به گزارش خبرنگار ایمنا، زمانی که نام محرم به گوش ما می‌خورد تنها به یاد عزاداری دهه اول و روزهای تاسوعا و عاشورا می‌افتیم، در حالی که اگر نگاهی به این واقعه عظیم و تاریخی بیندازیم، می‌بینیم که اصل ماندگاری عاشورا پس از دهه اول و با نقش تبیین‌گرانی مانند حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) رقم خورده است.
در طول تاریخ صدر اسلام یکی از بانوانی که زبانزد خاص و عام بود و با وجود سخت‌ترین شرایط به‌پای اسلام و دین ایستاد، حضرت خدیجه (س) بود و در این راستا شخصیت حضرت زینب (س) جلوه‌ای از ویژگی‌های جده‌شان است که علاوه بر دارا بودن ویژگی‌هایی از جمله عفّت و صبر، نقش سرنوشت‌سازی در نهضت کربلا و حفظ این قیام عظیم داشت.
حضرت زینب (س) پس از شهادت امام حسین (ع) و یارانش در کربلا، در کوفه و شام، رسالت خویش را به خوبی انجام داد و با استفاده از فرصت‌ها، ضربه‌های کاری به دشمن وارد کرد؛ حضرت زینب (س) با خطبه‌های خود تبلیغات دروغین بنی‌امیّه را خنثی کرد و مردم کوفه را به خاطر پیمان‌شکنیشان، از خواب غفلت بیدار کردند، به‌گونه‌ای که یزید از کار خود اظهار ندامت کرد و اهل‌بیت پیامبر (ص) را با احترام فراوان به مدینه بازگرداند.
بانوان نهضت روایتگری را پیش بگیرند
مینو اصلانی، رئیس اندیشکده خانواده دانشگاه جامع امام حسین (ع) در گفت‌وگو با ایمنا با بیان اینکه ماندگاری واقعه عاشورا از بعد از عاشورا و با خطبه‌های امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) رقم خورد، اظهار می‌کند: وظیفه و رسالت بزرگ تبیین به عهده حضرت زینب (س) بود و این امر برای امروز ما یک درس و نقطه عطف است.
وی می‌افزاید: در جامعه امروز اگر قصد داریم گفتمان و پیام انقلاب اسلامی ماندگار باشد، باید بانوان نهضت روایتگری را پیش بگیرند و در این مسیر با الگوگیری از حضرت زینب (س) متوجه شوند نقش بانوان در روایتگری و ماندگاری فرهنگ کجاست یا نقاط قوت و ضعف آن چیست تا در ادامه نهضت روایتگری زنان مانند عاشورا تداوم داشته باشد.
رئیس اندیشکده خانواده دانشگاه جامع امام حسین (ع) می‌گوید: شاهدیم که زنان توانایی روایتگری و تبیین مسائل با زبان اثرگذار دارند که این مسیر از قصه‌گویی برای فرزندانشان آغاز می‌شود و در ادامه به جامعه‌سازی و جامعه‌پردازی ختم می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: جای مستندها، پادکست‌های فاخر و سریال‌ها برای بیان نقش سازنده بانوان در تداوم مسیر عاشورا با مخاطب خاص خالی است و در این مسیر باید نگاهی جهانی نیز داشته باشیم زیرا امروز مرزها از طریق شبکه‌های اجتماعی نادیده گرفته و فرهنگ‌ها منتقل می‌شود، در همین راستا باید نگاهی جهان‌شمول داشته باشیم زیرا پیام عاشورا محدود به زمان و مکان خاص نمی‌شود و تنها باید زمینه روایتگری را فراهم کنیم.
باید شاهد تجلی نهضت عاشورا پس از دهه اول نیز باشیم
محمدحسین ریاحی، استاد دانشگاه، محقق و پژوهشگر تاریخ نیز می‌گوید: در آئین‌های محرم بیشترین جلوه و فعالیت برای معرفی نهضت حسینی، در دهه اول محرم صورت می‌گیرد، در حالی که این موضوع از دهه اول شروع می‌شود اما باید رنگ و تجلی این نهضت را پس از دهه اول نیز ببینیم.
وی با بیان اینکه شاید مهم‌ترین و اصلی‌ترین موضوعی که در این مسئله قابل بحث است تبلیغات و تالیفات است، ادامه می‌دهد: انعکاس مطالب، مربوط به اقداماتی است که اوج حماسه کربلا را می‌رساند، در حالی که باید پیام عاشورا و توصیف کربلا را در دهه دوم نیز مورد توجه قرار دهیم زیرا دهه دوم سیر و شیوه‌ای است که انعکاس پیام امام حسین (ع) را مورد توجه قرار می‌دهد.
این محقق و پژوهشگر تاریخی اظهار می‌کند: شور و وصف حاکم تنها تا عاشورا ادامه دارد اما این موضوع نیاز به پیگیری دارد و در این راستا اگر محققان و پژوهشگران به اتفاقات رقم خورده پس از عاشورا تا اربعین توجه بیشتری داشتند، شاید می‌توانستیم شور و هیجانی که همراه با درک صحیح است را در روزهای بعدی نیز منعکس کنیم.
وی در خصوص راه‌های تبیین اقدامات اسرای کربلا در شرایط فعلی تاکید می‌کند: در حال حاضر باید سیری از اتفاقات مربوط به تاریخ کربلا را با دقت توضیح دهیم که این امر پشتوانه‌ای برای برقراری جلوه بیشتر این ایام خواهد بود و این موضوع امری ناممکن نیست.
ریاحی با اشاره به نقش اساسی بانوان در تاریخ تصریح می‌کند: برخلاف تبلیغات ناروای غرب و معاندان نسبت به ارزش‌های اسلامی، شاهدیم که بانوان در فرهنگ، تاریخ و تمدن اسلامی درخشیده‌اند و این موضوع به دلیل جایگاهی است که قرآن و اهل‌بیت برای آن‌ها ترسیم کرده‌اند؛ جایگاه و عظمت حضرت زهرا (س) مصداقی برای این امر است.
وی با بیان اینکه بانوان در طول تاریخ به‌عنوان عنصری فعال در جامعه بوده و در ماجرای کربلا و حماسه حسینی نیز بانوان هستند که فرزندانی را پرورش داده‌اند که با ایثار و فداکاری خود جلوه‌های اصلی حماسه را رقم زدند، ادامه می‌دهد: وجود شخصیت‌هایی مانند حضرت رقیه (س)، سکینه و رباب در حماسه عاشورا قابل توجه است و در این راستا این مضامین تأثیرگذار و قابل اعتنا بوده و هست که در دوران دفاع مقدس نیز شاهد مصادیقی در این مسیر بوده‌ایم.
حضرت زینب (س) بت دشمنان را شکست
اصغر منتظرالقائم، استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان هم با اشاره به کمتر پرداخته شدن منابع به شرح حال انتقال اسرای کربلا به کوفه و دمشق اظهار می‌کند: منابع در خصوص مسیر و نوع رفتار با کاروان اسرا، کمتر سخن گفته‌اند البته در این باره دستانی در میان بوده و برخی مورخان خلافت اموی و عباسی آن را مخفی کرده‌اند و آنچه که توسط شیعیان نوشته شده از بین رفته است.
وی با بیان اینکه با این حال در بعضی از روایات ائمه در خصوص نوع برخورد با اسرا گزارش‌هایی موجود است، ادامه می‌دهد: با منابع و اطلاعات مذکور می‌توان در این باره به جمع‌بندی رسید و بیان کرد که اهل بیت (ع) در این مسیر چه مصائبی را تحمل کردند. برای مثال نقل شده است که اسرا را در شهرهایی که می‌بردند به اسم اسرای ترک، روم و دیلم معرفی می‌کردند.
این استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان با تاکید بر اینکه بانوان باید ببینند حضرت زینب (س) چطور در سخنرانی‌های خود بتی که دشمنان ساخته بودند را شکست، می‌گوید: مأموریت خون امام حسین (ع)، پس از عاشورا و توسط حضرت زینب (س)، با سخنرانی و خطبه‌خوانی‌های ایشان آغاز شد.
وی با یادآوری اینکه نقش اساسی و محوری حضرت زینب (س) پس از واقعه عاشورا کمتر درک و تبیین شده است، خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر نیمی از جامعه بانوان هستند که باید عَلَم مجاهدت را بر دوش گیرند و مسیر حضرت زینب (س) را ادامه دهند.
منتظرالقائم می‌گوید: نظامیان و سیاستمداران بزرگ با قوه نظامی فتح تاریخی می‌کردند اما حضرت زینب (س) و امام حسین (ع) بدون عده و عُده نظامی تاریخ را فتح کردند و این پیروزی بزرگ به وسیله حضرت زینب (س) رقم خورد.
نظر شما