عبدالله جبل‌عاملی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: مولانا حاج علی‌اکبر بنای اصفهانی نابغه دنیای طراحی، ابتکار و نوآوری در معماری بود و کارهایی را با قدرتی ماورای یک شهروند معمولی یا بنا ایجاد کرد که پس از زندگی این بزرگ‌مرد، تکرار نشد. البته معماری یک پدیده مستقل نیست و عوامل مختلف در آن تأثیرگذار هستند.
وی با بیان اینکه عوامل اقتصادی، سیاسی، مدیریتی، فرهنگی، اقلیم در معماری تأثیرگذار است، افزود: علی‌اکبر اصفهانی این عوامل را در اصفهان شناسایی کرده بود و در صورتی که اقتصاد به‌اندازه کافی او را یاری نمی‌کرد، نمی‌توانست چنین مجموعه باعظمتی را در میدان نقش جهان طراحی کند.
اشتباه نسبت دادن معماری مسجد امام (ره) به شیخ بهایی
شوالیه معماری ایران تصریح کرد: برخی این مجموعه را به علامه شیخ بهایی نسبت می‌دهند این در حالی است که وی هم مشاور طرح بوده اما در هیچ منبعی عنوان نشده است که شیخ بهایی معماری این مجموعه را انجام داده بلکه استاد علی‌اکبر بنای اصفهانی معمار آن بوده است.
وی افزود: بزرگ‌مرد تاریخ معماری سازه‌های فوق‌العاده پیشرفته و باعظمتی را ایجاد کرد که همچنان پس از گذشت ۴۰۰ سال، مجموعه میدان نقش‌جهان و بزرگ‌ترین عنصر حیاتی آن مسجد جامع عباسی، نشان‌دهنده پیشرفت فکری و تجربی او بوده است.
معماران اصفهان تحت فشار حاکم سمرقند
جبل‌عاملی با اشاره به اینکه استاد علی‌اکبر اصفهانی خارج از اصفهان زندگی می‌کرد و صبح‌ها به این شهر رفت‌وآمد می‌کرد، اظهار کرد: معماران این شهر تحت مدیریت و فشار حاکم سمرقند قرار داشته‌اند.
وی ادامه داد: در دوره ایلخانان نیز در قسمت سلطانیه بزرگ‌ترین گنبد دوپوسته اصفهان توسط معماران ایرانی ساخته شد.
این دکترای معماری تصریح کرد: بازرگانان و افرادی که در آن زمان به ایران سفر کردند، با مشاهده گنبد و مجموعه سلطانیه در جاده ابریشم اعلام کردند که معمار این مجموعه‌ها به‌طور قطع معمار کلیسای جامع فلورانس را دیده که چنین مجموعه‌ای را معماری کرده است.
وی گفت: در زمان گذشته با وجود اینکه تکنولوژی پیشرفت نکرده بود اما علم پیشرفت داشت و معماران از ابزارهای تعیین ابعاد و ارتباطات به‌طور کامل آگاهی داشته‌اند.
جبل‌عاملی افزود: تجربیات دوران ساسانی که نسبت به ساخت گنبد و مجموعه اقدام کرده‌اند نشان‌دهنده این است که از دوران پیش از اسلام معماران ایرانی با جرئت هرچه تمام‌تر طراحی‌های بسیار پیشرفته انجام داده‌اند.
وی تأکید کرد: استاد علی‌اکبر اصفهانی آگاهی داشته، شناسایی کرده و با منطق، نوآوری‌هایی در این آثار ایجاد کرده است.
استاد علی‌اکبر اصفهانی مکتب اصفهان را پایه‌گذاری کرد
شوالیه معماری ایران اضافه کرد: استاد علی‌اکبر اصفهانی مکتب اصفهان را پایه‌گذاری کرد؛ بر اساس این مکتب معماری و شهرسازی باید توأمان باهم باشند. که در آن ابتدا طرح گسترش اصفهان تهیه و سپس در مرحله بعد جایگاه، آثار و نیازهای حکومت طراحی می‌شد.
وی اضافه کرد: بنابراین معماری این‌گونه نبوده است که شاه‌عباس مجموعه میدان یا عمارت عالی‌قاپو را بدون هیچ‌گونه برنامه‌ای احداث کند، بلکه با تدابیر بسیار فکر شده پروژه شهرسازی طراحی‌شده و مناظر به وجود آمده است.
جبل‌عاملی تصریح کرد: زمانی که از قسمت شاهی وارد میدان وارد می‌شویم ابتدا باید مسجد مشاهده شود و مجموعه عالی‌قاپو و مسجد شیخ لطف‌الله به‌طور دقیق در وسط میدان قرار نمی‌گیرد.
وی ادامه می‌دهد: یعنی محور عرضی دقیقاً روی تقارن کامل محور هندسی نیست و بیشتر به سمت جنوب قرارگرفته و این موضوع به این دلیل است که وقتی فردی از قیصریه وارد می‌شود هر سه بنا را در یک نگاه درک کند.
این دکترای معماری ایران با بیان اینکه استاد علی‌اکبر اصفهانی در این خصوص نیز کار فوق‌العاده‌ای انجام داد، اظهار کرد: با توجه به شناسایی‌هایی که استاد علی‌اکبر اصفهانی انجام داده است ساختمان‌ها باید در ابعاد ایدئال طراحی و این طراحی در مراحل مختلف باید اجرا شود.
وی با بیان اینکه مجموعه بازار و اطراف میدان در دو الی سه مرحله، مجموعه عالی‌قاپو در پنج مرحله، مسجد شاه در سه مرحله و کاخ چهل‌ستون در سه مرحله طراحی و اجرا شده است، گفت: خط و مسیر گسترش شهر اصفهان از بازار آغاز می‌شود.
جبل‌عاملی خاطرنشان کرد: اجرای پروژه گسترش شهر نوعی فهم و فلسفه اجتماعی را می‌طلبد تا بر اساس آن مشخص شود چه اقداماتی باید ترتیب داد تا مردم پشتیبان آن باشند.
نظر شما