به گزارش خبرنگار ایمنا، «همه چیز عادی بود، روزها همچون روزهای قبل سپری می‌شد، تنها دیگر تمایلی به حضور اجتماع نداشتم، هر روز با خستگی هرچه بیشتر سرکار حاضر می‌شدم، تأخیر پشت تأخیر، آنفالو کردن بسیاری از دوستان و افرادی که در صفحه اینستاگرام آنها را دنبال می‌کردم.
هر روز که بیشتر می‌گذشت حس تنهایی و پوچی عجیبی به من دست می‌داد. صبح‌ها پس از بیدار شدن از خواب حس می‌کردم درون قلبم حفره‌ای خالی وجود دارد که هیچ چیز نمی‌تواند آن را پر کند، دیگر دستم به قلم نمی‌رفت، اگر هم می‌رفت دلم می‌خواست انتقام هر چه بدی و ظلم در جهان است را در قالب ادبیات مناسب و مطبوعاتی از دستگاه یا نهاد متولی که در سوژه گزارش به آن می‌پرداختم، بگیرم.
من که در گذشته حتی یک غلط املایی در گزارش‌ها و خبرهایم وجود نداشت، حال یک خبر دریافتی‌ام بیشترین ویرایش را می‌خورد، بارها و بارها از سردبیر رسانه‌ای که در آن فعالیت می‌کردم، درخواست مرخصی کردم، اما نهایت لطفی که به من در این شرایط روحی کرد، قبول یک روز مرخصی بود.
هر چه بود، حالم خوب نبود، دیگر آدم گذشته نبودم و بدون اینکه خود متوجه شوم میزان تعاملاتم با اجتماع به حداقل ممکن رسیده بود، تا اینکه یک روز بدون هیچ مقدمه سردبیر رسانه‌ای که در آن فعالیت می‌کردم، من را از کار برکنار کرد، منی که با ۱۳ سال سابقه بهترین گزارش‌ها و خبرهای اجتماعی را برای آن رسانه تولید کردم، در کمتر از یک‌ماه اخراج شدم هر چه به سردبیر و مدیرمسئول دلیل افت کارم را توضیح دادم و از آنها درخواست کردم فرصتی بدهند تا حال روحیم بهبود پیدا کند، اما تنها یک پاسخ از آنها دریافت می‌کردم و آن پاسخ چیزی جز این نبود «خبرنگاری حال خوب و بد نمی‌شناسد، یک خبرنگار حرفه‌ای باید ۲۴ ساعت شبانه‌روز آنلاین و فعال باشد.»
تأسف بارتر این بود وقتی گواهی وضعیت روحی‌ام مبنی بر تشخیص افسردگی را به سردبیر و مدیرمسئول ارائه دادم، بدون اینکه درکی از این بیماری و نظر روان‌درمانگرم داشته باشند، اعلام کردند فعالیت در رسانه این نوع لوس‌بازی‌ها را برنمی‌دارد و اگر بخواهیم هر روز به بهانه این بیماری‌ها به خبرنگاران فرصت دهیم، باید از فعالیت رسانه صرف نظر کنیم.»
صحبت‌های فوق، صحبت یک خبرنگار اجتماعی با ۱۳ سال سابقه فعالیت بود که در کمتر از ۱۵ روز به‌خاطر افسردگی از کار خارج شد، صحبت‌هایی که بیش از هر زمان دیگری این مسئله مهم را گوشزد می‌کند که در کنار پرداختن به موضوع امنیت اقتصادی و شغلی خبرنگار تاکنون چه میزان به وضعیت سلامت روان خبرنگاران توجه شده است.
ماهیت فعالیت در رسانه پر تنش است
محمد نوری، کارشناس علوم ارتباطات و رسانه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: امروزه خبرنگاران بیشتر از هر زمان دیگری به‌خاطر ماهیت رسانه و خبر سطح سلامت روانشان در خطر است، ماهیت رسانه، خبر و اطلاع‌رسانی است، طبیعی است که در این اطلاع‌رسانی خبرهای بد و ناامید کننده همچون کشته شدن هموطنان در اثر وقوع سیل مخابره شود، این خبرهای بد هر کدام تاثیرهای منفی خود را برای افراد جامعه به ویژه خبرنگاری که آن خبر را تهیه و تنظیم کرده است، می‌گذارد.
وی می‌افزاید: علاوه بر مخابره اخبار بد با آنلاین شدن خبرها و توسعه شبکه‌های اجتماعی شاهد هستیم، فشار کاری و اضطراب انتشار خبر در کوتاه‌ترین زمان ممکن، خبرنگاران به ویژه خبرنگاران رسانه‌های برخط را بیشتر کرده است. قرار گرفتن در معرض استرس و فشار روحی برای فعالیت در هر رسانه‌ای طبیعی است، اما نکته‌ای که مهم است مدت زمان حضور و سپری کردن زمان در این شرایط پر استرس است.
درک صحیحی از فرسودگی شغلی خبرنگاران وجود ندارد
این کارشناس رسانه ادامه می‌دهد: در جهان به ویژه کشورهای کمتر توسعه‌یافته به‌خاطر نبود درک صحیح از کارکرد رسانه بیشترین فرسودگی شغلی را در خبرنگاران شاهد هستیم و از میان خبرنگاران نیز بیشترین فرسودگی را در خبرنگاران زن به ویژه مادران شاهد هستیم.
وی تصریح می‌کند: بر همین اساس در بسیاری از رسانه‌های کشور جهان به ویژه رسانه‌های مطرح جهان، واحد ارزیابی سلامت روان خبرنگاران تحت عناوین مختلفی ایجاد شده است که با ارزیابی میزان فعالیت، ساعت حضور، نوع حوزه فعالیت خبرنگار و مهم‌تر از همه ماهانه سطح سلامت روان خبرنگار با رعایت محرمانگی، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و چنانچه خبرنگاری نیاز به خدمات تخصصی روانشناسی و مشاوره‌ای داشته باشند با اختصاص اعتباری برای درمان، وی را به مراکز مشاوره و خدمات روانشناسی معرفی می‌کنند.
لزوم توجه به سلامت روان خبرنگاران توسط مدیران رسانه
نوری اظهار می‌کند: امنیت شغلی خبرنگار در طول مرحله درمان، حفظ می‌شود و بدون هیچ نگرانی بابت از دست دادن عنوان شغلی خود به درمان خود ادامه می‌دهد، اما متأسفانه این رویکرد هنوز در کشور ما توسط متولیان امر به‌ویژه مدیران برخی رسانه‌ها اعمال نشده است و اگر بخواهیم واقع‌بینانه به مسئله نگاه کنیم تاکنون به اهمیت سلامت روان خبرنگاران پرداخته نشده است، چه برسد به اینکه بخواهیم ساز و کاری برای ارتقای سلامت روان این قشر در نظر بگیریم.
رابطه افسردگی با فعالیت در حرفه خبرنگاری
میلاد مشایخی، روانشناس اجتماعی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی افسردگی در صدر اختلال روانشناسی قرار دارد و این اختلال به اندازه‌ای خطرناک است که منجر به کاهش تعامل اجتماعی فرد و در نهایت خودکشی وی می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: به همین جهت است که سازمان بهداشت جهانی در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به پیشگیری و درمان این بیماری کرده است. یکی از دلایل شایع ابتلا به افسردگی به غیر از عوامل ژنتیک، محیطی است که فرد در آن زندگی و فعالیت می‌کند هر چه این محیط برای فرد تداعی‌گر اخبار بد، ناامید کننده و مهم‌تر از همه پر استرس باشد، ابتلاء به افسردگی فرد را افزایش می‌دهد، به همین خاطر است که در پیشگیری از افسردگی تاکید می‌شود که فرد کمترین مواجه را با اخبار بد و ناامید کننده داشته باشد.
این روانشناس اجتماعی تصریح می‌کند: نمی‌توان گفت خبرنگاران بیش از هر قشری در معرض ابتلاء به افسردگی قرار دارند و این ادعا نیاز به بررسی و تحلیل کارشناسی دارد، اما ماهیت فعالیت در عرصه خبر پر تنش و استرس‌زا است که در کنار آن در معرض قرار گرفتن اخبار بد را باید اضافه کرد به همین جهت می‌توان به طور قطع گفت حرفه خبرنگاری بیشترین عوامل ابتلاء فرد به افسردگی را دارد و تاکید می‌شود که ارتقای سلامت روان و ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره به خبرنگاران با قیمت مناسب در دستور کار رسانه‌ها و متولیان امر قرار گیرد.
راه‌های پیشگیری از کاهش سطح سلامت روان خبرنگاران
وی اضافه می‌کند: در کنار این عوامل، خبرنگاران به‌خاطر ماهیت شغلشان که همان رعایت محرمانگی خبر است، نمی‌توانند نسبت به سختی کار خود و اتفاق‌هایی که در طول روز برای آنها افتاده است با دیگران صحبت کنند و از بد ماجرا به دلیل اینکه برخی از آنها به علت شهرتی که به واسطه شغلشان به دست می‌آید، از رفتن به جلسه‌های درمان و مشاوره امتناع می‌کنند یا با حضور در جلسه‌های مشاوره به روان درمانگر خود اعتماد نکرده و اعلام نمی‌کنند در چه شغلی فعالیت و چه فشارهایی را در طول روز تحمل می‌کنند، به همین جهت پروسه درمان برخی خبرنگاران طولانی‌مدت می‌شود.
مشایخی تاکید کرد: در وهله اول به مدیران رسانه توصیه می‌شود، بودجه و اعتباری را به عنوان یارانه، کمک‌هزینه برای دریافت خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای به خبرنگاران مجموعه خود اختصاص دهند و چنانچه این بودجه و اعتبار را ندارند تا جایی که امکان دارد میزان ساعت و فعالیت خبرنگاران را بر اساس سرویسی که فعالیت می‌کنند، کاهش دهند شاید در نگاه اول این امر به فعالیت رسانه زیان برساند اما در واقعیت این اقدام باعث ارتقای سلامت روان خبرنگاران و در نهایت افزایش بهره‌وری رسانه می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: از خبرنگاران تقاضا می‌شود چنانچه حس کردند که نسبت به گذشته با استرس، خستگی مفرط، بی‌حوصلگی، بی‌انگیزگی برای فعالیت در رسانه‌ها روبه‌رو هستند به مشاور یا روانشناس مراجعه کنند و تا جایی که امکان دارد پس از پایان ساعت اداری، فعالیتی در عرصه خبر و اطلاع‌رسانی نداشته باشند و چنانچه مجبور به فعالیت هستند روی انتشار اخبار با موضوع و ماهیت منفی تمرکز نکنند.
این روانشناس اجتماعی می‌گوید: در کنار این موارد تاکید می‌شود خبرنگاران علاوه بر داشتن رژیم غذایی مناسب، مدیتیشن و فعالیت ورزشی حداقل به مدت ۴۵ دقیقه را در برنامه روزانه خود قرار دهند و حداقل ماهی یک بار از خدمات روانشناسی و مشاوره استفاده کنند.
نظر شما