خارطوم در آتش

به گزارش خبرنگار ایمنا، سال ۱۸۲۰ و ۱۸۲۱ میلادی بود که سودان به دست مصری‌ها تسخیر شد. آن زمان در دهه ۱۸۸۰ یک رهبر اسلامی که ادعای مهدویت می‌کرد، مصری‌ها را به مبارزه طلبید. پیروان این فرد، شهر خارطوم را فتح کردند. آن‌ها در سال ۱۸۸۵ ارتشبد چارلز جورج گوردن، فرماندار کل سودان را که منتصب مصریان بود به قتل رساندند و یک حکومت مذهبی برپا کردند. بریتانیا در امور این کشور مداخله کرد و از ۱۸۹۹ سودان به صورت مشترک، توسط بریتانیا و مصر اداره می‌شد. پس از جنگ جهانی اول ملی‌گرایی در سودان به شدت رشد کرد اما استقلال تا ۱۹۵۶ میلادی به دست نیامد.

سودان تا قبل از دو تکه شدن، سومین کشور بزرگ آفریقا و دومین کشور بزرگ جهان عرب پس از الجزایر بود. این کشور بزرگ‌ترین کشور آفریقا و بزرگ‌ترین کشور جهان عرب بود تا این‌که در سال ۲۰۱۱ سودان جنوبی در پی برگزاری یک همه‌پرسی از این کشور جدا شد.

سودان در سال ۱۹۵۶ استقلال خود را از بریتانیا به دست آورد. به استثنای یک دوره ۱۰ ساله بین سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۸۳ میلادی، کشور سودان از زمان کسب استقلال دستخوش ناآرامی‌های متعدد سیاسی و جنگ داخلی بوده است. این کشور آفریقایی-عربی از نظر سیاسی همچنان بی‌ثبات و حکومت آن به‌طور متناوب در دست غیرنظامیان و نظامیان جابه‌جا شده است. آخرین بار نظامیان در کودتایی در ماه ژوئن ۲۰۱۹ به قدرت رسیدند.

«دارفور» نیز بخشی در غرب سودان است که از سال ۲۰۰۳ در آن درگیری‌هایی آغاز شده‌است. اهالی دارفور آفریقایی‌تبار اما پیرو دین اسلام هستند اما از نحوه اختصاص بودجه دولتی رضایت ندارند و دولت را متهم کرده‌اند که در این زمینه، بین آنان و اهالی عرب‌تبار منطقه تبعیض قائل می‌شود.

آفریقایی‌تباران دارفور، که گروه‌های مسلحی را برای مقابله با دولت مرکزی تشکیل داده‌اند، گفته‌اند که دولت گروه‌های شبه‌نظامی عرب‌تبار ایجاد کرده و آن‌ها را برای سرکوب آفریقایی‌تباران به‌کار می‌گیرد.

جدایی سودان جنوبی

اما رویداد مهم دیگر جدایی سودان جنوبی از سودان بزرگ است که پس از سال‌ها جنگ، در سال ۲۰۱۱ از کشور سودان مستقل شد. هر چند هنوز اما دو کشور به لحاظ اقتصادی به هم وابسته هستند. سودان جنوبی نفت دارد و برای فروش نفت خود مجبور است که آن را از طریق خطوط لوله‌ای که از سودان می‌گذرد به تانکرهای خریداران برساند.

در جنگ داخلی سودان که ریشه‌های قومی و مذهبی داشت و در نهایت در سال ۲۰۱۱ به جدایی و تأسیس کشور مستقل سودان جنوبی انجامید، بیش از یک میلیون نفر جان خود را از دست دادند.

مالکیت منطقه «أبیی» که دارای ذخایر غنی نفت خام است میان سودان و سودان جنوبی که در سال ۲۰۱۱ از سودان جدا شد، مورد مناقشه است. منطقه «أبیی» از زمان استقلال سودان جنوبی تحت اداره موقت نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد قرار داشته‌است. در این منطقه، قبیله کشاورز «دینکا انگاک» طرفدار حکومت سودان جنوبی بوده ولی کوچ‌نشینان عرب‌تبار که بیشتر دامدار هستند، حامی دولت سودان هستند.

این درگیری‌ها به شکل موقت و مقطعی در بازه‌های زمانی مختلف به‌ویژه از اواسط سال گذشته تشدید شد تا اینکه از روز گذشته به اوج خود رسید. خبرگزاری‌های بین‌المللی روز شنبه از تشدید بحران در اوضاع داخلی این کشور و درگیری میان ارتش و شبه‌نظامیان «نیروی پشتیبانی سریع» خبر می‌دهند.

گروه شبه‌نظامی متشکل از شبه نظامیان سابق دارفور در سومین بیانیه خود خطاب به مردم مدعی شدند که از صبح روز شنبه «کاخ ریاست جمهوری»، «فرودگاه خارطوم» همچنین چندین پایگاه و مراکز مهم دیگر در استان‌های مختلف را در اختیار دارد.

بالا گرفتن اختلاف‌ها عمده میان دو فرمانده نظامی سودان اکنون این کشور را در آستانه یک جنگ داخلی واقعی قرار داده است.

«عبدالفتاح البرهان» و «محمد حمدان داگلو» در جریان کودتا یک جبهه مشترک را برای بیرون راندن غیرنظامیان از قدرت تشکیل داده بودند اما با گذشت زمان، ژنرال حمدان داگلو به تدریج خواستار کنار آمدن با غیرنظامیان شد و کودتا را محکوم کرد.

خارطوم و برخی دیگری از مناطق و شهرهای سودان از صبح دیروز شاهد درگیری میان ارتش این کشور و نیروهای واکنش سریع است که علت این درگیری، کندی پیشرفت در فرآیندهای مربوط به انتقال قدرت در سودان به غیرنظامیان عنوان شده است.

در پی درگیری‌های مسلحانه بین نیروهای «عبدالفتاح البرهان» فرمانده ارتش و رئیس شورای حاکمیت انتقالی سودان و «محمد حمدان دغلو» ملقب به «حمیدتی» معاون البرهان و فرمانده نیروهای واکنش سریع، عصر شنبه چند تانک در خارطوم پایتخت این کشور مستقر شده است.

سندیکای رسمی پزشکان سودان اعلام کرد: در درگیری‌های جاری که از صبح روز شنبه آغاز شد دو غیرنظامی در خارطوم و یک نفر دیگر در الابیض، مرکز استان کردفان شمالی جان باختند.

همچنین اخبار ضد و نقیضی از تنش داخلی و درگیری‌های جاری در سودان مخابره می‌شود که برخی از آن‌ها به ادعای یورونیوز، با توجه به ادعاهای مطرح شده از سوی دو طرف مناقشه مبنی بر کنترل مراکز مهم و حساس هنوز قابل راستی‌آزمایی نیست.

درگیری‌های شدید میان شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع به رهبری ژنرال حمدان داگلو و نیروهای مسلح سودان به توقف فعالیت فرودگاه خارطوم و لغو پروازها منجر شده است.

فرمانده شبه‌نظامیان شورشی در سودان در گفت‌وگو با شبکه الجزیره تاکید کرده است که نیروهای تحت رهبری وی تا کنترل کلیه پایگاه‌های نظامی دست از نبرد نخواهند کشید.

آخرین تحولات سودان

یک منبع موثق در ارتش سودان از صدور حکمی مبنی بر انحلال نیروهای واکنش سریع و پایان مأموریت تمام افسران و نیروهای ارتش در آن در پی رخدادهای جاری در این کشور خبر داد. خبرگزاری آرتی اعلام کرد: قبل از انحلال شبه نظامیان شورشی حمیدتی، گفت‌وگویی در کار نخواهد بود.

در بیانیه ستاد کل ارتش سودان آمده است: «تا زمانی که نیروهای واکنش سریع اقدام‌های غیرقانونی را متوقف نکنند، هیچ گفت‌وگو یا مذاکره‌ای با آن‌ها انجام نخواهد شد.»

خیانت ژنرال‌های فاسد حامی اسرائیل و آمریکا

از سوی دیگر محمد حمدان دقلو «حمیدتی» فرمانده نیروهای واکنش سریع سودان در سخنانی گفت: «تسلیم شدن عبدالفتاح البرهان و شمس‌الدین کباشی تنها راه حل در سودان است.»

در همین رابطه رأی الیوم نوشت: نهادنظامی در سودان فاسدترین نهادها در جهان بوده و هست. رهبران آن با فریب وعده‌های دروغین آمریکا درباره رفاه و شکوفایی، یک سوم خاک سودان را از دست دادند و جدایی سودان جنوبی نفت خیز را پذیرفتند در حالی که این رهبران هرگز از آن اشتباهات عبرت نگرفتند و با عادی کردن روابط با اسرائیل در ازای حذف نام این کشور از فهرست تروریسم و دریافت کمک‌های مالی، در دام آمریکا و وعده‌های دورغین آن گرفتار شدند.

عبدالباری عطوان نیز با اشاره به این موضوع نوشت: یک توطئه آمریکایی اسرائیلی علیه این کشور اصیل عربی با هدف تجزیه و به زانو درآوردن مردم آن وجود دارد تا این کشور را به خاطر حمایت از قضایای عادلانه عربی بویژه قضیه فلسطین مجازات کنند.

نهاد نظامی سودان مسئول اصلی تحولات و فجایع این کشور است، بنابرین به یک قیام مردمی برای سرنگونی آن و تحویل تمام ژنرال‌های فاسد آن به عدالت به اتهام خیانت به مردم و خیانت در امانت نیاز است.

عطوان ادامه داد: برای ما مهم نیست که چه کسی در این درگیری بر سر قدرت پیروز خارج می‌شود زیرا هم البرهان و هم دقلو هر دو فاسد و خائن هستند و مستحق مراتب نظامی و ستاره‌هایی که شانه‌های آنها را مزین کرده، نیستند. اکنون وقت آن رسیده است که مردم سودان قیام خود را برای سرنگونی آن دو و تمام ژنرال‌های فاسد از سربگیرند و دولت مدنی را روی کار آورند.

کمیته مرکزی پزشکان سودان اعلام کرد که شمار کشته‌ها در درگیری‌های داخلی در مناطق مختلف این کشور از جمله خارطوم پایتخت به ۵۶ نفر و شمار زخمی‌ها به ۵۹۵ تن رسیده که حال ده‌ها تن از آنها وخیم گزارش شده است.

شورای امنیت سازمان ملل متحد روز دوشنبه پشت درهای بسته نشستی مشورتی درباره تحولات سودان برگزار خواهد کرد.

پیش از این، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل از همه طرف‌ها در سودان و نیز کشورهای منطقه خواست برای بازگشت آرامش به این کشور کمک کنند.

همچنین ولکر پرتس، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در سودان و رئیس مأموریت کمک به انتقال در سودان (UNITAMS) روز شنبه به وقت محلی درگیری‌ها در سودان را محکوم کرد.

واکنش ایران به تحولات سودان

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به تحولات و ناآرامی‌های جدید کشور آفریقایی سودان گفت: جمهوری اسلامی ایران نگرانی خود را از آنچه در کشور مسلمان و برادر سودان در حال وقوع است، ابراز می‌کند.

وی افزود: امیدواریم برادران سودانی در آخرین روزهای ماه مبارک رمضان، ضمن خویشتنداری و توسل به گفت‌وگو، به اختلافات داخلی پایان دهند و از شرایط نگران کننده کنونی با گفت‌وگو و آرامش عبور کنند.

سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: بدون شک تنها راه‌حل گذار از بحران به وجود آمده، گفت‌وگوهای سودانی-سودانی و اجماع داخلی روی یک ابتکار ملی است.