زمان کمتری برای کنترل دیابت صرف کنید!

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، پانکراس یا لوزالمعده، عضوی که در شکم، پشت معده قرار دارد، یک غده درون‌ریز و برون‌ریز است که هورمون‌هایی مانند انسولین و گلوکاگون را برای تنظیم سطح قند خون در جریان خون ترشح می‌کند و تولیدکننده آنزیم‌هایی است که به هضم غذا در روده کوچک کمک می‌کند. این عضو اندام مهمی در حفظ متابولیسم مناسب برای بدن به‌شمارمی‌رود.

تولید پانکراس مصنوعی

دانشمندان دانشگاه کمبریج با موفقیت یک پانکراس مصنوعی را برای استفاده در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو آزمایش کردند. این دستگاه که توسط الگوریتمی توسعه‌یافته در همین دانشگاه طراحی شده است، مدت زمانی را که بیماران در محدوده هدف برای گلوکز قرار داشتند در مقایسه با درمان کنترلی استاندارد با تزریق انسولین دو برابر کرد و زمان صرف‌شده برای تجربه سطوح بالای گلوکز را به نصف کاهش داد.

تخمین زده می‌شود که حدود ۴۱۵ میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت نوع دو مبتلا باشند که هزینه آن برای سلامت جهانی سالانه حدود ۷۶۰ میلیارد دلار است.

دیابت نوع دو باعث می‌شود سطح گلوکز یا قند خون بیش از حد بالا برود. سطح قند خون به‌طورمعمول با ترشح انسولین کنترل می‌شود، اما تولید انسولین در بدن مبتلایان به دیابت نوع دو با مشکل مواجه است. این امر باعث می‌شود که فرد مبتلا به این نوع از دیابت با گذشت زمان با مشکلات جدی از جمله آسیب چشم، کلیه، اعصاب و بیماری قلبی مواجه شود.

محققان مؤسسه علوم متابولیک در دانشگاه کمبریج یک پانکراس مصنوعی ساخته‌اند که می‌تواند به حفظ سطح گلوکز سالم در خون کمک کند. این دستگاه یک مانیتور قند خون و پمپ انسولین را با یک برنامه توسعه‌یافته به نام CamAPS HX ترکیب می‌کند. این برنامه توسط الگوریتمی اجرا می‌شود که میزان انسولین مورد نیاز برای حفظ سطح گلوکز در محدوده هدف را پیش‌بینی می‌کند.

پیش از این یک پانکراس مصنوعی با الگوریتمی مشابه برای بیماران مبتلا به دیابت نوع یک از رده‌های سنی کودکان بسیار کوچک تا بزرگسالان مورد آزمایش قرار گرفته و مؤثر واقع شده بود و آزمایش فعلی روی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو که نیاز به دیالیز کلیه دارند نیز مؤثر واقع شد.

بنابر گزارش محققان دانشگاه کمبریج که نتایج نخستین آزمایش این دستگاه را در جمعیت گسترده‌تری از مبتلایان به دیابت نوع دو (بدون نیاز به دیالیز کلیه) در مجله Nature Medicine منتشر کردند، برخلاف پانکراس مصنوعی که برای دیابت نوع یک استفاده می‌شود، این نسخه جدید یک سیستم کاملاً بسته است و در حالی که بیماران مبتلا به دیابت نوع یک باید خود دستگاه را برای کنترل سطح انسولین خود تنظیم کنند، دستگاه جدید به‌طور کامل خودکار عمل می‌کند.

آزمایش موفقیت‌آمیز پانکراس مصنوعی

محققان ۶۲ بیمار را از بیمارستان‌ها و کلینیک‌های مختلف انتخاب کردند. این بیماران به‌طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول به‌مدت هشت هفته با پانکراس مصنوعی مورد آزمایش قرار گرفت سپس به درمان استاندارد تزریق چند دوز انسولین روزانه روی آورد و گروه دوم ابتدا این درمان کنترلی را انجام داد و بعد از هشت هفته به پانکراس مصنوعی روی آورد.

تیم تحقیق از چندین معیار برای ارزیابی اثربخشی پانکراس مصنوعی استفاده کرد. نخستین معیار نسبت زمانی بود که بیماران با سطوح گلوکز خود در محدوده هدف بین ۳.۹ و ۱۰ مینی‌مول بر لیتر (mmol/L، واحد سنجش گلوکز خون) بودند. مشخص شد بیمارانی که از پانکراس مصنوعی بهره می‌گرفتند، دوسوم از زمان خود را در محدوده هدف سپری کردند.

معیار دوم نسبت زمان صرف‌شده با سطوح گلوکز بالای ۱۰ مینی‌مول بر لیتر بود. بررسی‌ها نشان داد بیمارانی که از درمان کنترلی استفاده می‌کردند، دو سوم از زمان خود را با سطوح بالای گلوکز سپری کردند که این میزان در هنگام استفاده از پانکراس مصنوعی به نصف کاهش یافت. علاوه بر این در این بیماران میانگین گلوکز خون مبتلایان در دوره درمان کنترلی ۱۲.۶ مینی‌مول بر لیتر بود که این رقم با بهره‌گیری از پانکراس مصنوعی به ۹.۲ مینی‌مول بر لیتر کاهش داشت.

فناوری مورد استفاده توسط محققان کمبریج همچنین سطوح مولکولی به نام هموگلوبین گلیکوزه یا HbA1c را کاهش داد. هموگلوبین گلیکوزیله زمانی ایجاد می‌شود که هموگلوبین، پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می‌کند به گلوکز در خون می‌پیوندد و «گلیکوزه» می‌شود.

با اندازه‌گیری HbA1c، پزشکان می‌توانند تصویری کلی از میانگین سطح قند خون یک فرد را در طی چند هفته یا ماه به دست آورند. برای افراد مبتلا به دیابت، هر چه HbA1c بالاتر باشد، خطر ابتلاء به عوارض مرتبط با دیابت بیشتر است. میانگین سطح این مولکول در دوره درمان کنترلی ۸.۷ درصد و پس از بهره‌گیری از پانکراس مصنوعی برابر با ۷.۳ درصد بود.

در طول آزمایش هیچ بیماری سطوح پایین قند خون خطرناک (هیپوگلیسمی) را تجربه نکرد و تنها یک بیمار حین استفاده از پانکراس مصنوعی به دلیل آبسه در محل کانول پمپ مجبور به بستری در بیمارستان شد.

محققان دانشگاه کمبریج ضمن اشاره به این‌که بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع دو برای مدیریت سطح قند خون خود مجبورند از درمان‌های موجود، مانند تزریق انسولین استفاده کنند، اظهار کردند که پانکراس مصنوعی می‌تواند یک رویکرد ایمن و مؤثر برای کمک به این دسته از مبتلایان به دیابت ارائه دهد، به‌ویژه که استفاده از این فناوری ساده است و می‌تواند با خیال راحت در خانه اجرا شود.

محققان همچنین خاطرنشان کردند که یکی از موانع استفاده گسترده از انسولین درمانی، نگرانی در مورد خطر هیپوگلیسمی شدید به‌معنای کاهش خطرناک قند خون است که در طول آزمایش هیچ بیماری آن را تجربه نکرد و بیماران زمان بسیار کمی را با سطح قند خون پایین‌تر از سطح هدف سپری کردند.

بازخورد شرکت‌کنندگان حاکی از رضایت آن‌ها از این امر بود که سطح گلوکز خون‌شان به‌طور خودکار توسط سیستم کنترل می‌شود. ۹ از هر ۱۰ نفر شرکت‌کننده، زمان کمتری را برای مدیریت دیابت خود صرف می‌کردند. کاربران حذف نیاز به تزریق یا آزمایش میزان قند از انگشت و افزایش اعتمادبه‌نفس در مدیریت گلوکز خون را به‌عنوان مزایای کلیدی این فناوری جدید مطرح کردند.

نکات منفی ذکر شده توسط آن‌ها نیز شامل افزایش اضطراب در مورد خطر هیپوگلیسمی بود که به گفته محققان ممکن است نشان‌دهنده افزایش آگاهی و نظارت بر سطح گلوکز و آزارهای عملی ناشی از پوشیدن دستگاه باشد.

تیم تحقیق اعلام کرد که این دستگاه را به‌منظور تأیید نظارتی با هدف عرضه تجاری آن برای بیماران سرپایی مبتلا به دیابت نوع دو ارائه کرده است و قصد دارد یک مطالعه چند مرکزی بسیار بزرگ‌تر از بررسی فعلی را نیز انجام دهد تا شواهد بیشتری برای مؤثر بودن آن به‌دست آورد.