به گزارش خبرنگار ایمنا، عزاداری محرم بافرهنگ و آداب شهرهای مختلف درهم‌آمیخته شده است. هر یک از مناطق کشورمان هم سبک و سیاق خود را در عزاداری و برپایی مراسم سوگواری دارند. از سوی دیگر در بسیاری از سنت‌های عزاداری شهرهای مختلف، شباهت‌های فراوانی وجود دارد. برپایی دسته‌های عزاداری، تعزیه، گرداندن علم و نخل و تهیه غذای نذری ازجمله مراسمی است که در شهرهای کشور برپا می‌شود. گاهی این سنت‌ها به‌اندازه‌ای جالب‌توجه‌اند که مردم را نه‌تنها از سراسر کشور بلکه از کشورهای دیگر به تماشا دعوت می‌کنند. ایمنا در سلسله مطالبی تا پایان دهه اول محرم در گفت‌وگو با صاحب‌نظران حوزه آئینی کشور به بررسی آئین‌های ماه محرم و صفر می‌پردازد.
هنر شبیه‌خوانی و تعزیه باهدف زنده نگه‌داشتن قیام عاشورا اجرا می‌شود
اسماعیل مجللی، پژوهشگر حوزه آئینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهارکرد: سوگواری‌های نمایشی در دوره صفویان در ایران به وجود آمد و شاعران آن دوره به همت دربار قاجار محافلی شکل دادند و در آن محافل با توجه به موضوعات مختلف به سرایش شعر پرداختند به‌طوری‌که تعزیه از دل همین محافل ادبی دوره قاجار شکل گرفت.
وی افزود: شکل‌گیری تعزیه در روستاها و شهرهای دیگر بر اساس کپی‌برداری از تعزیه‌های اجراشده در دربار قاجار بود چراکه خوانین و حکامی که به دربار قاجار راه داشتند با تماشای این هنر به کپی‌برداری و اجرای آن در مناطق تحت تسلط خود پرداختند و این‌گونه باعث گسترش تعزیه شدند.
این پژوهشگر حوزه آئینی تصریح کرد: نمایش تعزیه در اوایل انقلاب به هنر مردمی تبدیل شد. هنری که توسط مردم برای خود مردم اجرا می‌شد.
وی اضافه کند: هدف از برگزاری این‌گونه مراسم‌ها زنده نگه‌داشتن قیام عاشورا است تا نسل به نسل این رویداد به آیندگان منتقل شود.
مجللی ادامه داد: استان مرکزی ازجمله استان‌هایی است که در سبقه و پیشینه هنر تعزیه حرفی برای گفتن دارد به‌طوری‌که صفحات زرینی را در کشور به خود اختصاص داده است.
وی گفت: در استان مرکزی چهار تکیه و فضای اختصاصی اجرای تعزیه‌داریم که تکیه تاریخی فرمهین، تکیه زاغرم تفرش، تکیه باغ شیخ ساوه و تکیه آقاخان محلات ازجمله این مکان‌ها هستند که از گذشته تا به امروز در ماه محرم و صفر به‌عنوان مکانی برای تعزیه‌خوانی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
پژوهشگر هنر تعزیه بابیان اینکه تکیه زاغرم تفرش حدود ۱۱ سال پیش از تکیه استان تهران بناشده است اظهار کرد: در استان مرکزی نسخه‌نویسان تعزیه به دو زبان فارسی و ترکی نسخه‌هایی را نوشته‌اند که از آن جمله می‌توان به انجمن نسخه‌نویس فارسی‌زبان اشاره کرد که نسخه‌های زیادی در زمان قاجار از وی به‌جامانده است.
وی اضافه کرد: ملأ اسداله آمره ای نیز نسخه‌نویس اهل روستای آمره از توابع شهرستان کمیجان بود که نسخه‌های تعزیه را به زبان ترکی می‌نوشت به‌طوری‌که اشعار آنان در حال حاضر نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.
مجللی افزود: تعزیه سیار، نوع دیگری از تعزیه است که وجه تمایزی برای مراسم‌های عزاداری شهر اراک از شهرهای دیگر است و به‌عنوان یک برند برای هنر تعزیه شهر اراک محسوب می‌شود.
وی گفت: علاوه بر بحث تعزیه در استان مرکزی، برخی آئین‌های عزاداری و سوگواری نمایشی مرتبط با واقعه عاشورا در استان مرکزی انجام می‌شود که می‌توان به مراسم جغجغه زنی در روستای انجدان، مراسم علم‌گردانی در روستای هزاوه، مراسم علم‌گردانی در تفرش و مراسم نخل گردانی در خمین اشاره کرد.
این پژوهشگر حوزه آئینی اضافه کرد: رد و نشانی از اینکه آئین‌های نمایشی در حال منسوخ شدن باشد نمی‌توان دید این در حالیست که شاید طی سال‌های اخیر این هنر گسترش پیدا نکرده و یا انتشار آن با کوتاهی مواجه شده است ولی نمی‌توان گفت این آئین‌ها و مراسم‌ها برای همیشه در حال منسوخ شدن است.
وی خاطرنشان کرد: هنر شبیه‌خوانی و تعزیه بعد از سال‌ها، مخاطبین خود را حفظ کرده به‌طوری‌که از شهرستان‌های مختلف درخواست‌های زیادی مبنی بر برگزاری دوره‌های آموزشی برای هنرمندان راداریم.
مجللی افزود: مراسم عزاداری و تعزیه‌خوانی در استان‌های مختلف بنا بر نوع پوشش و نوع رسوم منطقه مختلف است به‌طوری‌که برگزاری این‌گونه آئین در هر استان به شیوه‌های مختلف برگزار می‌شود.
نظر شما