به گزارش خبرگزاری ایمنا، همزمان با افزایش تحرکات نظامی ایالات متحده در دریای کارائیب و تشدید لفاظیهای سیاسی در واشنگتن، نگرانیها درباره احتمال حمله آمریکا به ونزوئلا بهطور بیسابقهای افزایش یافته است.
در ماههای اخیر، ایالات متحده دستکم ۲۱ قایق ونزوئلایی را در کارائیب و شرق اقیانوس آرام هدف قرار داده و طبق ادعای واشنگتن، این قایقها در حال قاچاق مواد مخدر بودهاند؛ ادعایی که نه سندی برای آن ارائه شده و نه با آمارهای بینالمللی درباره مسیر اصلی قاچاق مواد مخدر همخوانی دارد.
با این حال، دولت آمریکا این حملات را اقدامی «ضروری برای امنیت ملی» معرفی میکند.
ابهام در سیاست واشنگتن
دونالد ترامپ، پیامهای متناقضی درباره احتمال عملیات زمینی در ونزوئلا ارسال کرده است. او در حالی که انجام این عملیات را رد نکرده، همزمان گفته برنامهای برای حمله مستقیم ندارد. با این وجود، فعالیتهای سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) در خاک ونزوئلا افزایش پیدا کرده است.
در مقابل، نیکلاس مادورو، رئیسجمهور ونزوئلا، میگوید هدف اصلی واشنگتن «تغییر رژیم» است و کشورش در برابر هرگونه اقدام خارجی مقاومت خواهد کرد.
گزینههای نظامی آمریکا روی میز
تحلیلگران معتقدند گزینههای آمریکا عمدتاً بر حملات هوایی و دریایی متمرکز است و احتمال عملیات زمینی تقریباً صفر است. در هفتههای اخیر شناورهای نظامی آمریکایی، از جمله ناو هواپیمابر «یواساس جرالد فورد»، در نزدیکی آبهای ونزوئلا مستقر شدهاند.
مارک کانسیان، مشاور ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی، در گفتوگو با الجزیره گفته است: «قطعات یک حمله هوایی–موشکی کاملاً چیده شده است. احتمالاً حمله با موشکهای دوربرد آغاز میشود، زیرا ونزوئلا سامانههای پدافندی نسبتاً قدرتمندی دارد.»
تقریباً همه کارشناسان، وقوع یک تهاجم زمینی بزرگ را منتفی میدانند؛ چراکه از نظر نظامی، سیاسی و حقوقی برای آمریکا هزینهبر و با مخالفت داخلی جدی مواجه خواهد شد.
احتمال بیثباتی گسترده در صورت حمله
بخش قابلتوجهی از تحلیلگران معتقدند حمله آمریکا بهجای ایجاد یک گذار سیاسی، ممکن است ونزوئلا را وارد مرحلهای از بیثباتی کند.
الیاس فرر، بنیانگذار «اورینوکو ریسرچ»، این سناریو را «باز شدن جعبه پاندورا» توصیف میکند.
به گفته او، در شرایط درگیری مسلحانه، گروههای مسلح – چه نظامی و چه شبهنظامی وارد میدان میشوند و احتمال سیطره آنها بر بخشهایی از کشور وجود دارد. در چنین وضعیتی، اپوزیسیون سیاسی از کمترین شانس برای کسب قدرت برخوردار خواهد بود، زیرا هیچ پایگاه نظامی یا مسلحانهای ندارد.
برخی کارشناسان تأکید میکنند حتی یک حمله محدود نیز در کوتاهمدت موجب تقویت موقعیت مادورو خواهد شد؛ زیرا «تهاجم خارجی» در هر کشوری نوعی انسجام سیاسی ایجاد کرده و حاکمیت موجود را در موقعیتی برتر قرار میدهد.
واکنش شرکای بینالمللی ونزوئلا؛ حمایت سیاسی چین
چین بهعنوان یکی از بزرگترین طلبکاران ونزوئلا، بهطور قطع از مادورو حمایت دیپلماتیک خواهد کرد. اما در صورت وقوع جنگ، توان این کشور برای تأثیرگذاری مستقیم کاهش مییابد.
کارلوس پینا، تحلیلگر سیاسی، میگوید: «در جنگی احتمالی میان ونزوئلا و آمریکا، ظرفیت چین برای اعمال نفوذ به شدت محدود خواهد شد.»
نقش نظامی روسیه
روسیه، برخلاف چین، رابطهای نظامی-اطلاعاتی عمیق با کاراکاس دارد. مسکو سالهاست تجهیزات پیشرفته نظامی در اختیار ونزوئلا قرار داده و نیروهای آن را آموزش میدهد.
پینا تأکید میکند نقش روسیه در صورت جنگ احتمالی بیشتر در ارائه مشاورههای نظامی برای بهرهبرداری از تسلیحات فروختهشده به ونزوئلا خواهد بود. با این حال، در هر سناریو چین و روسیه بهطور قاطع پشت مادورو خواهند ایستاد.
پیامدهای منطقهای احتمالی – فراتر از ونزوئلا
تحلیلگران هشدار میدهند اقدام نظامی آمریکا میتواند به گسترش تنش در منطقه منجر شود. ترامپ اخیراً اعلام کرده «هر کشوری که مواد مخدر تولید کند» میتواند هدف حمله آمریکا باشد و نام کلمبیا را نیز مطرح کرده است.
کارشناسان نگراناند که بحران ونزوئلا به الگویی تبدیل شود که در آن بحرانهای داخلی کشورهای منطقه با عنوان «تهدیدات مواد مخدر و تروریسم» بازتعریف شوند؛ مفهومی که از نظر حقوقی دست آمریکا را برای دخالت نظامی بازتر میکند.
سالوادور سانتینو رگیلمن هشدار داده است: «این رویکرد میتواند محدودیتهای حقوق بینالملل درباره استفاده از زور را بیش از پیش تضعیف کرده و سازوکارهای منطقهای برای حلوفصل سیاسی اختلافات را بیاثر کند.»
نظر شما