص می‌دهند که در وضعیت اقتصادی و اجتماعی شهر تأثیر مثبتی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه در سیستم بین‌المللی قرار می‌گیریم باید تابع قوانین و مقررات بین‌المللی بود می‌افزاید: ثبت این محور و مجموعه، تازه آغاز کار همدان است و با قرار گرفتن در شیوه نامه بین‌المللی، باید برای رفع ریز به ریز چالش‌های این مجموعه مطابق با نگاه فنی و تخصصی بین‌المللی تلاش شود.
توتونچی با تاکید بر اینکه همدان قابلیت جهانی شدن را دارد بیان می‌کند: آمادگی برای جهانی شدن حاصل چندین هزار ساعت کار بی‌وقفه کارشناسان میراث فرهنگی در دهه‌های قبل است که امید می‌رود نتیجه‌بخش باشد و بتوانیم در کنار آن، ثبت جهانی دو کاروانسرای تاج‌آباد و فرسفج را نیز داشته باشیم.
وی می‌افزاید: گنبد علویان در فهرست آثار جهان اسلام ثبت شده که موجب شناخت همدان و معرفی آن به جامعه بین‌الملل می‌شود. وقتی یک مجموعه ثبت جهانی می‌شود، در سایت‌های خاص یونسکو قرار می‌گیرد و باعث می‌شود بستر مناسبی برای معرفی آثار باشد.
وی نگاه مردم و فرهنگ‌سازی برای ثبت جهانی را مهم می‌داند و خاطرنشان می‌کند: گردشگران خارجی معمولاً در فصل پاییز و بهار حضور می‌یابد که باید مردم نیز برای این موضوع آمادگی لازم را داشته باشند.
ارزش مجموعه فاخری تپه هگمتانه، فراتر از مقیاس ملی است
محمد سعید ایزدی، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا، در خصوص ثبت جهانی هگمتانه می‌گوید: تپه هگمتانه مجموعه فاخری است که ارزش آن فراتر از مقیاس ملی است و امیدواریم فرایند ثبت جهانی آن هر روز پیگیری شود و به نتیجه نهایی برسد.
وی می‌افزاید: ثبت جهانی این مجموعه ارزشمند از ابعاد مختلفی قابل توجه است. نکته مهم این است که ما توانستیم یادگار گذشته خود را که در لایه‌های مختلف تاریخی در دوران مختلف تاریخی جمع‌آوری شدند و چنین اثری را به وجود آوردند، به جهان و جهانیان معرفی کنیم.
ایزدی ادامه می‌دهد: ثبت جهانی هگمتانه این امکان را برای ما فراهم می‌کند که بتوانیم مبلغ پیشینه و تاریخ و تمدن خود باشیم. توجه مسئولان و متولیان به ارزش‌های این اثر، نکته حائز اهمیت در ثبت جهانی مجموعه هگمتانه است؛ بنابراین طبق دستورالعمل‌های بین‌المللی، مراقبت و حفاظت از آن تحت این چهارچوب‌ها قرار می‌گیرد و دست‌اندازی به حریم و عرصه اثر به حداقل خواهد رسید و برخورداری از این چهارچوب‌های حقوقی می‌تواند کمک شایانی به حفاظت از این مجموعه ارزشمند کند.
وی می‌افزاید: مقیاس هگمتانه فراتر از ملی و در مقیاس جهانی است؛ اما شاید شهروندان همدانی نیز شناخت درستی از این مجموعه تا به امروز نداشته‌اند و ممکن است حتی پای خود را در هیچکدام از این آثار به جا مانده و حفاری‌هایی که انجام شده نگذاشته باشند.
ایزدی اظهار می‌کند: شاید این اتفاق بتواند ذهن ما را روشن کند و بار دیگر به سمت مکانی که متعلق به همه ما است دعوت کند و این حس تعلق است که می‌تواند بزرگترین پشتوانه حفاظت از این مجموعه باشد. حفاظت از این مجموعه وظیفه همه ما بوده و این وظیفه، راه‌حلی جز آشنایی ما و پشتیبانی کردن ما از آن ندارد.
به گزارش ایمنا، تا کنون ۲۶ مورد از مکان‌های تاریخی-فرهنگی و طبیعی ایران با عنوان میراث جهانی به ثبت رسیده‌اند. این فهرست شامل ۲۴ مورد از میراث فرهنگی و ۲ اثر میراث طبیعی است.
هر چند هگمتانه در ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شماره‌ی ۲۸ به ثبت آثار ملی رسیده است، و هم اکنون با کاربری موزه بازدید از آن برای عموم آزاد است، اما تثبیت و معرفی آن تحت عنوان یک اثر تاریخی جهانی به آن جایگاه ویژه و پر اهمیتی در جهان می‌بخشد که می‌تواند علاقمندان به گردشگری در اقصی نقاط دنیا را به همدان بکشاند و این شهر را به عنوان شهری توریستی در دنیا معرفی کند و همدان می‌تواند از رهگذر حضور توریست‌های داخلی و خارجی به رونق کسب و کار و در پی آن رشد اقتصادی مطلوب و مناسب دست پیدا نماید.
نظر شما