به گزارش خبرنگار ایمنا، تصمیم‌های ما در طول زندگی سرنوشت ما را رقم می‌زند، بعضی تصمیم‌ها نیز تأثیر بیشتری در داستان زندگی دارد که ازدواج را می‌توان مهم‌ترین آن دانست، زیرا انتخاب یک همراه مناسب برای زندگی می‌تواند انسان را به سعادت برساند و از سوی دیگر انتخاب نادرست زمینه‌ساز مشکلات بساری است، همچنین از پیامبر (ص) نقل شده است که «ازدواج کنید، طلاق ندهید، زیرا عرش الهی از طلاق به لرزه در می‌آید»، طلاق تصمیمی چالش‌زا است، چرا که نه‌تنها برای خود زوج بلکه فرزندان نیز تحت تأثیر این تصمیم قرار می‌گیرند و دچار مشکلات بسیاری می‌شوند.
در آخرین آمار ارائه شده، سازمان ثبت احوال کشور اعلام کرده است که در دو ماهه نخست سال جاری تا ابتدای خردادماه ۱۴۰۲، در کل کشور ۳۷ هزار و ۷۰۱ مورد طلاق به ثبت رسیده است.
بر پایه این گزارش از ۳۷ هزار و ۷۰۱ مورد طلاق به ثبت رسیده، کم‌ترین طلاق به ترتیب مربوط به استان‌های ایلام با ۱۸۵ مورد، خراسان جنوبی ۳۱۲ و کهگیلویه و بویراحمد با ۳۷۴ مورد است، همچنین بیشترین طلاق ثبت شده در ۲ ماه نخست سال جاری نیز به ترتیب مربوط به استان‌های تهران با ۶۲۲۹ مورد، خراسان رضوی ۴۰۶۸ مورد و اصفهان با ۲ هزار طلاق بوده است.
به دلیل تأثیر منفی که طلاق می‌تواند روی افراد و به تبع آن در جامعه داشته باشد، دولت‌ها و دستگاه‌های حاکمیتی برای کاهش آمار یا کاهش آثار منفی آن تلاش می‌کنند و در سیاست‌گذاری‌ها و قانون‌های مختلف آن را پیش‌بینی کرده‌اند.
اثر مخرب دخالت اطرافیان در یک زندگی مشترک
احسان کاظمی، روانشناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه تأثیری که فرزندان از خانواده خود می‌گیرند به چند عامل وابسته است، اظهار می‌کند: اولین عامل نوع رفتار والدین با یکدیگر و با فرزندان و عامل دیگر این است که والدین به چه میزان فرزندان خود را در مسائل و مشکلات میان خودشان دخالت می‌دهند.
وی می‌افزاید: عامل دیگر این است که چقدر پدر و مادر روی شخصیت فرزندان خود کار کرده‌اند، گاهی اوقات یک زن و مرد، زن و شوهر خوبی نباشند، اما والدین خوبی برای فرزندان خود باشند و برعکس.
این روانشناس می‌گوید: در شرایط روحی کودکی که پدر و مادرش در آستانه طلاق هستند، عوامل مختلفی تأثیر می‌گذارد، تنش‌هایی قبل از طلاق وجود دارد که می‌تواند طولانی یا کوتاه‌مدت باشد، حضور بسیاری از والدین از حضور نداشتن آنها آسیب‌زاتر است، پدر و مادری که به طور مداوم دعوا می‌کنند، اگر فرزند با یکی از آنها زندگی کند شاید آسیب کمتری ببیند.
وی تأکید می‌کند: سن و جنسیت فرزند در آسیبی که از طلاق پدر و مادر می‌بیند تأثیرگذار است. طلاق را نباید آنقدر عادی جلوه داد و از سوی دیگر نباید از آن غول بزرگی ساخت، طلاق یک تصمیم بزرگ مانند ازدواج است. گاهی اوقات فرد تصمیم عاقلانه‌ای در زمان ازدواج نمی‌گیرد و با فرد نامناسب خودش ازدواج می‌کند، برای طلاق باید تصمیم هوشمندانه گرفت.
کاظمی با بیان اینکه خانواده و اطرافیان در زمان طلاق تأثیر بسزایی دارند، تصریح می‌کند: به‌ویژه دخالت‌های خانواده دو طرف در بروز اختلافات می‌توانند اثر مخرب زیادی داشته باشد.
وی خاطرنشان می‌کند: مداخلات و اطمینان بخشیدن به فرزندان برای طلاق و بازگشت به خانه پدری، یکی از رایج‌ترین و مخرب‌ترین رفتارهای والدگری است.
این روانشناس اظهار می‌کند: طلاق را نه نرمال‌سازی و نه بحران‌سازی کنیم، طرفین باید با کمک مشاور روند جدایی را به نحوی پیش ببرند که تعادل روحی و روانی آنها آسیب جدی نبیند.
وی اضافه می‌کند: پس از طلاق ممکن است افراد تا چند ماه احساس خوبی داشته باشند که به آن دوران ماه‌عسل طلاق می‌گویند، اما پس از مدتی استرس و افسردگی به سراغ فرد می‌آید. در این زمان یک مشاور باید در کنار مرد و زن متارکه‌کرده باشد تا بتواند تعادل روحی خود را حفظ کند.
کاظمی ادامه می‌دهد: اطرافیان و خانواده هم از اینکه به سرعت برای فرد همسر پیدا کنند و بخواهند سبک زندگی جدیدی به او القا کنند به شدت پرهیز کنند. از بیان نصیحت‌ها و توصیه‌ها به فرد خودداری کنند و جوری رفتار نکنند که انگار هیچ اتفاقی رخ نداده است. طلاق یک تجربه تلخ در زندگی است و فرد باید به بهترین نحو از آن استفاده کند.
وی با تأکید بر اینکه خانواده‌ها مسئولیت‌های فردی که جدا شده را برعهده نگیرند، می‌گوید: این فرد مسئول زندگی خودش است. علاوه بر آن از زندگی شخص به عنوان دستاویزی برای تحقیر او استفاده نکنند. نگاه زشتی که به فرد پس از طلاق وجود دارد، باعث از بین رفتن عزت نفس او می‌شود.
میانگین سازش در استان اصفهان به چه اندازه است؟
سمیه کریمی، معاون پیشگیری اداره‌کل بهزیستی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در این خصوص اظهار کرد: تعداد مراکز مشاوره تحت نظر بهزیستی در کل استان اصفهان ۳۰۷ عدد است که ۹۷ مورد آن در زمینه طلاق فعالیت دارند، ۴۷ مرکز در اصفهان و ۵۰ مرکز نیز در سایر شهرستان‌های استان فعال هستند.
وی افزود: از سال ۹۷ سامانه کنترل و کاهش طلاق جهت مشاوره زوجین فعال شده که طی یک دور ۴۵ روزه، در سه تا پنج جلسه مشاوره مشکلات آنها بررسی شده و در نهایت گزارش سازش و عدم سازش به دادگستری ارسال می‌شود.
معاون پیشگیری اداره‌کل بهزیستی استان اصفهان گفت: مراکز غربال در حال حاضر در استان اصفهان شامل ۲۵ مرکز است که در ۱۲ شهرستان فعالیت دارند، تعداد مراکز در شهرستان اصفهان ۱۰ مورد است.
وی در خصوص آمار سازش در اصفهان و مقایسه آن با آمار کشوری اظهار کرد: میانگین سازش در استان اصفهان ۱۸.۸۱ درصد و میانگین سازش در کشور ۲۴ درصد است.
کریمی در خصوص آسیب‌های فرزندان طلاق گفت: فقدان الگوهای تربیتی مناسب، کاهش عزت نفس، ایجاد بحران‌های روحی و روانی، ایجاد خلاءهای عاطفی، افت تحصیلی، گرایش به بزهکاری، اعتیاد و دوستان ناباب، ایجاد حس ناامنی، احساس بلاتکلیفی، خشم، پرخاشگری، گوشه‌گیری، احساس گناه و احساس طرد شدن از آسیب‌هایی است که می‌تواند فرزندان طلاق را درگیر کند.
وی تصریح کرد: در جلسات مشاوره، به زوجین متقاضی طلاق در خصوص عوارض و آسیب‌های طلاق در خانواده و به‌ویژه آثار آن بر فرزندان توضیحات مفصل داده می‌شود، در صورتی که فرزندان نیاز به بررسی بیشتر داشته باشند، به متخصص و مشاور کودک و نوجوان ارجاع می‌شوند.
معاون پیشگیری اداره‌کل بهزیستی استان اصفهان گفت: بعد از طلاق در صورتی که زوجین خواستار استفاده از خدمات مشاوره و مددکاری باشند، می‌توانند از این خدمات استفاده کنند.
وی خاطرنشان کرد: بیشترین علت‌های طلاق بر اساس آمارهایی که در دست داریم، مسئولیت‌پذیر نبودن، آشنایی نداشتن با مهارت‌های کنار آمدن، نداشتن مهارت‌های اساسی زندگی مشترک، نبود توجه و احترام، اعتیاد، خیانت، دخالت خانواده‌ها و مشکلات مالی هستند.
لزوم آموزش جوانان برای جلوگیری از ازدواج‌های هیجانی و احساسی
علیرضا شریفی‌یزدی، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه اگر طلاق در وجه اول بیان شده رخ دهد، انتخاب بین بد و بدتر است، ادامه می‌دهد: بالا رفتن آمار طلاق رسمی به این معنا است که افراد مجبور نیستند به صورت اجباری و با وجود آسیب‌های گوناگونی که در معرض آن قرار می‌گیرند، طلاق عاطفی را به علت فشارهای اقتصادی، خانوادگی و اجتماعی تحمل کنند.
شریفی‌یزدی با اشاره به تبعات طلاق در جامعه، می‌گوید: تزلزل کیان خانواده یکی از تبعات مهم پدیده طلاق محسوب می‌شود و براساس قائده تقلید، هنگامی که افراد طلاق می‌گیرند، دیگران نیز ترغیب به انجام آن می‌شوند، زن و مردی که درگیر پدیده طلاق می‌شوند، انواع آسیب‌های روحی و روانی را تا مدت‌ها تجربه می‌کنند که مهم‌ترین آنها افسردگی، اضطراب و نشخوار فکر است.
وی با بیان اینکه افزایش روابط نامتعارف و خارج از چارچوب‌های قانونی، عرفی و شرعی در جامعه از سایر پیامدهای منفی طلاق در جامعه است، اضافه می‌کند: فرزندانی که شاهد طلاق والدین خود هستند، ممکن است به علت محرومیت نسبی از وجود پدر یا مادر درگیر مشکلاتی در رشد و تربیت شوند که در سال‌های بعدی زندگی، گریبان‌گیر آنها می‌شود.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه با افزایش پدیده طلاق در جامعه، با تعدادی زیادی زن یا مرد مجرد روبه‌رو هستیم که درگیر برخی روابط نامتعارف می‌شوند و این موضوع آسیب‌های دیگری نیز به همراه دارد، اظهار می‌کند: طلاق برای زنانی که توانمندی تأمین نیازهای اولیه زندگی را ندارند، سبب به خطر افتادن امنیت اقتصادی آنها می‌شود.
وی با اشاره به تأثیر افزایش نرخ طلاق بر کاهش نرخ ازدواج در یک جامعه، می‌افزاید: هنگامی که یک فرد زندگی نزدیکان دایره یک و دوی خود را بررسی می‌کند که زندگی مشترک بسیاری از آنها به طلاق آنها ختم شده است، دچار نوعی ترس و واهمه نسبت به ازدواج می‌شود که در اصطلاح جامعه‌شناسی گاموفوبیا یا ازدواج‌هراسی نامیده می‌شود.
شریفی‌یزدی با اشاره به راهکارهای کاهش نرخ طلاق در جامعه، تصریح می‌کند: در بعد کلان، کاهش نرخ طلاق در جامعه به شدت منوط به اصلاح وضعیت اقتصادی است و مهم‌ترین و بزرگ‌ترین راهکاری که در حال حاضر جامعه نیازمند آن است، بهبود شرایط اقتصادی محسوب می‌شود، افزایش آموزش مهارت‌های زندگی به جوانان نیز از راهکارهای میان‌مدت کاهش نرخ طلاق در جامعه محسوب می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: جوانان باید مهارت‌های زندگی را مانند مهارت استقلال، مسئله‌یابی، حل مسئله، گفت‌وگو، نقد کردن و نقدپذیری یا تصمیم‌گیری را در مدرسه، دانشگاه و قبل از ورود به زندگی مشترک بیاموزند تا قبل از رسیدن به مرحله طلاق، توان رفع کردن مشکل پیش آمده را داشته باشند.
این جامعه‌شناس با تاکید بر لزوم گسترش فرهنگ استفاده از مشاوره و خدمات مشاوره‌ای در حوزه خانواده، تصریح می‌کند: افراد باید بیاموزند هنگامی که توان رفع مشکلی را ندارند به مشاوران امر خانواده مراجعه کنند و از آنها بهره بگیرند، به عنوان راهکارهای کوتاه‌مدت کاهش نرخ طلاق باید از ازدواج‌های هیجانی و احساسی جلوگیری شود.
تأثیر افزایش سن و شرایط اقتصادی بر ازدواج
سیدحسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره کاهش روند ازدواج، اظهار می‌کند: تحلیل موجود از وضعیت طلاق در کشور نشانگر این موضوع است که طی دو سه دهه اخیر، روند ازدواج به نسبت جمعیت، روند رو به رشد و قابل توجهی نداشته و به همین علت در سیاست‌گذاری‌های کلان کشور در حوزه جمعیت، سلامت، خانواده و قوانین مختلف مانند قوانین تسهیل ازدواج جوانان و سایر قوانین مرتبط، نگرانی راجع به دوری جوانان از ازدواج شکل گرفته است.
وی ادامه می‌دهد: دلایل عمده‌ای که منجر به کاهش آمار ازدواج جوانان شده، شامل تغییر سبک زندگی، تغییر نقش‌های اجتماعی در جامعه و تغییر وضعیت اقتصادی است. موارد اعلام شده تنها برخی از موضوعات جدی در حوزه ازدواج است و بخشی از علل دوری جوانان از ازدواج، فرار از مسئولیت محسوب می‌شود که در بیشتر موارد با جمله «خودم را نمی‌توانم جمع کنم، چطور یک نفر دیگر را هم جمع و جور کنم؟» یا «بهتر است خودم را جمع‌وجور کنم و فکر آوردن فرد دیگری به زندگی‌ام نباشم» مطرح می‌شود.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران تصریح می‌کند: نمی‌توان منکر تأثیر حوزه اقتصاد بر ازدواج شد و به طور طبیعی این موضوع یک شاخص و مؤلفه کلیدی در ازدواج است. اقتصاد بر بخش‌های زیادی تأثیر دارد، اما آیا همه افرادی که ازدواج نمی‌کنند، وضع اقتصادی خوبی ندارند؟ لازم است بدانیم، افرادی وجود دارند که وضع مالی خوبی دارند، اما سبک زندگی تجردی را با آزادی‌هایی که دارند به عنوان سبک زندگی خود انتخاب می‌کنند.
وی اضافه می‌کند: درحال حاضر شرایط خوبی در حوزه اقتصاد حاکم نیست و افراد برای تأمین حداقل‌های زندگی مانند اجاره مسکن نیز با مشکل مواجه هستند. روند افزایش بسیار کند اشتغال و حقوق بسیار کمی که افراد دریافت می‌کنند فرد را به این نتیجه می‌رساند که از ازدواج دوری کند؛ البته خانواده، رسانه، شرایط فرهنگی و روابط اجتماعی می‌توانند برای خروج از این مسیر تأثیرگذار باشند. ابهام و تردید نیز از عوامل دوری جوانان از ازدواج است و مهریه، زندانیان مهریه و اتفاقات مشابه آن به نوعی می‌تواند یکی از عوامل تعلل در ازدواج باشد.
موسوی‌چلک با اشاره به تأثیر مشکلات اقتصادی بر آمار ازدواج، می‌گوید: افزایش بازاریابی تولیدات جوانان و بسیاری از موارد دیگر می‌تواند انگیزه‌های جوانان برای ازدواج را افزایش دهد. در این میان نمی‌توان تأثیر معضلات اقتصادی را نادیده گرفت، زیرا روی بخش‌های مختلفی از زندگی تأثیر می‌گذارد و ازدواج نیز یکی از حوزه‌هایی است که تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد. اگرچه حال و روز خانواده‌ها نیز امروزه خوب نیست، اما اگر نظام رفاه و تأمین اجتماعی که در قانون سیاسی پیش‌بینی شده است، کارآمدی داشته باشد نگرانی جوانان برای ورود به چرخه ازدواج کمتر می‌شود.
طلاق یکی از مهم‌ترین معضلات اجتماعی است
محمد محسنی، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اصفهان اظهار می‌کند: در کنار موارد مذکور، مهم‌ترین معضل اجتماعی در سطح استان اصفهان موضوع طلاق است و در این راستا سال گذشته حدود ۲٠ هزار درخواست طلاق در سامانه تصمیم ثبت شده که حدود ۴٠ هزار نفر را در بر می‌گیرد و بخش قابل توجهی از آنها فرزند نیز دارند.
وی با بیان اینکه بخش عمده‌ای از کودکان بزهکاری که مورد مطالعه ما هستند، شاهد طلاق واقعی، عاطفی و بی‌توجهی بوده‌اند، می‌گوید: در پرونده‌های طلاق تغییر ذائقه‌ها و افراد مؤثر بر این فرایند امری قابل توجه است که یکی از موارد این است که از فرهنگ اصیل خود دور شده‌ایم.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اصفهان اضافه می‌کند: نبود وجود عشق واقعی و وجود برخی از مؤلفه‌های بیرونی از عواملی است که بر این روند تأثیر گذاشته و یکی از مؤلفه‌هایی که در پرسشنامه‌های زوجین بر آن تاکید شده موضوع پوشش است.
نظر شما