به گزارش خبرنگار ایمنا، بیست‌ونهم جولای سالگرد تأسیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (آی اِی ای اِی) بود، که ۶۵ سال پس از جنایت اتمی آمریکا در ژاپن قرار بود مانع سوءاستفاده از قدرت هسته‌ای توسط کشورهای خاطی باشد، اما نه تنها به آن هدف نرسید بلکه حتی چشم خود را بر قانون‌شکنی‌های برخی طرف‌ها از جمله رژیم صهیونیستی نیز بسته است.
فکر تأسیس یک نهاد و سازمان جهانی، برای استفاده صلح‌جویانه از انرژی اتمی و مصارف مسالمت‌آمیز آن، در دهه ۱۹۵۰ میلادی پا گرفت. به بیان دیگر در ۱۹۵۳ میلادی و در پی پیشنهاد آیزنهاور، رئیس‌جمهور وقت آمریکا به مجمع عمومی سازمان ملل متحد و تأکید مجمع، کار سازمان‌دهی و ایجاد مرجعی در این مورد شروع و پایه‌های آن پی‌ریزی شد.
در دسامبر ۱۹۵۴ میلادی مجمع عمومی قطعنامه «اتم برای صلح» را تصویب کرد و سرانجام در سیزدهم اکتبر ۱۹۵۶ میلادی، پیش‌نویس اساسنامه آژانس در یک کنفرانس بین‌المللی که در سازمان ملل متحد برگزار شد، مورد تصویب ۸۰ دولت واقع شد و به این وسیله، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیست‌ونهم ژوئن ۱۹۵۶ میلادی به طور رسمی پا به عرصه وجود گذاشت.
در چهاردهم نوامبر همان سال، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، موافقتنامه‌ای در مورد نحوه روابط و همکاری آژانس با ملل متحد به امضا رساند. از آن زمان به بعد آژانس به عنوان یک سازمان بین‌المللی مستقل که مسئولیت هدایت استفاده از انرژی اتمی را در راه رفاه بیشتر بشر برعهده دارد، فعالیت خود را آغاز کرد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطابق اساس نامه خود با سازمان‌های تخصصی ملل متحد و دیگر سازمان‌های بین‌المللی ارتباط داشته، گزارش فعالیت‌های خود را سالانه به مجمع عمومی ارائه می‌کند. به هر حال، در تأسیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، طرح اتم برای صلح، قانون انرژی اتمی، کمیسیون انرژی اتمی و طرح باروک، نقش مؤثر داشته‌اند.
ارتقا و تربیت کارشناسان مجرب برای استفاده صلح‌آمیز از اهداف آژانس است
در اساسنامه آژانس، هدف‌های آن این گونه بیان شده است؛ تشویق و مساعدت، برای تحقیق و گسترش مطالعات علمی در مورد انرژی اتمی، برای استفاده صلح‌آمیز در سراسر جهان، ایجاد تسهیلاتی برای کشورهای عضو و فراهم کردن امکانات و خدمات، برای تحقیق یا گسترش توصیه‌های علمی برای استفاده از انرژی اتمی در امور غیرنظامی، ارائه پیشنهادها و تسهیلات مورد نیاز، برای تحقیق و توصیه‌های ضروری در کاربرد انرژی اتمی، در راه صلح و رفاه بشر، فراهم کردن اطلاعات مربوط به تغییرات علمی و فنی مورد استفاده صلح‌آمیز از اتم، ارتقا و تربیت کارشناسان مجرب و متخصص، برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی و ایجاد موارد ایمنی برای اطمینان از کاربرد مواد، خدمات، تسهیلات و اطلاعات، در مورد انرژی اتمی در مصارف صلح‌جویانه.
ساختار و تشکیلات
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارای ارکان زیر است:
کنفرانس عمومی: کنفرانس عمومی، بالاترین رکن سازمان و مرجع تصمیم گیرنده است که سالی یک بار در مقر سازمان در وین تشکیل جلسه می‌دهد و با تقاضای شورای حکام یا اکثریت اعضا، اجلاس‌های ویژه نیز برگزار می‌کند. کنفرانس، متشکل از نمایندگان تمام دولت‌های عضو است و هر عضو در کنفرانس، دارای یک رأی است و تصمیمات با اکثریت آرا اتخاذ می‌شود.
شورای حکام: اعضای شورای حکام از دو گروه انتصابی و انتخابی تشکیل شده است.
فعالیت‌های آژانس
با توجه به این هدف‌ها، آژانس باید فعالیت‌های خود را بر اساس اصولی که به صلح و امنیت جهانی کمک می‌کند استوار سازد. بدین منظور، نظام‌های کنترل برای اطمینان از کاربرد مواد اتمی در مصارف صلح‌آمیز، ایجاد کرده است و علاوه بر ارائه گزارش به مجمع عمومی در صورت لزوم شورای امنیت را به عنوان رکنی که مسئولیت حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را برعهده دارد در جریان اقدامات و نحوه فعالیت خود قرار می‌دهد.
آژانس به عنوان یک واسطه در تهیه مواد، خدمات، تجهیزات، تسهیلات، مبادله اطلاعات علمی و فنی با کشورها و آموزش دانشمندان و کارشناسان کشورهای عضو، عمل می‌کند. همچنین با اتخاذ تدابیر مناسب و ایجاد سازوکارهای مراقبتی در جهت مقابله با سوءاستفاده از کمک‌های ارائه شده از سوی آژانس برای هدف‌های نظامی تلاش می‌کند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نقض بی‌طرفی
این نهاد بین‌المللی بر خلاف آن که روزی قرار بود طبق اساسنامه برای عدم اشاعه سلاح هسته‌ای و کمک به فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای برای همه کشورهای جهان عمل کند، امروزه چون دیگر سازمان‌های جهانی فقط ضامن تأمین امنیت و پاسداری از قدرت‌های خاطی بزرگ شده است.
به اعتقاد کارشناسان، این آژانس مانند هر سازمان بین‌المللی به تدریج به ابزاری برای اعمال قدرت قدرت‌های بزرگ بر کشورهای مستقل کوچک و قدرت‌های منطقه‌ای از جمله جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است، کشوری که از امضاءکنندگان پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (ان پی تی) است و خود آژانس هم بارها بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای تهران صحه گذاشته و این مهم در بسیاری از مجامع علمی، فنی، سیاسی و حقوقی نیز به اثبات رسیده است.
در مقابل ملت‌های مستقل چون ایران، کشورهایی چون آمریکا و اقمار آن یعنی رژیم صهیونیستی قرار دارند که با وجود عدم تعهد به ان پی تی در صدد اعمال نفوذ بیشتر بر سازمان‌های بین‌المللی در جهان از جمله آژانس هستند؛ نهادهایی که برای تأمین اعتبار و بودجه خودشان در چارچوب منافع قدرت‌های بزرگ عمل می‌کنند.
بنابراین در ۶۵ سالگی تأسیس آی اِی ای اِی، چگونه می‌توان ادعا کرد که این آژانس در ایفای نقش ذاتی خود موفق عمل کرده است، چون نه تنها نتوانسته است از گسترش تسلیحات هسته‌ای چون بمب اتمی و سو استفاده از آن توسط قدرت‌های ناقض قوانین آژانس جلوگیری کند، بلکه بسیار ناعادلانه در خدمت همان قدرت‌های زورمدار همیشگی قرار گرفته است.
علاوه بر این آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حتی در مسیر توانایی‌های هسته‌ای صلح‌آمیز در کشورهایی چون ایران نیز سنگ‌اندازی و جلوگیری می‌کند و مهم‌تر از همه اینکه چشم خود را بر فعالیت کشورهای ناقض قوانین و مقررات آژانس و آنهایی که تهدید واقعی علیه صلح جهانی هستند، نیز می‌بندد.
برنامه پیشرفت نظام اتمی اسرائیل تهدید علیه امنیت بین‌المللی
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در یک رشته توئیت با اشاره به انتصاب "محسن نذیری‌اصل" به عنوان نماینده دائم ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با آرزوی موفقیت برای او چنین نوشت: این انتصاب همزمان با سالروز تأسیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال ۱۹۵۷ میلادی است، با این وجود طبق اساسنامه آژانس انتظار است ترویج استفاده صلح‌آمیز و عدم انحراف از اهداف صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای، بدون تبعیض، مورد اهتمام آژانس و مدیرکل آن باشد.
وی با اشاره به برنامه‌های هسته‌ای نظامی اسرائیل اظهار کرد: برنامه پیشرفته نظامی اتمی رژیم آپارتاید اسرائیل و استمرار استنکاف رژیم از قراردادن تأسیسات هسته‌ای خود تحت پادمان جامع و عدم الحاق به معاهده عدم اشاعه، تهدید جدی علیه امنیت بین‌المللی و رژیم عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای است.
نظر شما