به گزارش ایمنا، دهم محرم در تقویم «روز عاشورا» نامیده شده است. شهرت این روز نزد شیعیان به دلیل وقایع عاشورای سال ۶۱ هجری قمری است، ائمه اطهار (ع) بر زنده نگه داشتن و اقامه عزا در «عاشورا» تأکید فراوان داشته و شیعیان جهان این روز را به سوگواری می‌پردازند.
- بیشتر بخوانید: تاریخ تاسوعا و حوادث نهم محرم
تاریخ روز عاشورا در سال ۱۴۰۲
تاریخ دقیق روز عاشورا سال ۱۴۰۲ در تقویم شمسی با جمعه، ۶ مرداد برابر است.
تاریخ دقیق روز عاشورا سال ۱۴۰۲ در تقویم قمری با ١٠ محرم ۱۴۴۵ برابر است.
تاریخ دقیق روز عاشورا سال ۱۴۰۲ در تقویم میلادی با ۲۸ جولای، ۲۰۲۳ برابر است.
روز تاسوعا نیز با پنج‌شنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ برابر است.
معنی لغوی عاشورا
عاشورا برگرفته شده از «عشر»، به معنای ده و عاشورا به معنای دهم است. اطلاق کلمه «عاشورا» بر دهم ماه محرم، پس از شهادت امام حسین و یاران آن حضرت، صورت پذیرفته است و در دوره پیش از اسلام به دهم ماه محرم، عاشورا نمی‌گفتند.
واقعه تاسوعا و عاشورا
از آنجا که حوادث مهم کربلا در روز نهم و دهم ماه محرم‌الحرام اتفاق افتاد، این دو روز برجسته و به نام تاسوعا و عاشورا مشهور شده و در فرهنگ مسلمانان به ویژه شیعیان، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. پس از آنکه امام حسین (ع) درکربلا به شهادت رسیدند، روز عاشورا در میان مردم به روز حزن و اندوه مشهور و شیعیان حضرت علی (ع) آن را روز سوگ و عزاداری قرار دادند؛ از این رو به نام عاشورای حسینی شهرت یافت.
امام صادق (ع) فرمود: «عاشورا روزی است که امام حسین (ع) میان یارانش کشته شد و بر زمین افتاد. یاران او نیز پیرامون او به خاک افتاده وعریان بودند».
واقعه عاشورا
با مرگ معاویه در سال ۶۰ هجری قمری، پسرش یزید بر مسند خلافت تکیه زد و مردم شام با وی بیعت کردند. آنگاه یزید با ارسال نامه‌ای به حاکم مدینه از او خواست تا از بزرگان قریش از جمله امام حسین (ع) نیز بیعت گیرد اما وقتی حاکم مدینه از امام حسین (ع) بیعت خواست، حضرت از بیعت امتناع کردند و شبانه از مدینه عازم مکه شدند. در این حین، مردم کوفه که در عراق از مرگ معاویه و امتناع امام حسین (ع) از بیعت یزید اطلاع یافتند، نامه‌های فراوان در پشتیبانی از امام حسین (ع) امضا کردند و آن حضرت را به کوفه فراخواندند.
ایشان در کربلا به محاصره نیروهای ابن زیاد به سرکردگی عمر بن سعد در آمد و چون حاضر نشد ذلت تسلیم و بیعت با حکومت غاصب و ظالم یزیدی را بپذیرد، سپاه کوفه در روز دهم محرم معروف به روز عاشورا با او وارد جنگی نابرابر شدند، به طوری که سپاهیان عمر بن سعد را سی هزار نفر و تعداد یاران امام حسین علیه السلام را بین ۷۲ تا ۱۵۴ نفر گزارش کرده‌اند. امام حسین و یارانش روز عاشورا، لب تشنه، با رشادتی زیاد تا آخرین نفر جنگیدند و به شهادت رسیدند و بازماندگان این قافله، به اسارت در آمده و به کوفه برده شدند.
روز عاشورا
واقعه کربلا در جمعه دهم مُحَرَّم سال ۶۱ قمری رخ داد. در این روز، میان سپاه امام حسین (ع) و یزید بن معاویه جنگ درگرفت که از صبح عاشورا تا عصر طول کشید و در آن امام حسین (ع) و تمامی یارانش به جز امام سجاد (ع) به شهادت رسیدند. در عصر روز عاشورا و پس از شهادت امام حسین (ع) و یارانش، لشکر عمر بن سعد به خیمه‌های اهل بیت ایشان یورش بردند، به غارت و آتش زدن خیمه‌ها پرداخته و همه زنان و کودکان را به اسارت گرفتند، جنازه شهدا را نیز زیر سم اسبان لگدکوب کردند.
بنی‌امیه پس از واقعه کربلا با اقداماتی مانند ذخیره آذوقه یک سال خود، تبریک و شادباش گفتن و لباس‌های نو پوشیدن و روزه گرفتن، روز عاشورا را مبارک شمردند. چنانکه در زیارت عاشورا آمده است: «هذا یومٌ تَبَرَّکت بِهِ بَنُوأُمَیةَ؛ این روزی است که بنی‌امیه آن را مبارک می‌دانستند».
سوگواری در روز عاشورا
عاشورا مهم‌ترین روز عزاداری در فرهنگ شیعیان است. در هر جایی که گروهی از شیعیان حضور داشته باشند در این روز مراسم سوگواری برگزار می‌شود. کشورهای شیعه‌نشین در این روز تعطیل رسمی و بازارها و کسب و کار نیز تعطیل است. عزاداری در ابتدا به صورت شعرخوانی بود و پس از مدتی به شکل مداحی، روضه خوانی، سینه زنی، تعزیه و پرده خوانی انجام شد. شیوه‌های عزاداری در طول تاریخ تغییرات فراوانی کرده و بسیاری از آئین‌ها و سنت‌ها به آن اضافه شده است؛ در ده روز اول محرم معمولاً شب‌ها و در مکان‌های سرپوشیده برگزار می‌شود به کوچه و خیابان‌ها منتقل می‌شود و مردم به صورت دسته‌های عزاداری حرکت می‌کنند. دسته‌های عزادار با خود پرچم‌های عزا، عَلَم، کتل، توغ، سایر نشان‌های مربوط به عزاداری امام حسین (ع) را حمل می‌کنند.
عزاداری روز عاشورا تا ظهر طول می‌کشد؛ دسته‌جات عزا معمولاً به اماکن مذهبی عمومی مثل حرم امامان یا امامزادگان منطقه و منزل عالمان ساکن هر شهر می‌روند. در برخی مناطق نیز آخرین نقطه حرکت عزاداران قبرستان و محل دفن اموات است. در این روز همچنین خواندن زیارت عاشورا بسیار توصیه شده و مردم در روز عاشورا نذری‌های خود را انجام می‌دهند.
سوگواری در میان غیر مسلمانان
سوگواری عاشورا مختص شیعیان نیست، در ایران ارامنه نیز دسته‌جات عزاداری دارند؛ در ترینیداد، توباگو و جامائیکا تمامی گروه‌های قومی و مذهبی در مراسمی که به زبان محلی «هوسِی» خوانده می‌شود شرکت می‌کنند و به سوگواری می‌پردازند.
پیشینه تاریخی سوگواری برای امام حسین (ع)
عزاداری برای امام حسین (ع) از همان روز واقعه یعنی عاشورا و از کربلا آغاز می‌شود. بدون شک اولین افرادی که در این ماتم عظیم به سوگ نشسته‌اند اهل بیت امام حسین (ع) و قبیله بنی‌هاشم بودند. عزاداری‌ها تا قرن سوم هجری قمری توسط ائمه اطهار (ع) ادامه داشت و از قرن چهارم باید گفت برپایی عزاداری‌ها به صورت سازمان یافته در زمان حکومت آل بویه مرسوم شد.
اهداف قیام عاشورا
اصلاح امت، امر به معروف و نهی از منکر، احیای سنت پیامبر اکرم (ص)، حمایت از حق و مبارزه با باطل، تشکیل حکومت اسلامی، مبارزه با جهل، اجرای عدالت، مقام شفاعت عظما، افشای چهره منافقان و امتحان گسترده مسلمین از اهداف روز عاشورا ذکر شده‌اند.
نظر شما