به گزارش خبرنگار ایمنا و براساس یادداشتی که «حسن هانی‌زاده» کارشناس مسائل خاورمیانه درخصوص «روز جهانی قدس» در اختیار خبرگزاری ایمنا قرار داده است، به‌رغم توقف روند مذاکرات ایران وکشورهای ۴+۱ در وین، تبادل پیام‌های دیپلماتیک بین ایران و آمریکا از طریق اتحادیه اروپا در راستای دستیابی
به یک توافق غیرقابل‌برگشت، همچنان ادامه دارد.
مذاکرات در طول هشت ماه گذشته بین ایران و کشورهای انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین در وین پایتخت اتریش به یک خروجی قابل قبول و نهایی رسید؛ اما ورود غیرمستقیم آمریکا به مذاکرات و طرح مسائل فرابرجامی، روند مذاکرات را از مسیر اصلی خود خارج ساخت.
تجربه ایران از مذاکرات دولت سابق که به توافق سال ۲۰۱۵ انجامید، موجب شد تا دولت سیزدهم با دل‌نگرانی بیشتری وارد مذاکرات شود؛ یکی از شرایط تیم مذاکره کننده این است که آمریکا باید تعهد کتبی بدهد که بار دیگر مانند سال ۲۰۱۸ از برجام خارج نشود.
در سال ۲۰۱۸ رئیس‌جمهوری سابق آمریکا تحت فشار لابی صهیونیستی از برجام خارج شد و تا سال ۲۰۲۰ بیش از ۱۷۰۰ مورد تحریم علیه نهادها و مقامات ایرانی اعمال کرد.
طبیعی است ایران نباید از یک سوراخ دو بار گَزیده شود و پس از پایان حاکمیت جمهوری‌خواهان بر کاخ سفید و پیروزی «جو بایدن» نامزد حزب دموکرات پیش‌بینی‌ها این بود که بایدن شیوه منصفانه‌تری در پذیرش مجدد برجام اتخاذ کند.
با چنین تلقی بود که دولت سیزدهم با تیم جدید وارد مذاکرات وین شد و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و المان که از رفتار تهاجمی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا نسبت به ایران ناراضی بودند، شرایط جدید ایران را برای گرفتن تضمین‌های حقوقی مورد توجه قرار دادند.
از آنجا که توافق برنامه جامع اقدام مشترک «برجام»، یک توافقنامه بین‌المللی و مورد پذیرش جامعه جهانی بود، خروج آمریکا از این توافقنامه نگرانی کشورهای اروپایی را به دنبال داشت.
اما در این توافقنامه مشکلاتی وجود داشت؛ اولاً آمریکا تعهدی کتبی مبنی بر عدم‌خروج از برجام نداد، موضوع دوم اینکه هیچ نهاد بین‌المللی که دارای قدرت اجرایی باشد، برای حسن اجرای بندهای توافقنامه برجام، تعیین نشد و این ضعف توافقنامه ۲۰۱۵ بود.
مذاکرات ایران و۴+۱ در فضایی آکنده از بدبینی در وین آغاز شد؛ اما به تدریج سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه والمان پی بردند که تیم مذاکره کننده جدید ایرانی برای حل برخی ابهامات و رفع سوءتفاهمات، کاملاً جدی است.
اما آمریکا با ورود به روند مذاکرات و موضوعات دیگری از جمله توان دفاعی و قدرت بازدارندگی نهادهای نظامی و تحریم‌های اعمال شده علیه این نهادها، تلاش کرد تا مسیر مذاکرات را تغییر دهد.
با این حال، تیم مذاکره‌کننده ایرانی توپ را در زمین آمریکا پرتاب کرد و دو موضوع اساسی را در رابطه با غیرقانونی بودن تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و لزوم گرفتن تعهد خطی برای عدم خروج مجدد آمریکا از هر گونه توافق جدید را به عنوان اساس دستیابی به یک خروجی قابل قبول در مذاکرات وین قرار داد.
عوامل منطقه‌ای و بحران اوکراین، به طور طبیعی سرعت دستیابی به یک توافق جدید در وین را کاهش داد؛ اما آمریکا در برخی موضوعات مانند فروش نفت ایران و آزادسازی برخی اموال بلوکه شده ایران نزد کشورهای منطقه نرمش‌هایی از خود نشان داد؛ اما این نرمش کافی نیست.
اکنون شرایط برای حل مشکلات باقی مانده فراهم شده و علی‌رغم برخی گمانه‌زنی‌های بدبینانه، تبادل پیام‌ها به صورت غیرمستقیم و واسطه‌ای بین ایران و آمریکا همچنان ادامه دارد و تیم جو بایدن نیز به دلیل شرایط بین‌المللی و انزوای سیاسی آمریکا تلاش دارد تا شرایط ایران را بپذیرد.
طی هفته‌های آینده، ممکن است اتفاقات خوبی در مذاکرات وین رخ دهد و مذاکرات ایران و۴+۱ به یک خروجی قابل قبولی برای پایان دادن به فضای بدبینی مذاکرات برسد؛ ضمن اینکه بسیاری از مسائل فنی بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نهایی شده است.
نظر شما