به گزارش خبرنگار ایمنا، شرکت‌های دانش‌بنیان نقش مهمی در رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در هر نقطه‌ای از جهان ایفا می‌کنند به‌گونه‌ای‌که از آن‌ها به‌عنوان «موتور محرکه اقتصاد» در هر کشور یاد می‌شود؛ بنابراین تلاش‌های بسیاری برای میزان موفقیت این شرکت‌ها و توسعه آن‌ها انجام می‌شود که یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها، ایجاد مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری است.
یکی از علوم مهم در حوزه دانش‌بنیان «شیمی» است، این علم مباحث بسیاری برای فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در بر دارد و با مطالعه این مباحث می‌توان به ایده‌های بسیار مهم و کاربردی برای توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان دست‌یافت؛ بنابراین می‌توان دانش شیمی را علمی بسیار مهم برای فعالیت شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان در نظر گرفت، از طرفی توسعه شرکت‌های فعال در این حوزه نیز می‌تواند به پیشرفت علم شیمی کمک کند.
برای بررسی بیشتر اهمیت علم شیمی در توسعه جایگاه شرکت‌های فناور در ایران با حمیدرضا یوسفی، دکترای شیمی آلی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
لزوم توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان چیست؟
یکی از مسائلی که امروزه بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد، لزوم توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان است. در گذشته ایران نیز مانند سایر کشورهای جهان تمام فعالیت‌های صنعتی خود را هم‌راستا با تصمیمات دولتی هدایت می‌کرد و مباحث مربوط به نفت، گاز و تولیدات شیمیایی صرفاً در اختیار دولت قرار داشت. این فرآیند باعث شد که دولت‌ها با چالش مواجه شوند و مسیر سختی پیش‌روی آن‌ها قرار گرفت که مدیریت نامطلوب باعث شد راندمان کشورها معکوس شود؛ در این شرایط بود که اهمیت و نیاز به شرکت‌های خصوصی بسیار احساس شد و دولت‌ها تصمیم به توسعه شرکت‌های فناور و خصوصی گرفتند.
طی سالیان اخیر روند فعالیت شرکت‌های خصوصی در حوزه شیمی چگونه بوده است؟
پیش‌تر مباحث علم شیمی به‌خصوص فعالیت پالایشگاه‌ها زیر نظر دولت بود، اما زمانی که دولت نتوانست نیازهای جامعه را برطرف کند، بخش خصوصی وارد عمل شد. در ایران زمانی که بخش خصوصی در دهه ۱۳۷۰ شروع به فعالیت کرد، مشکلات زیادی سر راه آنان وجود داشت، زیرا شرکت‌های خصوصی تجربه‌ای نداشتند و بسیاری از فعالیت‌های آن‌ها نیز علمی نبود همچنین نبود بودجه کافی چالش‌های بسیاری را ایجاد می‌کرد.
در آن زمان عملاً موضوعی تحت عنوان شرکت‌های دانش‌بنیان وجود نداشت و تنها شرکت‌هایی از دل فعالیت‌های دولتی و بیشتر با هدف درآمدزایی تأسیس شده بود، اما در اوایل دهه ۸۰ بحث شرکت‌های دانش‌بنیان مورد توجه قرار گرفت.
شرکت‌های دانش‌بنیان با چه هدفی شروع به فعالیت کردند؟
شرکت‌های دانش‌بنیان در دهه ۸۰ با این هدف مورد توجه قرار گرفتند که بتوانند با دانشگاه‌ها ارتباط برقرار کرده، علم را به سمت صنایع هدایت کنند. به طور کلی شرکت‌های خصوصی در آن زمان وظیفه داشتند که بار وظایف دولت را کاهش داده و نیازهای جامعه را برطرف نمایند؛ به موجب این مسئله شرکت‌های دانش‌بنیان و ایده‌های استارت‌آپی شکل گرفت. تاکنون روند توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و ایده‌های استارت‌آپی در راستای رفع نیازهای جامعه و صنعت ادامه داشته است.
فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به طور کلی برخی از شرکت‌های خصوصی صرفاً برای کسب درآمد بیشتر و ثبت برند شروع به فعالیت می‌کنند و طی سال‌های فعالیت خود، محصول ویژه‌ای ارائه نمی‌کنند که این مسئله جزو جوانب منفی علم محسوب می‌شود؛ در جهان افرادی هستند که از این مسئله سوء‌استفاده می‌کنند.
شرکت‌های بسیار فعال و مطلوبی نیز در سطح کشور فعالیت می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به شرکت‌های فعال در شهرک‌های صنعتی استان‌های مختلف کشور اشاره کرد. معمولاً این نوع از شهرک‌ها شامل شرکت‌های خصوصی بسیاری هستند که تنها برخی از آن‌ها وابسته به دولت بوده و اشتغال‌زایی بسیاری برای فارغ‌التحصیلان کشور ایجاد کرده‌اند.
تأثیر شرکت‌های دانش‌بنیان در بهبود شرایط کشور اقتصادی چیست؟
یکی از مزایای حائز اهمیت توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان اشتغال‌زایی برای فارغ‌التحصیلان است، علاوه بر آن محصولات شرکت‌های فناور درصورتی‌که با مطالعه دقیق و به طور صحیح تولید شود، می‌تواند نقش به‌سزایی در توسعه کشور ایفا کند.
آیا در حوزه شیمی شرکت‌های موفقی فعالیت داشته‌اند؟
بله؛ از جمله شرکت‌های موفق در حوزه شیمی می‌توان به صنایع خصوصی و شرکت‌های فناور فعال در استان اصفهان اشاره کرد که بسیاری از آن‌ها حتی با وجود موانع همواره در حال فعالیت بوده و به موفقیت‌های بسیاری دست یافته‌اند. درحال‌حاضر شرکت‌های بسیاری در حوزه نساجی، چرم، پتروشیمی به خصوص حوزه پلیمر فعالیت می‌کنند و درآمد مطلوبی دارند.
درحال‌حاضر کدام یک از مباحث علم شیمی برای شرکت‌های فناور مورد توجه قرار گرفته است؟
به‌طورکلی در هر مقطع زمانی وابسته به شرایط حاکم مبحث ویژه‌ای مورد توجه قرار می‌گیرد؛ به طور مثال در گذشته ایزوگام جزو مباحث بسیار حائز اهمیت به‌شمار می‌رود و شرکت‌های بسیاری شروع به فعالیت در این زمینه کردند، اما امروزه برای شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه شیمی و محیط زیست مباحث بازیافت بسیار مورد توجه قرار گرفته است و شرکت‌هایی که در حوزه شیمی سبز و بازیافت فعالیت می‌کنند، رشد بسیار خوبی در آینده‌ای نه چندان دور تجربه خواهند کرد.
نظر شما