به گزارش خبرنگار ایمنا، برنامه‌ریزی‌های شهری در کلان‌شهرها برای ایجاد "شهر همگرا" با اصول خاص و شفافیت و مسئولیت‌پذیری در الگوی این شهر از اصول بنیادین است که هر حوزه‌ای موظف به انجام مسئولیت خود برای پاسخگویی بهینه به شهروندان می‌شود.
شهر همگرا یک رویکرد جامع و فراگیر است که به توسعه شهری پایدار در تمام ابعاد آن از جمله محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و فضایی ترویج کرده است. رویکرد شهر همگرا به دنبال بهبود استانداردهای زندگی، ایمنی، آسایش و کیفیت زندگی برای همه با مشارکت ذی‌نفعان و شهروندان در فرآیند توسعه شهری است که مدل مفهومی نیز دارد و در آن مردم را به عنوان نقطه عزیمت، خود با تاکید ویژه بر برابری جنسیتی و دیدگاه‌های طرفدار فقرا متمرکز می‌سازد.
شهرها محرک توسعه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستند، بنابراین جذاب، ایمن، سالم و قابل زندگی بودن آنها برای آینده‌ای پایدارتر بسیار اهمیت دارد، شهر همگرا پاسخی به این سوال ارائه می‌دهد که چگونه مناطق شهری را در جهتی پایدار قرار دهیم.
در واقع شهر همگرا به دنبال این است تا اصول توسعه شهر پاک و مناطق شهری سبز را اجرا کند و با استفاده از مدل‌های "چرخه‌های زیستی" راه حل‌های یکپارچه‌ای برای انرژی، زباله و آب، استفاده مجدد از زمین و حمل‌ونقل، برنامه‌ریزی اکوسیستم‌ها، طراحی ساختمان پایدار و راهبردهای کاهش آلودگی هوا ارائه کند.
ظرفیت‌سازی مدیریت شهری با اشتراک‌گذاری دانش و تجربه
سعید ابراهیمی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: شهر همگرا رویکردی جامع و فراگیر برای برنامه‌ریزی شهر مبتنی بر تجربیات برتر جهانی و شهرداری‌های برتر است که هدف آن دستیابی به یک محیط شهری باکیفیت بوده است و تلاش می‌کند شرایط زندگی را از لحاظ زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مطلوب‌تر سازد و باعث کاهش فقر شود.
وی ادامه می‌دهد: از جمله اهداف اصلی رویکرد شهر همگرا می‌توان به ظرفیت‌سازی مدیریت شهری با اشتراک‌گذاری دانش و تجربه بین ذی‌نفعان، تشویق و حمایت از همکاری چندجانبه و بین‌رشته‌ای بین ذی‌نفعان، پیش‌برد راهبردهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت و همراه داشتن راهکارهای عملی برای توسعه شهری پایدار به‌صورت یکپارچه اشاره کرد.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان با بیان اینکه ذی‌نفعان رویکرد شهر همگرا می‌توانند شهروندان، مسئولان محلی، مراکز پژوهشی و دانشگاهی، سازمان‌های ملی و منطقه‌ای، شرکت‌های خصوصی، مشاوران و سازمان‌های مردم نهاد باشند، خاطرنشان می‌کند: در این رویکرد، از ذی‌نفعان به عنوان تصمیم‌سازان، مشارکت‌کنندگان و مساعدت‌کنندگان یاد می‌شود.
وی اضافه می‌کند: رویکرد شهر همگرا یک هسته مرکزی دارد که در آن هدف زندگی با کیفیت، سلامت، آسوده و ایمن دیده می‌شود؛ در لایه بعدی سه بعد اقتصادی، زیست‌محیطی و فرهنگی و اجتماعی قرار دارد سپس سیستم‌های شهری و عوامل نهادی در لایه‌های بعدی و ابعاد فضایی در لایه آخر قرار مورد توجه می‌گیرد.
ابراهیمی با بیان اینکه ابعاد اقتصادی، زیست‌محیطی و فرهنگی و اجتماعی در مدل شهر همگرا می‌گوید هر طرح اجرایی باید همزمان از این سه بعد مورد توجه قرار گیرد، اضافه می‌کند: به‌عنوان مثال اگر قرار است یک سیستم حمل‌ونقل جدید طراحی کنیم، این سیستم به گروه‌های مختلفی سرویس ارائه می‌کند، یعنی تبعات اقتصادی و اجتماعی دارد و نوع این سیستم می‌تواند به کاهش آلاینده‌ها منجر شود بدان معنا که اثرات زیست‌محیطی دارد و هزینه اجرای این سیستم تبعات اقتصادی را به‌همراه خواهد داشت و می‌تواند اثرات اقتصادی روی اقتصاد شهر داشته باشد.
وی با اشاره به سیستم‌های شهری رویکرد شهر همگرا شامل آب، انرژی، حمل‌ونقل و ترافیک، پسماند، ساختمان و معماری، فناوری اطلاعات و ارتباطات، چشم‌انداز و فضای اجتماعی، اظهار می‌کند: نگاه این رویکرد به کاربری‌هایی همچون مسکن و محل کار است که شهروندان بیشتر با آن در ارتباط هستند و خدمات در این حوزه تعریف می‌شود.
معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهردار اصفهان با اشاره به عوامل نهادی می‌گوید: این عوامل شامل مدیریت سیستم اداری برای اداره و برنامه‌ریزی شهر، چارچوب‌های قانونی کمک کننده به تصمیم‌گیری‌های بهتر، حوزه‌های تأمین مالی، همکاری بین بازیگران و ذی‌نفعان و فرایندهای همکاری، آموزش و ایجاد ظرفیت است.
وی با بیان اینکه ابعاد فضایی به‌عنوان زمینه مکانی مداخله، پایداری و ارتقای شهری را به‌همراه دارد، تصریح می‌کند: منظور از این ابعاد طراحی فیزیکی یا سازمان فضایی است که ترکیبی از محیط طبیعی و محیط انسان‌ساخت که منجر به ارتقای کیفیت زندگی می‌شود.
ابراهیمی با بیان اینکه هر کدام از بخش‌های رویکرد شهر همگرا می‌تواند اجزایی داشته باشد، می‌افزاید: به‌عنوان مثال در بعد اقتصادی موضوعاتی همچون نوآوری شهری، ثروت، مصرف و تولید و رشد اقتصادی، در حوزه زیست‌محیطی مواردی مثل تغییرات اقلیمی و انواع آلودگی‌ها، در حوزه فرهنگی و اجتماعی موضوعاتی همچون عدالت، سرمایه انسانی، جمعیت، فرهنگ و سنت، در حوزه سیستم‌های شهری عواملی همچون آب، انرژی، حمل‌ونقل و ترافیک، پسماند، ساختمان و معماری، فناوری اطلاعات و ارتباطات، چشم‌انداز و فضای اجتماعی، در حوزه عوامل نهادی مواردی همچون برنامه‌ریزی شهری، حکمروایی شهری، قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری، مشارکت عمومی و خصوصی و در حوزه ابعاد فضایی موضوعاتی مثل تراکم شهری، پیکره‌بندی شهر، اندازه شهر، پیوندهای شهر و روستا، ریخت شناسی شهری از این اجزا است.
وی با بیان اینکه مدل شهر همگرا مشخصاتی دارد که می‌تواند به اجرای آن کمک کند و یکی از موضوعاتی است که در این دوره مدیریت شهری مورد توجه گرفته است، تاکید می‌کند: شهرداری تلاش می‌کند با استفاده از این مدل همکاری‌های درون سازمانی و همکاری با سازمان‌های مؤثر در حوزه شهر را در دستور کار قرار داده است و با استفاده از این تعامل و همکاری شعار "اصفهان من، شهر زندگی" را محقق کند و به اهداف از پیش تعیین شده خود برسد.
فاکتورهای نهادی شهر همگرا چیست؟
عماد مطالبی، دکترای برنامه‌ریزی شهری می‌گوید: در شهر همگرا یک مدل خوب برای توسعه پایدار با رویه‌های کاری مناسب و استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها و فرآیندهای فراگیر، روشن و شفاف بر اساس فاکتورهای نهادی در جوامع محلی با نظارت بر سیستم‌های شهری و دستیابی به مدیریت یکپارچه شهری است.
وی ادامه می‌دهد: در شهر همگرا فاکتورهای نهادی را می‌توان با تأمین مالی، فنی، سازمانی و منابع انسانی مورد نیاز در جهت توسعه پایدار شهری با ایجاد ظرفیت، از جمله ساختار سازمانی مناسب و تصمیم‌گیری و تقویت ظرفیت‌های سیاسی و فنی، قوانین و سیاست‌ها و اجرای آنها، برنامه‌ریزی فضایی و مدیریت زمین، فرآیندهای مشارکتی و مشارکت بخش خصوصی، شفافیت و پاسخگویی، در جهت بهبود محیط شهری تجلی بخشید.
این کارشناس آمایش شهری خاطرنشان می‌کند: از ظرفیت‌های لازم برای شهر همگرا مبتنی بر مشارکت و ساختارهای اجتماعی توجه به ساخت‌های جامعه مدنی و مشارکت واقعی مردمی است که می‌تواند ظرفیت‌سازی درست و مناسبی را برای بهره‌مندی از حکمروایی خوب و اراده یک مدیریت یکپارچه واحد شهری فراهم سازد.
وی ادامه می‌دهد: توسعه شهری همراه با کریدورها و گره‌ها، در فضاهای شهر و کلان‌شهری با همگرایی که مطرح است مقیاس‌های اقتصادی را ایجاد می‌کند که می‌تواند در سیستم‌های حمل‌ونقل شهری و دیگر زیرساخت‌ها و خدمات عمومی اثر بگذارد و آن را به پایداری برساند.
مطالبی می‌افزاید: فضای سبز و ارتقای آن، خدمات اکوسیستمی، توجه به اقلیم شهری در محیط ساخته شده و کاهش اثرات جزایر گرمایی در کلان‌شهرها با بهره‌گیری از گسترش فضاهای سبز شهری طبیعی و مصنوعی، علاوه بر تلطیف هوا منظر شهری را نیز با رویکرد بیوفیلیک شهری بهبود می‌دهد.
وی اضافه می‌کند: حمل‌ونقل عمومی متناسب با خدمات مرتبط، دسترسی را برای ساکنان سکونتگاه‌های اقشار ضعیف به مراکز شهری، محل کار، خدمات اجتماعی و تجاری را بهبود می‌بخشد و در نهایت محل صنایع، تصفیه‌خانه فاضلاب و نحوه جمع‌آوری زباله باید با توجه به دیگر کاربری‌ها و تأثیرات محتمل بر بهداشت و سلامت ساکنان و محیط زیست در نظر گرفته شود.
نظر شما