تبیین ماهیت کیفیت شادی در طراحی فضاهای شهری

ام‌البنین علی‌اصغری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: شیوع مشکلات سلامتی مزمن، در ابعاد جسمانی و روانی در جوامع کنونی رو به افزایش است.

وی افزود: فضای محله می‌تواند تعیین‌کننده رفتارهای مرتبط با سلامتی باشد و منجر به تفاوت‌های نتایج سلامتی در ساختارهای متفاوت شود.

یک کارشناس شهرسازی خاطرنشان کرد: بررسی عوامل تأثیرگذار بر سلامت روانی ساکنان، بررسی رابطه میان داده‌های سلامت و محیط محله در گونه‌های سکونتی با ساختار فضایی متفاوت از حیث تراکم و فضای باز عمومی یک امر حیاتی است.

علی‌اصغری تاکید کرد: فضاهای شهری متشکل از اجزایی است که تأثیر حیاتی بر زندگی روزمره شهروندان دارد و بحران‌های متأثر از رشد شتابان شهرنشینی، سبب بروز چالش‌های بسیاری در ارتباط با سلامت جسمی و روانی انسان‌ها در این فضاها شده است.

وی ادامه داد: احساسات و کنش‌های انسانی توسط قابلیت‌های محیط کنترل شده و خرد حاصل از کاربست ارزش‌های کالبدی-فرهنگی جامعه، می‌تواند راهنمایی برای اتخاذ رویکرد طراحی امروز باشد.

این کارشناس شهرسازی تصریح کرد: با توجه به اینکه خصوصیات و محرک‌های کالبدی-عملکردی محیط بر تجربه شهروندان اثرگذار است و منجر به ظهور و بروز احساسات مختلف در فضاهای شهری می‌شود، توجه به مقوله سلامت روان به‌ویژه پس از پاندمی کووید -۱۹ ضرورتی گریزناپذیر است؛ لذا اهمیت شادی به عنوان یکی از پایه‌ای‌ترین کیفیت‌های طراحی، رویکردی نوین در نگاه به فضاهای شهری است.

علی‌اصغری اضافه کرد: تبیین ماهیت کیفیت شادی در طراحی فضاهای شهری به عنوان رویکردی زمینه‌گرا یا اقدامی فراگیر راه‌حل‌هایی مشابه دارد و می‌تواند در مکان‌های مختلف رویکردهای مشابه داشته باشد، تئوری‌های ناظر بر کیفیت شادی در طراحی شهری و نظریات ارائه شده متأثر از واکنش‌های هیجانی آگاهانه نسبت به محرک‌های محیطی است که دارای رویکردی زمینه‌محور مبنی بر رابطه متقابل فرد با مکان خاص و بر اساس مناسبات کالبدی-اجتماعی فضا و ارزش‌های ادراکی-فرهنگی فرد است.

وی گفت: سازمان بهداشت جهانی، محیط را بر سلامت روانی افراد اثرگذار می‌داند، نادیده‌انگاری جنبه‌های تأثیرگذار محیط ساخته شده بر سلامت روانی شهروندان، سبب شکل‌گیری مسائل مختلف روحی و روانی برای افراد جامعه شده است؛ استرس، پرخاشگری، زودرنجی، افسردگی، بی‌حوصلگی و شکایات جسمانی نتایج چنین شرایطی است؛ لذا بررسی و تبیین تأثیر وجود فضاهای سبز همچون پارک‌های درون‌محله‌ای بر سلامت روان و شادمانی ضرورت دارد و برای تحقق این هدف محلات باید فضای سبز کافی و مناسب داشته باشد.

این کارشناس شهرسازی افزود: در حالی که موضوع سلامت روان در حال یافتن جایگاهی قابل قبول در دانش طراحی شهری است، این حوزه مطالعه در ایران تنها طی چند سال اخیر با تمرکز بر بعد جسمانی سلامت مورد توجه قرار گرفته و بعد روانی سلامت همچنان مغفول مانده است.