مصطفی اقلیما در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: وقتی راجع‌به خشم اجتماعی صحبت می‌کنیم باید توجه داشت که خشم، علت نیست بلکه معلولی از علت‌ها است و هیچ فردی بی‌دلیل خشمگین نمی‌شود. بنابراین درمورد خشم با یک مسئله اجتماعی مواجه هستیم که خود معلول علل و عوامل بسیاری است و ناگهان به وجود نیامده است.
وی افزود: خشم اجتماعی زمانی اتفاق می‌افتد که عمده مردم از وضعیت خود ناراضی و خشمگین هستند. به عنوان مثال هنگامی که با فردی صحبت می‌کنید که از شرایط شغلی و اقتصادی خود ناراضی باشد همه این موارد مانند یک زنجیره گریبان‌گیر فرد است؛ حتی اگر یکی از این عوامل راضی‌کننده باشد، فرد می‌تواند خشم خود را تا حدودی تعدیل کند اما عمدتاً همه عوامل مؤثر بر زندگی فردی و اجتماعی مانند یک زنجیره بد عمل می‌کنند و منجربه نوعی نارضایتی و خشم اجتماعی می‌شوند.
رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران با بیان اینکه این نارضایتی‌ها مسری است، ادامه داد: به عنوان مثال یک استاد دانشگاه خشمگین نمی‌تواند دانشجوهای خوبی تربیت کند و بر محیط دانشگاه اثر مخرب دارد یا اگر در محیط کار افراد به جای شایسته‌سالاری افراد با رابطه به مناصب بالا برسند، بر روح و روان همه افراد مرتبط با آن محیط تأثیر منفی می‌گذارد.
پیامد خشم انباشته شده افراد
وی با اشاره به اینکه هیچ فردی از زمان کودکی بزهکار نیست، تصریح کرد: ابتدا پدر و مادر و سپس جامعه فرد را تربیت می‌کند. هنگامی که والدین تمام مشکلات و خشم خود از جامعه و شرایط را در خانه بروز می‌دهند و خالی می‌کنند، این امر روی فرزندان تأثیرگذار است. از سوی دیگر هنگامی که افراد با تبعیض در سطوح مختلف جامعه آشنا و متوجه فاصله و تبعیض خود با سایر افراد به لحاظ اقتصادی و اجتماعی می‌شوند، گرفتار خشم بسیاری می‌شوند.
اقلیما با بیان اینکه مواجه شدن با تبعیض در هر سنی می‌تواند منجربه بروز خشم شود، افزود: اگر تبعیض ندیده باشید و ناگهان با آن مواجه شوید ممکن است به سرعت خشمگین شوید و آن را بروز دهید اما اگر در سنین و سطوح مختلف با تبعیض روبه‌رو شده باشید تا حدی آن را تحمل می‌کنید اما سرانجام آستانه صبر شما تمام می‌شود و به شکلی خشم خود را نشان می‌دهید.
وی اضافه کرد: با وجود این اتفاقات در کودک خشمی انباشته می‌شود که به مرور افزایش و شدت پیدا می‌کند و سرانجام به نحوی ظهور می‌یابد. هنگامی که این کودک در بزرگسالی بزهکار شد، باید مجازات شود اما در واقع آن سیستم این وضعیت را به وجود آورده و فرد ماحصل آن روند است.
مزیت انتشار اخبار آسیب‌های اجتماعی
این کارشناس مسائل اجتماعی با بیان اینکه اخبار حوادث و آسیب‌های اجتماعی پیش از این نیز وجود داشت اما وسایل ارتباطی به شکلی نبود که خبر یک واقعه به سرعت در کشور منتشر شود، گفت: مزیت انتشار اخبار آسیب‌های اجتماعی این است که جامعه منقلب می‌شود و سیاست‌گذاران و دولت موظف می‌شوند تا قدمی بردارند و همان یک قدم بهتر از هیچ است. از طرفی فشار اجتماعی در مجازات افرادی مانند قاتل زن ۱۷ ساله اهوازی، منجر می‌شود جنایت‌های خانوادگی و قبیله‌ای کمتر رخ دهد.
تأثیر مشکلات اقتصادی بر تاب‌آوری افراد
وی با بیان اینکه هر فرد آستانه تحملی دارد، اظهار کرد: مشکلات افراد بدن و ذهن او را مدیریت می‌کند اما هنگامی که درصد این مشکلات اضافه شد، آستانه تحمل فرد تمام می‌شود و بر اعضای بدن او و در نهایت روان فرد تأثیر می‌گذارد. در پی این موارد زمانی که فشار اجتماعی و اقتصادی تا حدی زیاد شود که فرد قادر به تحمل آن نباشد، وادار به ارتکاب جرم می‌شود.
اقلیما با بیان اینکه تبعیض‌ها و نارضایتی‌های جامعه تبدیل به خشم در جایی خالی می‌شود، ادامه داد: نسبت تورم و گرانی با افزایش حقوق مردم همخوانی ندارد و هر سال دهک‌هایی از جامعه نسبت به سال قبل فقیرتر می‌شوند؛ در چنین شرایطی نباید انتظاری جز خشمگین شدن و ناهنجاری داشت.
وی افزود: در چنین شرایطی افراد به جایی می‌رسند که دیگر به جامعه اهمیتی نمی‌دهند و تنها در پی حفظ خود هستند. طبق آمار ارائه شده ۵۰ درصد سارقان دستگیر شده در بازه‌ای سه ماهه، برای دومین بار دست به ارتکاب جرم زده‌اند. این موضوع نشانگر این است که چنین افرادی راهی جز این کار نداشتند و هنگام مواجهه با تبعیض، به جایی رسیدند که دیگر اهمیتی برای هم‌نوعان خود قائل نیستند و به جرم و بزهکاری روی آورده‌اند.
دلایل خشم منتقل شده به اجتماع
رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران با بیان اینکه خشم و ناهنجاری‌ها مانند زنجیر در جامعه به هم متصل است، تصریح کرد: هر فرد خشمگینی می‌تواند اطرافیان و افراد مرتبط با او را به خشم وادارد. اگر حق فردی در محیط کار ضایع شود یا چنین احساسی داشته باشد، علیه دیگران کار می‌کند و در نهایت سیستم معیوب می‌شود و این خشم را به نحوی در تعاملات اجتماعی خود بروز می‌دهد.
وی با بیان اینکه نابرابری در برخی سیستم‌ها که به درستی کار نمی‌کنند، منجربه خشم افراد می‌شود، اضافه کرد: در چنین شرایطی پاسخ‌گویی نیز وجود ندارد و فرد نمی‌تواند به روش درست شکایت را بروز و عصبانیت خود را تسکین دهد؛ بنابراین در نهایت به بدترین شکل این خشم در جامعه بروز می‌کند.
جلوگیری از توسعه زنجیره خشم در جامعه
اقلیما خاطرنشان کرد: دو علت ریشه‌ای در ساختار وجود دارد که مقام معظم رهبری نیز همواره به آن تاکید کرده‌اند؛ نخست شایسته‌سالاری و دوم پاسخ‌گویی مسئولان است. اگر فردی در منصب خود شایسته باشد، پاسخ‌گو نیز است و در نهایت سیستم به درستی کار می‌کند. با درست کار کردن یک دستگاه، تبعیض در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی کاهش پیدا می‌کند و رضایت و آرامش در جامعه تسری می‌یابد.
وی ادامه داد: علل خشم اجتماعی را باید در زیرساخت‌های کشور جست‌وجو کرد و تا زمانی که این زیرساخت‌ها که پایه آن‌ها شایسته‌سالاری، پاسخ‌گویی و رفع تبعیض است درست نشود، روند خشم، نارضایتی و افزایش جرم در جامعه ادامه خواهد داشت.
نظر شما