به گزارش خبرنگار ایمنا، ترکیه، سوریه و اختلافاتی که باید حل و فصل شود؛ این شاه‌بیت اجلاس چهارجانبه مسکو است که صبح روز چهارشنبه، بیستم اردیبهشت‌ماه با حضور وزیران خارجه سوریه، ایران، روسیه و ترکیه با موضوع سوریه به میزبانی مسکو آغاز شد و موضوع محوری آن یافتن راهکار سیاسی برای پایان دادن به مسائل بین دو کشور ترکیه و سوریه است.
پیش از آغاز این نشست چهارجانبه در روسیه، حسین امیرعبداللهیان، فیصل مقداد، مولود چاووش اوغلو و سرگئی لاوروف با یکدیگر عکس یادگاری انداختند و نشست رسمی را کلید زدند.
ترک‌ها مهرماه سال ۱۳۹۸ با حمله و لشکرکشی فراسرزمینی وارد بخش‌هایی از شمال شرقی سوریه و محل سکونت کُردها شد تا منطقه‌ای امن در این قسمت از خاک سوریه به وجود آورند.
اقدام ترکیه برای حمله به شمال سوریه با وجود مخالفت‌های منطقه‌ای و جهانی در حالی صورت گرفت که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور این کشور مدعی بود حضور کُردهای شمال سوریه تهدیدی برای امنیت ترک‌ها است.
وی همچنین مهرماه سال ۹۸ از آغاز عملیات نظامی در سوریه از سوی نیروهای نظامی ترکیه خبر داد. تلویزیون سوریه نیز اعلام کرد که ارتش ترکیه همه مناطق مرزی شمال شرق سوریه را زیر آتش سنگین توپخانه گرفته است. عملیات با بمباران مناطق تل ابیض و رأس‌العین که نیروهای کُرد سوری در آن حضور دارند، انجام شد. بمباران‌های هوایی توسط هواپیماهایی که از پایگاه‌های نظامی ترکیه در دیاربکر و اینجرلینک در نزدیکی مناطق مرزی سوریه صورت گرفت.
در یکی از واکنش‌های بین‌المللی، فدریکا موگرینی، مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا با تأکید بر لزوم توقف حمله نظامی ترکیه به شمال سوریه اظهار کرد: این اقدام موجب آوارگی بیشتر مردم و تضعیف ثبات در کل منطقه می‌شود.
این اقدامات در حالی انجام می‌شد که سوریه همزمان درگیر مبارزه با گروهک‌های تروریستی خون‌خواری همچون جبهه النصره و داعش بود و ترکیه به بهانه تهدید علیه خودش، میدانی دیگری را برای تخریب بخشی از سوریه هدف گرفته بود.
میخائیل بوگدانوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه چندی پیش در این زمینه به اسپوتنیک گفته بود: «ما معتقدیم که دمشق و آنکارا می‌توانند بر اختلافات غلبه کنند و بنابراین طرفین را در یافتن راه‌حل‌های قابل قبول دوجانبه در راستای عادی‌سازی روابط و احیای حسن همجواری و همسایگی دیرینه سوریه و ترکیه یاری‌خواهیم کرد.»
اختلافاتی که قابل حل شدن است
این دیپلمات ابراز اطمینان کرد: مشکل حضور نیروهای ترکیه در سوریه که دلیل اصلی ایجاد اختلاف بین دمشق و آنکارا است قابل حل و رفع است؛ زیرا ترکیه بارها در بالاترین سطوح ممکن بر تعهد خود در قبال اعمال حاکمیت ملی، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه تاکید کرده است.»
به گفته بوگدانوف، این مواضع در شماری از اسناد روسیه و ترکیه و بیانیه‌های مشترک تروییکای آستانه ثبت شده است.»
حضور نیروهای نظامی ترکیه در سوریه با هر عنوانی تجاوز قلمداد می‌شود، از سوی دیگر دولت بشار اسد، دولت رسمی و قانونی سوریه است که تصمیم‌گیر نهایی در هر زمینه‌ای، به‌ویژه عرصه‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی است.
چندی قبل، عمارت تشریفات وزارت امور خارجه روسیه، میزبان حسین امیرعبداللهیان، سرگئی لاوروف، فیصل المقداد و مولود چاووش‌اوغلو بود و آنها درباره حل مسائل سوریه در چارچوب سیاسی گفت‌وگو کردند.
افول یک‌جانبه‌گرایی
ارسال کمک‌های بین‌المللی بیشتر به سوریه با هدف تسهیل بازگشت داوطلبانه، امن و عزتمندانه سوری‌ها به سرزمین خود و بازسازی پساجنگ موضوع مهمی که در اجلاس مسکو بر آن تاکید و نشان از افول قدرت آمریکا، کاهش مداخله‌گری آن در کشورها از جمله سوریه همچنین پررنگ شدن سیاست منطقه‌گرایی دارد.
افول یک‌جانبه‌گرایی در حالی است که سرکرده یکجانبه‌گرایان در این سال‌ها داعش را برای نابودی مقاومت و تکه‌تکه کردن منطقه خاورمیانه و شامات خلق کرد و حالا این سرکرده جایی در معادلات منطقه ندارد.
معادلاتی که به گفته سرگئی لاوروف، به دور از رویکرد تحریم‌محورانه و وحشیانه غرب، زمینه بازگشت امن و داوطلبانه آوارگان به سکونتگاه دائمی خود در سوریه را فراهم خواهد کرد.
لاوروف در انتقاد از رویکرد غرب در قبال سوریه گفته است که اتحادیه اروپا و آمریکا با وجود زلزله ویرانگر سوریه تحریم‌ها علیه این کشور را لغو نکرده‌اند.
این مقام روس می‌افزاید: بارها خواستار نبود تبعیض، غیرسیاسی کردن و تعیین نکردن پیش‌شرط در مورد ارائه کمک‌های بشردوستانه به کشورهایی شده‌ایم که تحت تأثیر درگیری‌های مسلحانه و فجایع طبیعی همچون زلزله ششم فوریه قرار گرفته‌اند. این تراژدی باعث نشد که آمریکا و اتحادیه اروپا رحم و شفقت نشان دهند و همچنان تحریم‌های غیرقانونی و غیرانسانی علیه سوریه کاهش پیدا نکرده است.
این تحریم‌های غیرانسانی و سختگیرانه، نشان از رویکرد وحشیانه کشورهایی دارد که ادعای حقوق بشر و دموکراسی آنها گوش و چشم فلک را پر کرده اما تنها با یک جست‌وجوی ساده می‌توان چهره واقعی این جنگل‌نشینان خوش‌پوش و چندچهره را ملاحظه کرد و این نتیجه را گرفت که مقاومت و باز هم مقاومت تنها چاره کار است و بس.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین با ارائه پیشنهاد تشکیل کمیته‌ای متشکل از کارشناسان ارشد ایران، روسیه، ترکیه و سوریه برای پیگیری مصوبات نشست وزرای خارجه، گفته است که اطمینان دارد نشست مسکو پیام مهمی برای تحقق صلح و امنیت پایدار و تقویت حسن همجواری بین ترکیه و سوریه خواهد داشت.
امیرعبداللهیان در متن سخنرانی خود آورده بود: امروزه در شرایط ویژه و کم‌نظیری در روابط بین‌الملل قرار داریم. همه نشانه‌ها و متغیرها گواه روند گذار در نظم جهانی، افول قدرت آمریکا و پررنگ شدن منطقه‌گرایی است.
قدرت‌های سنتی جهان دیگر همچون گذشته قادر به تحمیل نظرات خود و اعمال یک‌جانبه‌گرایی نیستند و این امر فرصتی را فراهم آورده است تا بتوان مشکلات جمهوری عربی سوریه را با بلوغ و ابتکارات سیاسی حل و فصل کرد و امنیت، ثبات و توسعه را در این کشور و منطقه رقم زد.
وزیر خارجه کشورمان در ادامه گفته بود: معتقدیم سوریه‌ای قوی و مستقل خواهد توانست بر تروریسم، جدایی‌طلبان، اشغالگری نیروهای آمریکایی و سرقت منابع ملی این کشور فائق آید. همچنین برای تحقق بازگشت آوارگان سوری به میهن خود و رفع مشکلات به‌وجود آمده در کشورهای همسایه، بر همکاری مشترک کشورها و جوامع بین‌المللی در امر بازسازی سوریه و تهیه مقدمات زندگی مردم تأکید می‌کنیم. البته هرگونه پیش‌شرط سیاسی و برخورد دوگانه با این موضوع، نه تنها به حل این موضوع انسانی کمکی نخواهد کرد، بلکه بر پیچیدگی‌های آن خواهد افزود.
مناقشات سوریه و ترکیه امنیتی است / کاهش نفوذ آمریکا در منطقه
سیدصباح زنگنه، کارشناس مسائل منطقه‌ای در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در همین رابطه اظهار کرد: برگزاری نشست‌های دیپلماتیک در هر سطحی نتایج و دستاوردهایی به دنبال خواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه ترکیه در شرف برگزاری انتخابات است، خاطرنشان کرد: احتمال اینکه ترکیه از اجلاس مسکو در تبلیغات انتخاباتی به نفع اردوغان بهره‌برداری کند، وجود دارد، اما در صورتی که نشست‌های مسکو با محوریت حل مناقشات بین دمشق و آنکارا ادامه پیدا کند، شاهد کاهش نفوذ آمریکا در منطقه خواهیم بود.
این کارشناس منطقه‌ای ادامه داد: اگر همواره این نوع اجلاس شکل بگیرد، زمان‌بندی، سازوکار و اهداف مشخصی داشته باشد، مؤثر است، هر چند مناقشات آنکارا و دمشق در یک قرن اخیر ریشه امنیتی دارد.
وی علت اختلافات دو طرف را مسائل امنیتی به‌ویژه کُردهای مستقر در خاک سوریه دانست و افزود: تا دو کشور مسائلشان را با هم حل نکنند، مشکلات همچنان ادامه خواهد داشت.
زنگنه تصریح کرد: ترکیه خواستار این است که کردهای سوریه تشکیلات سیاسی نداشته باشند و در مرزهای ترکیه تردد نکنند؛ این نوعی نادیده گرفتن حقوق اقلیت بزرگ سوریه است.
وی خاطرنشان کرد: این اقدامات ترکیه به این دلیل است که ممکن است کردهای سوریه و ترکیه همکاری کنند و همین همکاری دوسویه منجر به اعمال فشار بیشتر درون ترکیه شود. این موضوع حدود ۱۰۰ سال است مطرح است و هیچ زمانی ترکیه از این ادعا دست برنداشته و همچنان این مسئله باقی مانده است.
نظر شما