به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، خشکسالی یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای توسعه پایدار به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود، اما کشورهای توسعه‌یافته را نیز به‌طور فزاینده‌ای تهدید می‌کند. از آنجا که تعداد و مدت خشکسالی‌ها از آغاز سال ۲۰۰۰ تاکنون نسبت به دو دهه قبل ۲۹ درصد افزایش یافته و این روند رو به رشد است، پیش‌بینی می‌شود خشکسالی تا سال ۲۰۵۰ سه‌چهارم جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار دهد. این شدت اثر در کشورهای جنوب اروپا به وضوح دیده می‌شود تا جایی که شرایط حاکی از تبدیل شدن این مناطق به بیابان است.
جنوب اروپا در واقع از خشکسالی گرفته تا بارندگی‌های شدید، به‌شدت تحت‌تأثیر شرایط آب‌وهوایی زمین قرار دارد. بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا در ماه‌های اخیر با شرایط آب‌وهوایی نامساعدی مواجه شده‌اند. کمبود بارندگی، افزایش موج گرمایی و جاری شدن سیل‌های شدید، چندین منطقه از سراسر کشورهای مدیترانه مانند اسپانیا و ایتالیا را به مشکلاتی جدی مواجه کرده و جنوب اروپا را در آستانه تابستانی با خشکسالی شدیدتر از سال گذشته قرار داده است. محققان اتحادیه اروپا باور دارند که این وضعیت احتمال وقوع بدترین خشکسالی طی ۵۰۰ سال اخیر را نشان می‌دهد. این شرایط پیش از این نیز در طول زمستان و بهار در قالب کمبود آب برای کشاورزان و تأثیر قابل‌توجه آن بر محصولات و دام‌های کشاورزان و دامداران خود را نشان داده است، با این وجود شرایط حاکم نشان می‌دهد اوضاع رو به وخامت است و جنوب اروپایی رو به بیابان شدن می‌رود.
افزایش بیابان‌زایی و خشکسالی در اروپای جنوبی
اروپای جنوبی قرار است همچنان با تابستان‌های بی‌رحم و موج‌های گرمایی مواجه باشد. این امر اروپا را در مسیر مواجهه با کمبود آبی قرار می‌دهد که در دهه‌های گذشته سابقه نداشته است. تداوم شرایط فعلی در کنار سایر خطرات ناشی از خشکسالی، کشاورزی و صنعت برق اروپا را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. تا جایی که از یک انتظار می‌رود کشاورزان پایین‌ترین عملکرد را طی دهه‌های اخیر داشته باشند و از سوی دیگر تولید برق آبی منطقه آسیب جدی ببیند.
رصدخانه اروپایی خشکسالی هشدار داده است که بیش از ۲۰ درصد از قلمرو اتحادیه اروپا در حال حاضر تحت خطر خشکسالی و ۳.۲ درصد در شرایط خطر قرار دارد. چندین سال خشکسالی پی‌درپی باعث کاهش ذخایر آب زیرزمینی در این مناطق شده و سطح رودخانه‌ها و مخازن پایین است. در این میان پرتغال و اسپانیا بیشترین تأثیر را از کمبود بارش باران می‌بینند، اما خاک کشورهای بالتیک و اسکاندیناوی خشک‌تر از حد معمول هستند. ۲۶ بخش از ۱۰۱ بخش فرانسه نیز تا پایان تابستان سال جاری در معرض خطر خشکسالی قرار می‌گیرند.
به این ترتیب نگرانی‌های مرتبط با تأثیر خشکسالی بر بخش کشاورزی به‌طور فزاینده‌ای کشورهای جنوب اتحادیه اروپا را تحت سیطره خود درآورده و گزارش ارائه‌شده به نمایندگی از فرانسه، ایتالیا و اسپانیا توسط پرتغال در این زمینه، تصویر نگران‌کننده‌ای را برای آینده این منطقه ترسیم کرده است.
بیابان‌زایی در اسپانیا
اسپانیا در سال گذشته دچار خشکسالی طولانی‌مدت و ناخوشایندی شد که تاکنون ادامه داشته است. ماه آوریل طبق گزارش‌ها به‌عنوان خشک‌ترین ماه ثبت شده بود و چندین شهر بالاترین دمای خود را طی چند دهه گذشته ثبت کردند. این امر صنعت صادرات مواد غذایی اسپانیا به دیگر کشورهای اتحادیه اروپا را به‌شدت تهدید می‌کند. کشاورزان اسپانیا با کمبود باران و دمای بالا مواجه هستند، زیرا بارندگی در اسپانیا طی زمستان و بهار بسیار کمتر از حد معمول و ۲۴ درصد کمتر از میانگین‌ها برای این زمان از سال بود. بارش‌ها در این منطقه در سال گذشته نیز ۲۶ درصد کمتر از میانگین بود.
بسیاری از بخش‌های اسپانیا در حال حاضر تحت هشدار خشکسالی قرار دارند و تعدادی از آن‌ها از نظر دسترسی به آب با وضعیت اضطراری مواجه هستند. وضعیت به‌ویژه در مناطق کاتالونیا و اندلس در شمال شرقی اسپانیا که مخازن آب کمتر از ۲۵ درصد ظرفیت خود را دارند، هشداردهنده است.
۷.۷ میلیون نفر ساکن کاتالونیا از اثرات بیش از ۳۰ ماه خشکسالی رنج می‌برند. چاه‌ها در روستاهای اطراف بارسلونا خشک شده‌اند و منابع آب با کمک تانکرهای حمل آب پر می‌شوند. کشاورزان سراسر اسپانیا نیز با وجود کمبود علوفه و تغذیه برای دام‌ها با تأثیر خشکسالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و بسیاری از آن‌ها غذای دام خود را از دیگر مناطق تهیه کنند که این امر باعث افزایش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان می‌شود. کاهش قابل‌توجه تولید میوه و سبزیجات با توجه به در دسترس نبودن آب نیز در این مناطق نگران‌کننده است.
مدیر مرکز تحقیقات بیابان‌زایی والنسیا حتی از این‌که بخش بزرگی از اسپانیا در سال‌های آینده به بیابان تبدیل می‌شود خبر داد و تأکید کرد که مبارزه با تغییرات اقلیمی و فراگیری دانش مدیریت درست منابع آب ضروری است.
بحران کشاورزی در ایتالیا
ایتالیا در این میان با خطر بارش شدید باران و طوفان مواجه است که آن را با وضعیتی بحرانی مواجه می‌کند، زیرا این بارش‌ها نه‌تنها از تأثیرات تابستان خشک نمی‌کاهد، بلکه احتمال جاری شدن سیل را در زمین‌های خشک سراسر مناطق آن بالا می‌برد. از سوی دیگر سطح ذخایر آبی این کشور با توجه به فقدان بارش برف و باران در فصول سرد، هم‌چون سطح رودخانه‌ها بسیار پایین است و افزایش سطح آب‌های شور آن باعث می‌شود که بخش کشاورزی ایتالیا نیز با مشکل مواجه شود زیرا امکان آبیاری محصولات کشاورزی با آب‌نمک وجود ندارد. خشکسالی و طغیان رودخانه‌ها و نهرها، همراه با رانش زمین بر کشاورزی این کشور تأثیر می‌گذارد و به دامداری‌ها، تاکستان‌ها، محصولات غلات و تولید میوه و سبزیجات آن آسیب می‌زند.
خشکسالی در پرتغال
خشکسالی در پرتغال نیز طی ماه آوریل به‌طور قابل‌توجهی بدتر شده و آب‌و هوای خشک کشاورزی و مخازن آب آن را تحت‌تأثیر قرار داده است. میانگین دما در پرتغال طی این ماه به‌طور مداوم بالاتر از میانگین ماهانه بوده است. در کنار هوای گرم، کاهش بارندگی در ماه‌های مارس و آوریل، خاک این کشور را بسیار خشک کرده که این امر بر کشاورزی در بیش از ۴۰ درصد از مناطق سراسر کشور تأثیر منفی گذاشته است. حدود ۹۰ درصد از مناطق سرزمین اصلی پرتغال در حال حاضر با خشکسالی مواجه هستند و خشکسالی شدید یک پنجم قلمرو آن را تحت تأثیر قرار داده است. شمال پرتغال ۷۰ درصد کمبود ذخایر آب برفی و ۴۰ درصد کمبود رطوبت خاک دارد.
بحران آب در فرانسه
فرانسه سال گذشته با خشک‌ترین زمستان خود از سال ۱۹۵۹ مواجه بود و احتمال قوی وقوع خشکسالی در چهار بخش این کشور می‌رود. استفاده از آب برای مقاصد غیر اولویتی از جمله آبیاری چمن‌های بیرون خانه و پر کردن استخرهای شنا برای ساکنان این بخش‌ها اکیدً ممنوع شده است و کشوری که سال گذشته در آستانه بحران غذایی قرار داشت، اکنون از کشاورزان خود در این مناطق خواسته است که از آب برای آبیاری محصولات خود استفاده نکنند که این امر نشان‌دهنده وخامت وضعیت منابع و ذخایر آبی فرانسه است.
تغییرات آب‌وهوایی، عامل اصلی بیابان‌زایی و خشکسالی
محققان و کارشناسان جهانی تغییرات آب‌وهوایی را عامل اصلی مواجهه جهان با تابستان طاقت‌فرسا و کمبود آب به‌ویژه در جنوب اروپا و شاخ آفریقا (شمال‌شرقی آفریقا) می‌دانند. در اصل تغییرات آب‌وهوایی باعث ایجاد بحران‌های انسانی جدید و تسریع بحران‌های موجود در جوامع آسیب‌پذیر سراسر جهان می‌شود و جلوگیری از افزایش دمای جهانی و پیامدهای فاجعه‌بار ناشی از آن به‌شدت نیازمند کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به‌میزانی چشمگیر است.
آسیب‌پذیرترین جمعیت‌های جهان در حال حاضر در خط مقدم بحران آب‌وهوایی قرار دارند، هرچند سهم خود این مناطق از انتشار گازهای گلخانه‌ای بسیار کم است و این مناطق تنها محکوم به حمل بار اثرات گرمایش جهانی هستند که دیگر کشورها عامل بروز آن بوده‌اند. کشورهایی که سطح آمادگی آب‌وهوایی پایین و سطح شکنندگی بالایی دارند، بیشتر در معرض پیامدهای فاجعه‌بار خطرات آب‌وهوایی قرار می‌گیرند که در حال حاضر وجود دارد و خود را در قالب بلایای طبیعی مکرر و شدید نشان می‌دهد که بیابان‌زایی و خشکسالی تنها یک نمونه از آن‌ها است.
تغییرات آب‌وهوایی تأثیر مخربی بر سومالی داشته و چالش‌های خشکسالی و ناامنی شدید غذایی را در این کشور بدتر کرده است. بی‌ثباتی سیاسی این کشور رسیدگی به بحران آب‌وهوایی و حفاظت از جوامع آسیب‌پذیر را دشوار کرده است و پیش‌بینی می‌شود بیش از هشت میلیون سومالیایی (تقریباً نیمی از جمعیت کشور) تا اواسط سال ۲۰۲۳ با سطوح بحرانی ناامنی غذایی مواجه شوند.
بیش از ۲۴ میلیون ساکن اتیوپی نیز تحت تأثیر خشکسالی قرار دارند. انتظار می‌رود این رقم در حالی که کشور وارد ششمین فصل بارانی ناموفق متوالی خود می‌شود، افزایش یابد. درگیری‌های متعدد در سراسر منطقه و بی‌ثباتی سیاسی کمک‌های بشردوستانه در این کشور را مختل کرده و رسیدگی به تأثیرات تغییرات آب‌وهوایی بر اتیوپی را برای مقامات دشوار کرده است.
نقش زنان در مبارزه با خشکسالی
تمرکز روز جهانی مبارزه با بیابان‌زایی و خشکسالی در سال ۲۰۲۳ بر حقوق زمین زنان است که برای دستیابی به اهداف جهانی به‌هم‌پیوسته در مورد برابری جنسیتی و بی‌طرفی تخریب زمین تا سال ۲۰۳۰ و کمک به پیشبرد چندین هدف توسعه پایدار (SDGs) ضروری است.
زنان سهمی حیاتی در سلامت زمین دارند، اما اغلب کنترلی بر آن ندارند. در تمام نقاط جهان، زنان در تأمین حقوق زمین با موانع قابل‌توجهی روبه‌رو هستند که توانایی آن‌ها را برای شکوفایی محدود می‌کند. در بسیاری از مناطق زنان تابع قوانین و شیوه‌های تبعیض‌آمیز هستند که مانع دسترسی آن‌ها به خدمات و منابع می‌شود و هنگامی که زمین تخریب و آب کمیاب شود، اغلب زنان هستند که بدترین آسیب را می‌بینند.
شعار روز جهانی مبارزه با بیابان‌زایی و خشکسالی ۲۰۲۳
«زمین او؛ حقوق او» به عنوان شعار روز جهانی مبارزه با بیابان‌زایی و خشکسالی ۲۰۲۳ تعیین‌شده است که بر سرمایه‌گذاری در دسترسی برابر زنان به زمین و دارایی‌های مرتبط، سرمایه گذاری مستقیم بر آینده آن‌ها و آینده بشریت تأکید دارد، زیرا زمان آن فرا رسیده است که زنان و دختران در خط مقدم تلاش‌های جهانی برای بازسازی زمین و مقاوم‌سازی خشکسالی باشند.
نظر شما