به گزارش خبرنگار ایمنا، امام علی (ع) فردی است که، نه تنها با اندیشه و سخنش، بلکه با وجود و زندگی‌اش، به همه دردها و نیازها و همه احتیاج‌های چندگونه بشری، در همه دوره‌ها، پاسخ می‌دهد.
این شب‌ها که شب نزول قرآن و شب‌زنده‌داری است مصادف است با شهادت امیرالمونین (ع)، طعم تلخ بی علی بودن را حتی امروز می‌توان چشید؛ طمعی که قرن‌هاست زاده می‌شود.
به مناسبت فرارسیدن سالروز شهادت امام علی (ع)، ایمنا اطلاعات کتاب‌شناسی آثار منتشرشده پیرامون درباره این امام بزرگوار را مرور کرده است.
آسیب شناسی حکومت دینی از دیدگاه امام علی (ع)
کتاب آسیب شناسی حکومت دینی از دیدگاه امام علی (ع) به قلم غلامرضا پیشقدم از سوی مؤسسه بوستان کتاب منتشر شد.
این کتاب بر آن است که با استعانت از گفتار و سیره علوی آسیب‌های حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، قضائی و سیاست خارجی را که منجر به ناکارآمدی نظام دینی می‌شود ریشه‌یابی و راهکارهای پیش‌گیری و مقابله با آن را از سخنان حضرت علی (ع) استخراج کند.
مؤلف در ابتدا به کلیات، مانند: ضرورت حکومت دینی، منشأ مشروعیت حکومت دینی، تعریف حکومت دینی، اهداف حکمت دینی و معنا و مفهوم آسیب‌شناسی و ضرورت آن پرداخته است.
در فصل دوم، عمدتاً آسیب‌های سیاسی را در شش محور: آسیب‌های مدیریت منابع انسانی، تلقی غلط مدیران از مدیریت، استبداد، عدم تبعیت از رهبری، نفاق و آسیب‌های رفتاری مدیران به بحث گذاشته است.
در فصل سوم، عمده آسیب فرهنگ را دین‌گریزی ذکر کرده و سپس به ریشه‌یابی این پدیده پرداخته است. بدعت و تحریف، انحراف الگوها، ناهم گونی گفتار و رفتار، فقر و فساد، جهل و اسراف از مهم‌ترین آسیب‌هایی است که در شکل‌دهی به آسیب مذکور نقش دارند.
در فصل چهارم، عمده آسیب اجتماعی را از دست دادن جایگاه و پشتوانه مردمی دانسته و به بررسی علل و عوامل این آسیب پرداخته است. تبعیض، بی‌توجهی به محرومان، بی‌توجهی به آبادانی کشور، عمل نکردن به وعده‌ها، تفرقه و ترک امر به معروف و نهی از منکر، آسیب‌هایی است که منجر به از دست دادن پایگاه مردمی می‌شود.
در فصل پنجم، آسیب‌های اقتصادی در دو بخش: حوزه تولید و توزیع بررسی شده است. در حوزه تولید آسیب‌هایی همچون: آزادی اقتصادی، استثمار، استنثار، ربا و مالیات‌های ناعادلانه بررسی شده است. در حوزه توزیع، به آسیب‌هایی که موجب تورم می‌شود، اشاره شده است.
در فصل شش، آسیب‌های امنیتی را در دو بخش آسیب‌های دستگاه قضائی و آسیب‌های سیاست خارجی بر شمرده است.
فروغ ولایت
فروغ ولایت تألیف آیت‌الله جعفر سبحانی تبریزی است که توسط مؤسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق (ع) به چاپ رسیده است.
کتاب حاضر مشتمل بر یک پیشگفتار و شش بخش همراه با فهرست‌ها می‌باشد. مؤلف کتاب حاضر به مواردی چون: نقش شخصیت‌های بزرگ تاریخی در حیات و سعادت جوامع بشری و مخصوصاً نقش پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) در تأسیس جامعه اسلامی و حسرت از کنار گذاشتن حضرت علی (ع) در بعد از رحلت پیامبر (ص) و نیز تقسیم دوران‌های زندگی حضرت علی (ع) می‌پردازد که این دوران‌ها عبارتند از:
۱- از ولادت تا بعثت
۲- از بعثت تا هجرت
۳- از هجرت تا رحلت پیامبر
۴- از رحلت پیامبر صلی الله علیه و اله تا خلافت
۵- از خلافت تا شهادت
بخش‌های کتاب بر مبنای دوره‌های فوق می‌باشد؛ و تلاش مؤلف بر این بود که از هر نوع مبالغه و حدس‌های بی‌اساس دوری نماید و مصادر و مآخذ را تا جایی که برای نوع خوانندگان فارسی زبان ملال‌آور نباشد بیان کند.
مؤلف در بخش اول کتاب که مربوط به زندگی حضرت علی (ع) قبل از بعثت پیامبر (ص) است ابتدا مقایسه‌ای بین حضرت علی (ع) و حضرت مسیح می‌نماید که عده‌ای او را تا مرتبه الوهیت بالا بردند و عده‌ای در مقابل او را دروغ‌گو و متهم به شنیع‌ترین تهمت‌ها دانسته‌اند. در تأیید گفتار خود تمسک می‌کند به روایتی از پیامبر اکرم (ص) که خطاب به حضرت علی (ع) فرمود: «دو گروه در راه تو هلاک می‌شوند: گروهی که درباره تو غلو کنند و گروهی که با تو دشمنی ورزند». و اشاره‌ای نیز به شباهت ولادت آن دو، یکی در سرزمین مقدس بیت‌اللحم و دیگری درکعبه، دارد و در قسمت دیگر این بخش می‌پردازد به سه عنصر مهم در شکل‌گیری شخصیت حضرت علی (ع) یعنی عناصر:
۱- وراثت
۲- آموزش و پرورش
۳- محیط زندگی
در مورد عامل وراثت اشاره به سجایای اخلاقی پدر گرامی و اجداد آن حضرت از قبیل سماحت و بخشش، عطوفت و مهر، جانبازی و فداکاری در راه آئین توحید و اشاره‌ای به ایمان جناب ابوطالب و پاکدامنی و ایمان فاطمه بنت اسد مادر گرامی ایشان می‌کند.
در توضیح دو عامل دیگر اشاره به تربیت پیامبر (ص) از دوران شیرخوارگی و کودکی و نوجوانی حضرت علی (ع) و زندگی حضرت علی (ع) در خانه پیامبر (ص) دارد در بیان تأثیر این تربیت کلام خود حضرت را نقل می‌کند که فرمود «من در همان دوران کودکی به هنگامی که در حرا کنار پیامبر بودم نور وحی رسالت را که به سوی پیامبر سرازیر بود می‌دیدم و بوی پاک نبوت را از او استشمام می‌کردم.»
دانشنامه امیرالمؤمنین (ع)
مجموعه‌ای ۱۴ جلدی، در بردارنده تاریخ کامل زندگانی امام علی (ع) همراه با ذکر گزارش‌های تاریخی، بیان روایات و تحلیل‌های مفصل است. این کتاب را محمد محمدی ری‌شهری با همکاری گروهی از محققان پدید آورده است و انتشارات دارالحدیث به چاپ رسانده است، اصل کتاب به زبان عربی بوده که پس از انتشار آن، با عنوان «دانشنامه امیرالمؤمنین (ع)» به فارسی ترجمه شده و به نام ترجمه آن شهرت یافته است. دانشنامه امیرالمؤمنین (ع) در دو بخش عربی و فارسی، عنوان کتاب سال ولایت را از آن خود کرده است.
دانشنامه امیرالمؤمنین دربردارنده تاریخ کامل زندگانی و سیره امام علی (ع) از ابتدا تا انتها، همراه با توضیح‌ها و تحلیل‌ها است. مطالب کتاب در شانزده بخش آمده که هر بخش، مشتمل بر چند فصل تدوین شده و فصل‌ها دارای عناوین متعدد است. مباحث زیرفصل‌ها به‌صورت عدد اعشاری، مشخص گردیده و مجموع آن در ۶۶۸۶ شماره ذکر شده است. شیوه ارائه مباحث بدین‌گونه است که در یک صفحه متن عربی و در صفحه دیگر، ترجمه آن ارائه شده است.
علی از زبان علی
"علی (ع) از زبان علی (ع) " اثری است به همت "محمد محمدیان" که توسط نشر معارف به چاپ رسیده است، این کتاب "زندگی و زمانه امیرالمومنین (ع) از زبان خودش" را در اختیار دوست‌داران حضرت قرار می‌دهد. "محمد محمدیان" این اثر را با روایتی اول شخص و یکدست به رشته تحریر در آورده تا همان طور که عنوان اثر "علی (ع) از زبان علی (ع) " نام دارد، خواننده حس کند که این روایت توصیفی، از جانب خود امیرالمومنین علی (ع) صورت گرفته است. یک تفاوت اساسی کتاب "علی (ع) از زبان علی (ع) " با دیگر کتب نگارش شده در شأن و زندگی حضرت، این است که "محمد محمدیان" آن را بر اساس واقعیات نوشته و بر خلاف بسیاری از آثار مشابه، که عنصر تخیل را با وقایع تاریخی تلفیق کرده‌اند، "محمد محمدیان" در "علی (ع) از زبان علی (ع)، شرحی حقیقی از یک حیات واقعی مملو از ایثار، رشادت، ایمان و جهاد را به تصویر کشیده است.
"محمد محمدیان"مراحل مختلف زندگانی حضرت را در این اثر ششصد و بیست و سه صفحه‌ای تشریح کرده که هر فصل از آن، بر اساس رویدادهای برجسته زندگی ایشان نام‌گذاری شده است.
"علی (ع) از زبان علی (ع) " شامل ده فصل است که دوران مکه، مدینه، دوران خلفا و سپس دوره خلافت خود حضرت، جنگ جمل، جنگ صفین، دوران حکمیت، جنگ نهروان، دوره غارت‌ها و سپس شهادت حضرت را در بر می‌گیرد. "محمد محمدیان" تاکید داشته که برای نگارش "علی (ع) از زبان علی (ع) "، علاوه بر نهج‌البلاغه، دیگر آثار مهم شیعیان و اهل سنت را نیز مورد پژوهش قرار داده و تلاش کرده که در تدوین این اثر چیزی را از قلم نیاندازد.
دولت آفتاب، اندیشه سیاسی و سیر حکومتی علی (ع)
این کتاب به قلم مصطفی دلشاد تهرانی است که توسط نشر دریا به چاپ رسیده است.
اثری است در تحلیل و بررسی گوشه‌هایی از اندیشه‌های سیاسی و شیوه حکومتی امام علی (ع). نویسنده، با بهره‌گیری از منابع تاریخی، روایی، سیاسی و شرح‌های نهج‌البلاغه، پس از بررسی چگونگی شکل‌گیری دولت علوی، به بحث درباره دولت و بیعت، مفهوم، جایگاه، ماهیت و اهداف آنها پرداخته، آنگاه اوصاف و شرایط زمامداران و مهم‌ترین لوازم زمامداران در اندیشه امام علی را مطرح کرده است.
مؤلف در ادامه، مسئله اقبال و ادبار دولت‌ها، عوامل پایداری و نابودی آنها و اصول اداره امور مملکت را به بحث گذاشته است. نظام اداری، ویژگی‌ها و مختصات آن، ساختار و سازمان دولت، مباحث بخش پایانی این اثر است.
برخی از عنوان‌های کتاب عبارت اند از: تحولات عصر خلفا و مشکلات حکومت امام علی، اوصاف و شرایط زمامداران، اهمیت تقوا در اداره امور، وظایف زمامداران، رفق و مدارا، اساس اداره امور، نقش مشورت در اداره امور، موضع امام علی در برابر ابوسفیان، ماجرای سقیفه و رفتار کارگزاران با مردم.
آن است شیوه حکومت
این کتاب ترجمه شجاعی از عهدنامه و یا همان نامه معروف امام علی (ع) به مالک اشتر است که در نهج‌البلاغه نیز آمده است. شجاعی در این کتاب نظر به اهمیتی که برای این فراز از نهج‌البلاغه به عنوان منشور و آئین‌نامه حکومت اسلامی قائل بوده است، آن را به صورت مجزا در قالب کتابی آورده است.
شیوه ترجمه این متن ارائه همزمان متن با ترجمه است. شجاعی در صفحات این کتاب متن فارسی و به دنبال آن و در کنارش، متن عربی این نامه را قرار داده است و سعی کرده با استفاده از ساده‌ترین و شیواترین عبارات از عهده ترجمه این اثر برآید. نکته قابل توجه در این
ترجمه آهنگین بودن آن و تلاش برای ارائه متنی است که بی آنکه به دنبال روایتی شاعرانه در ترجمه باشد توانسته آهنگی حماسی به خود بگیرد و به شکلی خاص عبارات را در پی هم و به منظور ترجمه قرار دهد.
شجاعی همچنین مقدمه‌ای مفصل بر این فرمان نوشته است. این کتاب که به صورت دو زبانه فارسی و عربی نگاشته شده است. در قطع بیادی و در ۱۷۵ صفحه منتشر خواهد شد.
شجاعی در مقدمه این کتاب به ضرورت ترجمه و توجه به فرمان امام به مالک اشاره کرده است، از نظر شجاعی با توجه به اینکه بعد از پیامبر اکرم (ص) مسیر اسلام اصیل دستخوش مخاطرات و انحرافاتی شد. برای شناخت اسلام علوی و تشخیص آن از اسلام بدلی از منظر تعالیم پیامبراکرم (ص) بهترین معیار و مبنا برای این شناخت اسلام علوی فرمان امام علی به مالک اشتر است که تمام ویژگی‌های یک حکومت اسلامی در آن ذکر شده است.
در بخشی از مقدمه شجاعی بر این کتاب آمده است: «حاکمیت پس از ارتحال پیامبر، ناگزیر است که حتی الامکان ظواهر دین اسلام را در ویترین حکومت حفظ کند و اساس منبر و محراب پیامبر را داعیه اسلام و مسلمانی در اختیار بگیرد. هر چند که قلبا و عملاً کمترین اعتقاد و التزامی به آن نداشته باشد. پس پرده این نفاق و تظاهر در زمان حکومت یزید بن معاویه به آشکارترین شکل خود می‌رسد و یزد حقایقی را این نوع حکومت اسلامی بر ملأ می‌کند که نه قبل و نه بعد از او هیچ حاکمی جرأت و جسارت بیان آن را پیدا نمی‌کند.»
قسمت‌هایی از کتاب:
پیام‌های آسمان در این زمینه به زمین منتقل می‌شود و اتمام حجت، چنان که باید و شاید صورت می‌گیرد. اما کسانی که با وجه آسمانی هدایت و رسالت پیامبر بیگانه‌اند و جایگاه ولایت و سرپرستی مردم را تنها از منظر قدرت و حکومت می‌بینند، از آغاز بعثت رسول خاتم و گرایش مردم به پیام و پیامبر، با هم پیمان می‌بندند که پس از ارتحال پیامبر، قدرت و حکومت را در دست بگیرند و در میان قوم و قبیله خود به توارث حفظ کنند. این طرح و توطئه در کمال ناباوری شکل می‌گیرد و در مرئی و منظر مردمی که سفارشات خدا و پیامبر را در مورد تکلیف امت پس از ارتحال پیامبر دیده و شنیده‌اند، خلاف آنچه مقرر شده، محقق می‌شود. و به این ترتیب در مقابل اسلام نبوی یا علوی، اسلام دیگری شکل می‌گیرد که اتفاقاً در موضع قدرت و حاکمیت قرار دارد که می‌تواند حقایق آسمانی و وقایع تاریخی را تحریف کند و منویات خود را بر کرسی بنشاند. آنچه مسلم است مردمی که با عشق و باور و امید به اسلام گرویده‌اند و پیامبر آسمانی را به چشم دیده‌اند، به هیچ عقیده و مرامی جز اسلام تن نمی‌دهند و هیچ حکومتی جز حکومت اسلامی را نمی‌پذیرند. پس حاکمیت بعد از ارتحال پیامبر، ناگزیر است که حتی الامکان ظواهر دین اسلام را در ویترین حکومت حفظ کند و اساساً منبر و محراب پیامبر را با داعیه اسلام و مسلمانی در اختیار بگیرد. هر چند که قلبا و عملاً کمترین اعتقاد و التزامی به آن نداشته باشد.
نظر شما